Józef Małecki

Józef Sęk-Małecki

Józef Małecki

Sęk, Mobilizator

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	27 czerwca 1902 Siedlec
Data i miejsce śmierci	19 września 1970 Warszawa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Gwardia Ludowa Armia Ludowa Połączone Siły Zbrojne AL, PAL i KB
Formacja	Armia Wielkopolska
Główne wojny i bitwy	Powstanie wielkopolskie wojna polsko-radziecka II wojna światowa powstanie warszawskie
Późniejsza praca	zastępca komendanta głównego Milicji Obywatelskiej
Odznaczenia

Grób Józefa Małeckiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Józef Sęk-Małecki, właśc. Józef Małecki pseud. Sęk, Mobilizator^[1] (ur. 27 czerwca 1902 w Siedlcu, zm. 19 września 1970 w Warszawie) – działacz komunistyczny, pracownik centralnej „techniki” KPP, sekretarz Komitetu Okręgowego KPP w Poznaniu i Siedlcach, szef Wydziału Mobilizacyjnego Sztabu Głównego Gwardii Ludowej, dowódca Radomsko-Kieleckiego Obwodu GL, szef Oddziału Zaopatrzenia Sztabu Głównego Armii Ludowej, zastępca szefa Sztabu Głównego AL, zastępca komendanta głównego Milicji Obywatelskiej.

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej, był synem Andrzeja i Józefy z Balcerków. Ukończył 8-letnią niemiecką szkołę podstawową, potem był robotnikiem rolnym. 1918–1919 uczestniczył w powstaniu wielkopolskim, następnie służył w WP i walczył w wojnie polsko-sowieckiej. W sierpniu 1920 został ranny pod Pułtuskiem i zdemobilizowany. Od 1921 pracował jako górnik w Zagłębiu Dąbrowskim. Pod koniec 1923 wstąpił do KPRP (późniejszej KPP). 1924–1925 odbywał służbę wojskową. Kilkakrotnie aresztowany, otrzymywał niskie kary więzienia. Od 1926 w „technice” KC KPP, następnie w Komitecie Okręgowym KPP w Poznaniu, w 1929–1930 przebywał na szkoleniu w ZSRR, po powrocie do kraju pracował w Wydziale Wojskowym KC KPP. W kwietniu 1932 siatka wywiadowcza, której był członkiem, została zlikwidowana przez polski kontrwywiad, a sam Małecki został na 2 lata uwięziony. 1934–1935 był sekretarzem Komitetu Okręgowego KPP w Siedlcach i Poznaniu.

Po klęsce wrześniowej w 1939 wstąpił do sowieckiej milicji w Brześciu, a na początku 1940 wyjechał w głąb ZSRR do pracy w kopalni. Aresztowany pod koniec 1940, prawdopodobnie po pobiciu w łaźni kolegi narodowości żydowskiej, Klajnberga, według jednej z wersji został skazany na 10 lat więzienia, według innej jego sprawa została umorzona wobec faktu ogłoszenia amnestii po podpisaniu układu Sikorski-Majski w 1941. Zwolniony jesienią 1941 związał się z NKWD. W marcu 1942 został przerzucony do Polski w grupie mającej stanowić zaczątek jednej z siatek NKWD w Warszawie. Równocześnie pracował w Sztabie Głównym GL na stanowisku kierownika Wydziału Mobilizacyjnego Sztabu Głównego GL. Od lipca do grudnia 1943 dowodził Radomsko-Kieleckim Obwodem GL. W Armii Ludowej był szefem Oddziału III Zaopatrzenia i uzbrojenia w Sztabie Głównym GL. Od lipca 1944 pełnił obowiązki zastępcy szefa Sztabu Głównego AL. Uczestniczył w powstaniu warszawskim; był dowódcą AL w Śródmieściu (od 18 sierpnia 1944) i szefem Sztabu Połączonych Sił Zbrojnych AL, PAL i KB. Po upadku powstania wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. W listopadzie 1944 został awansowany na pułkownika. Po wyzwoleniu był zastępcą komendanta głównego MO, a 1945–1950 współorganizatorem ZBoWiD. Od 29 grudnia 1945 był posłem do Krajowej Rady Narodowej, reprezentując Polską Partię Robotniczą. W 1962 był Prezesem Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych.

Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 2-Tuje-2)^[2].

Odznaczenia

• Order Virtuti Militari IV klasy
• Order Virtuti Militari V klasy
• Order "Odrodzenia Polski" IV klasy (10 października 1945)^[3]
• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Order "Krzyż Grunwaldu" III klasy
• Medal za Warszawę 1939-1945 (17 stycznia 1946)^[4]

Publikacje

• Armia Ludowa w Powstaniu Warszawskim. Wspomnienia, Iskry, Warszawa 1962.

Przypisy

Bibliografia

• Polski Słownik Biograficzny t. XIX, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974.
• Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982.
• Piotr Gontarczyk, Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941-1944, Warszawa 2003.

Linki zewnętrzne

• Profil na stronie Biblioteki Sejmowej