Józef Galant (lekarz)

Józef Galant
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia23 marca 1862
Strachocina
Data i miejsce śmierci19 maja 1905
Zagórz
Zawód, zajęcielekarz
Tytuł naukowydoktor nauk medycznych
EdukacjaGimnazjum w Przemyślu
Alma MaterUniwersytet Jagielloński
WydziałLekarski
RodziceMichał, Julia z Rychwalskich
MałżeństwoMaria

Józef Galant (ur. 23 marca 1862 w Strachocinie, zm. 19 maja 1905 w Zagórzu) – polski lekarz, działacz społeczny, poeta.

Życiorys

Nagrobek Józefa i Marii Galant na Starym Cmentarzu w Zagórzu
Tablica upamiętniająca dra Józefa Galanta w zagórskim kościele

Ukończył szkołę powszechną w Strachocinie. 30 czerwca 1880 zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Przemyślu[1]. W latach 1880/1881 – 1884/1885 był studentem zwyczajnym oraz 1886/1887 studentem nadzwyczajnym Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W tym okresie otrzymywał stypendium Antoniego Spadwińskiego. O stypendium mogli ubiegać się wówczas tylko uczniowie legitymujący się „rzeczywistem ubóstwem, dobrymi obyczajami i postępem w nauce, synowie mieszkańców Królestwa Galicyj i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, wyznania katolickiego, szlachetnego lub nieszlacheckiego rodu”[2].

Od 1887 był lekarzem w służbie zdrowia w utworzonym w tym roku C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku[3]. Od tego czasu prowadził także praktykę w Sanoku[4] (w tym czasie m.in. wykazał się podczas epidemii tyfusu w 1888), skąd w sierpniu 1888 przeniósł się do Zagórza gdzie objął posadę lekarza kolejowego[5][6][7]. W Zagórzu jako lekarz pracował do śmierci w 1905[8]. W listopadzie 1896 złożył egzamin fizykacki[9]. Odznaczył się pracowitością oraz aktywnością obywatelską. Propagował zdrowy tryb życia. Zaangażował się w tworzenie życia społecznego, szczególnie na rzecz dzieci i młodzieży organizując tzw. korpusy wakacyjne dla młodzieży sanockiej. Był założycielem: Kółka Rolniczego w Zagórzu, Kasy Oszczędności i Pożyczek w Zagórzu, Prezesem Sekcji Sanockiej Towarzystwa Lekarskiego. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[10] oraz twórcą i prezesem gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Zagórzu[11]. Zagórska sekcja była jedną z pierwszych w całej Galicji. Z jego inicjatywy wybudowano budynek „Sokoła” w Zagórzu (obecnie Miejsko-Gminny Dom Kultury). Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[12][13][14], członkiem sanockiego koła Towarzystwa Szkoły Ludowej[15], członkiem sanockiego biura powiatowego Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicji[16]. W 1890 przystąpił jako członek do Towarzystwa im. Stanisława Staszica[17]. 29 stycznia 1895 został wybrany wiceprezesem Towarzystwa Czytelni w Zagórzu[18]. Na początku marca 1905 został wybrany zastępcą przewodniczącego sekcji Towarzystwa Lekarzy Galicyjskich w Sanoku[19]. W 1905 był sygnatariuszem odezwy lekarzy polskich o charakterze antyalkoholowym[20]. Był członkiem i wiceprezesem zarządu powiatowego w Sanoku Towarzystwa „Kółek Rolniczych” z siedzibą we Lwowie[21][22].

Józef Galant zmarł 19 maja 1905 w Zagórzu podczas epidemii tyfusu plamistego niosąc pomoc chorym i cierpiącym[23]. Jego pogrzeb przekształcił się w demonstrację patriotyczną. Józef Galant został pochowany 20 maja 1905 na Starym Cmentarzu w Zagórzu[24]. Inskrypcja umieszczona na grobie brzmi: Ojczyzno moja chociaż jestem w grobie / Sercem i duchem zostałem przy Tobie[25]. Był żonaty z Marią[26] (1878-1929, pochowana w jego grobie).

Upamiętnienie

Tuż po śmierci doktora, 20 czerwca 1905 podjęto decyzję o ustanowieniu tablicy pamiątkowej[27], która została następnie umieszczona w kościele parafialnym w Zagórzu. Inskrypcja na niej brzmi:

Wszech Nauk Lekarskich Dr Józef Galant Przyjaciel i dobrodziej ludu Założyciel, Prezes i Dyrektor Towarz. „Sokoła” Kółka Rolniczego, „Oszczędności i Pożyczek w Zagórzu” Prezes Sekcji Sanockiej Tow. Lekarskiego *23 marca 1862. + 19 maja 1905. Cześć Jego Pamięci

Tekst na tablicy umieszczonej na północnej ścianie kościoła

Publikacje

Przypisy

  1. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Przemyślu za rok szkolny 1894. Przemyśl: 1894, s. 139.
  2. ↑ Gazeta Sanocka”, 1895 rok, nr 22, s. 3.
  3. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 65.
  4. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 444.
  5. ↑ Korespondencye. „Gazeta Przemyska”, s. 2, nr 33 z 12 sierpnia 1888. 
  6. ↑ Kronika. Mianowania. „Gazeta Przemyska”, s. 3, nr 33 z 12 sierpnia 1888. 
  7. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 515.
  8. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 696.
  9. ↑ Kronika. Wiadomości osobiste. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 87 z 29 listopada 1896. 
  10. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 29 listopada 2009. [dostęp 2014-03-12].
  11. ↑ Pamiętnik IV zlotu sokolstwa polskiego we Lwowie w dniach 27–29 czerwca 1903. Lwów: Związek Polskich Gimnastycznych Towarzystw, 1904, s. 39.
  12. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z ósmego roku jej istnienia tj. 1893 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 17 marca 1894. s. 10.
  13. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziewiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 9.
  14. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziesiątego roku jej istnienia tj. 1895 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 14 marca 1896. s. 9.
  15. ↑ Wykaz datków zebranych na gimnazyum polskie w Cieszynie. „Miesięcznik Towarzystwa Szkoły Ludowej”, s. 140, nr 12 z 1903. 
  16. ↑ Piętnaste sprawozdanie roczne z czynności Krajowego Stowarz. Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicyi za rok 1894. Lwów: 1895, s. 75.
  17. ↑ Kronika. „Gazeta Przemyska”, s. 3, nr 51 z 26 czerwca 1890. 
  18. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. 3, s. 4, 3 lutego 1895. 
  19. ↑ Kronika prowincjonalna. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 53 z 7 marca 1905. 
  20. ↑ Alkohol a wiedza. Odezwa lekarzy do społeczeństwa polskiego. „Rodzina i Szkoła”, s. 196, 13, 14, 15, 16 z lipca i sierpnia 1905. 
  21. ↑ Zgromadzenie powiatowej Kółek Rolniczych w Sanoku. „Przewodnik Kółek Rolniczych”, s. 462, nr 24 z 1905. 
  22. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 840.
  23. ↑ Sanocka sekcya. „Gazeta Sanocka”. Nr 79, s. 3, 2 lipca 1905. 
  24. ↑ Kronika. Nekrologia. „Gazeta Sanocka”, nr 73 z 21 maja 1905. 
  25. ↑ Po zagórskim cmentarzu błądząc. parafia-zagorz.pl. [dostęp 2013-12-29].
  26. ↑ Nadesłane. „Gazeta Sanocka”. Nr 74, s. 4, 28 maja 1905. 
  27. ↑ Kronika. Uczczenie zasług ś. p. dra Józefa Galanta. „Gazeta Sanocka”, s. 3, nr 80 z 9 lipca 1905. 
  28. ↑ Kronika. Wiadomości literackie. „Echo Przemyskie”, s. 3, nr 63 z 8 sierpnia 1897. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Józef Galant.jpg
Józef Galant
Józef and Maria Galant grave at old cemetery in Zagórz Wielopole.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Józefa i Marii Galant na starym cmentarzu w Zagórzu Wielopole
Church of the Assumption in Zagórz plaque to Dr. Józef Galant.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica pamiątkowa w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu - upamiętnia dra wszechnauk lekaskich Józefa Galanta