Józef Agaton Morawski

Józef Morawski
Ilustracja
Józef Morawski (przed 1936)
Data i miejsce urodzenia

5 albo 6 lutego 1893
Odrzechowa

Data i miejsce śmierci

13 grudnia 1969
Kraków

Poseł na Sejm IV kadencji
(II Rzeczypospolitej)
Okres

od 1935
do 1938

Przynależność polityczna

BBWR, OZN

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie)

Józef Agaton Morawski[1] herbu Dąbrowa (ur. 5 albo 6 lutego 1893 w Odrzechowej, zm. 13 grudnia 1969 w Krakowie) – polski ziemianin, rolnik, działacz społeczny, poseł na Sejm IV kadencji (1935–1938) w II Rzeczypospolitej.

Życiorys

Urodził się 5 lub 6 lutego 1893 w Odrzechowej[2][3][4]. W 1912 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Ludwik Hellebrand, Jan Kosina, Mieczysław Krygowski, Jerzy Pajączkowski, Tadeusz Remer, Zygmunt Vetulani)[5][6]. Następnie podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim. Ukończył tam III rok w 1914. Ponadto ukończył szkołę oficerską w Rembertowie (grudzień 1916 – lipiec 1917) i francuski kurs wyszkolenia w Krakowie.

W początkowej fazie I wojny światowej był członkiem Drużyn Bartoszowych[2]. 30 września 1914 wstąpił do Legionu Wschodniego. 1 października 1914, po rozwiązaniu Legionu Wschodniego, został przydzielony do 4 baterii 1 Pułku Artylerii Legionów Polskich jako podoficer. 15 grudnia 1915 został mianowany chorążym[7]. 1 marca 1916 został przeniesiony do 5 baterii, a 1 maja tego roku mianowany podporucznikiem[7][4]. Od 30 czerwca do 30 listopada 1916 służył w 2 baterii haubic. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego. W 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Został zwolniony z powodu choroby.

1 czerwca 1920 zgłosił się ochotniczo do 6 Pułku Artylerii Polowej[4], zweryfikowany jako kapitan. Od 1 października do 1 grudnia 1920 walczył w 21 Pułku Artylerii Polowej[4] w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919.

Po zwolnieniu do rezerwy w 1927 prowadził własne majątki Odrzechowa, Markowce i Niebieszczany (wszystkie w powiecie sanockim)[4].

Pełnił szereg funkcji społecznych, był m.in.: członkiem Rady Powiatowej w Sanoku[4], wójtem gminy zbiorowej Bukowsko w tym powiecie[2][4], radcą Izby Rolniczej we Lwowie[2][4]. Od 1933 do 1937 był prezesem oddziału Związku Legionistów Polskich w Sanoku (jego następcą został płk Zygmunt Cšadek)[8][9][4]. 2 marca 1934 został mianowany radcą Lwowskiej Izby Rolniczej na okres trzech lat[10]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[11][12].

Politycznie był związany z BBWR i OZN[13]. W wyborach parlamentarnych w 1935 został wybrany posłem na Sejm IV kadencji (1935-1938) 40 981 głosami z listy BBWR z okręgu nr 77, Sanok, obejmującego powiaty: sanocki, leski i krośnieński[14]. W kadencji tej pracował w komisjach: prawniczej i wojskowej (1937–1938)[15][13].

17 września 1939 Rada Miasta Sanoka przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka zasługi dla miasta na stanowisku posła do Sejmu RP, w tym skuteczne interwencje w sprawie utworzenia w Sanoku oddziałów sądów i innych. Dzięki niemu Sanok włączono do COP[16], a w mieście powstały Fabryka Gumy, Fabryka Akumulatorów i Fabryka Obrabiarek (broni)[17].

Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 był zastępcą komendanta garnizonu w Sanoku. Pu załamaniu się obrony dotarł przez Węgry i Francję do Wielkiej Brytanii. Jako oficer łącznikowy PSZ przy sztabie armii francuskiej uczestniczył w kampanii w 1944 we Francji. Po wojnie początkowo przebywał na emigracji w Wielkiej Brytanii i pracował jako nauczyciel w szkole rolniczej dla Polaków w Glasgow.

W 1959 wrócił do kraju. Pracował jako inspektor Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze i Szczecinku[13].

Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie[13] (kwatera M, rząd płn.).

Grobowiec Józefa Morawskiego na Cmentarzu Rakowickim

Życie rodzinne

Jego pradziadkiem był Wiktor Gniewosz[18]. Był synem Władysława (właściciela dóbr Odrzechowa i Pobiedno[19]) i Kazimiery z domu Leszczyńskiej[2].

Jego braćmi byli: Jan (1878–1940, prawnik), Stanisław (ur. 1882)[20], Kazimierz (ur. 1889)[21], Jerzy (ur. 1894[22] lub 1896[23]).

Józef Morawski ożenił się 22 sierpnia 1917 z Felicją Jachimowską (majątek Markowce)[2], z którą miał dwóch synów: Wacława Kazimierza (1918–1944, porucznik w 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, zginął w Langannerie podczas walk w Normandii 11 sierpnia 1944, Francja) i Andrzeja (1919–2003).

Józef Morawski ożenił się powtórnie 11 sierpnia 1967 z Zofią Puzyną (1895–1980), córką Józefa Puzyny, rektora Uniwersytetu Lwowskiego[24].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Spis Właścicieli Kont Czekowych w Pocztowej Kasie Oszczędności: według stanu z dnia 30 września 1934 r.. Warszawa: Pocztowa Kasa Oszczędności, 1934, s. 656.
  2. ↑ a b c d e f g h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 501.
  3. ↑ Kandydaci na posłów do Sejmu w okręgu wyborczym nr. 77 (powiaty: sanocki, leski, krośnieński). Józef Morawski. „Nowiny”. Nr 36, s. 2, 8 września 1935. 
  4. ↑ a b c d e f g h i Album skorowidz Senatu i Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejmu Śląskiego. Kadencja 1935/1940. Kraków: 1936, s. 148.
  5. ↑ XXXI. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1911/12. Sanok: Fundusz Naukowy, 1912, s. 45.
  6. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2015-03-16].
  7. ↑ a b Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 38.
  8. ↑ Edward Zając: Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne – Organizacje o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i sportowym. W: Feliksa Kiryka (redaktor pracy zbiorowej): Sanok. Dzieje miasta. s. 608.
  9. ↑ Barbara i Andrzej Wanielista. Żywa pamięć o Legionistach Polskich. „Tygodnik Sanocki”, s. 10, Nr 10 (800) z 9 marca 2007. 
  10. ↑ 20. Ogłoszenie. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 4, s. 23, 15 marca 1934. 
  11. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2014-03-12].
  12. ↑ Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939, s. 40.
  13. ↑ a b c d e Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Józef Morawski. [dostęp 2012-07-10].
  14. ↑ Wyniki wyborów do Sejmu. „Kurier Bydgoski”. 211, s. 6, 1935-09-12. 
  15. ↑ Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 246.
  16. ↑ Waldemar Bałda: Sowa i bocian. Opowieść o Posadzie Olchowskiej – III dzielnicy Miasta Sanoka. Kraków: AB Media, 2012, s. 72. ISBN 978-83-935385-7-7.
  17. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: 87–88, 2002.
  18. ↑ Wiktor Gniewosz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-08-16].
  19. ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
  20. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1894/1895 (zespół 7, sygn. 18). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 88.
  21. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1900/1901 (zespół 7, sygn. 27). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 72.
  22. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1908/1909 (zespół 7, sygn. 48). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 166.
  23. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 578.
  24. ↑ Józef Morawski h. Dąbrowa w Wielkiej genealogii Minakowskiego. [dostęp 2012-07-11].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

  • Józef Morawski, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-04-08].

Media użyte na tej stronie

Grobowiec Józefa Morawskiego.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grobowiec Józefa Morawskiego na Cmentarzu Rakowickim
Józef Agaton Morawski (-1936).jpg
Józef Agaton Morawski (przed 1936)