Język wernakularny

Język wernakularny (łac. vernacularum) – forma mowy (język, dialekt, rejestr) używana do kontaktów codziennych przez przedstawicieli pewnej wspólnoty[1][2]. Mowa wernakularna może przeciwstawiać się językowi szerzej stosowanemu jak lingua franca (np. języki narodowe a łacina w renesansie), językowi urzędowemu (np. język kurdyjski a język turecki w Turcji), dialektowi standardowemu (np. dialekt bawarski a język ogólnoniemiecki) czy też nomenklaturze naukowej (por. biologiczne nazewnictwo wernakularne). Mową wernakularną jest zwykle język autochtoniczny, służący przede wszystkim do komunikacji ustnej i z zasady mniej prestiżowy od innych wariantów mowy[3].

Na przykład w Europie Zachodniej aż do XVII wieku większość prac naukowych była pisana w języku łacińskim, który służył jako lingua franca. Prace napisane wówczas w językach romańskich określane są w tym kontekście jako napisane w języku wernakularnym.

Termin „język wernakularny” bywa definiowany na różne sposoby. Pod pojęcie to podkłada się także języki pozbawione standardowej postaci, form kodyfikacji czy też wypracowanej tradycji literackiej[4][5]. W podobnym kontekście bywa stosowane określenie „języki potoczne”[6][7]. W kontekście normalizacji językowej określenie vernacular funkcjonuje również jako synonim dialektu niestandardowego (nieliterackiego)[8].

Termin pochodzi od łacińskiego vernaculus („rodzimy, domowy”) i od vernus – tak nazywano niewolnika, który urodził się w domu pana. Znaczenie przenośne zostało rozszerzone od zdrobnienia od słów vernaculus, vernacula. Varro, klasyczny gramatyk łaciński, używał terminu vocabula vernacula („słownictwo wernakularne”) dla odróżnienia słownictwa języka narodowego od leksyki obcej[9].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Asmah Haji Omar, Perancangan bahasa dengan rujukan khusus kepada perancangan bahasa Malaysia, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian Pelajaran Malaysia, 1985, s. 28 (malajski).
  2. ↑ „Jurnal dewan bahasa”, 42 (1–6), Dewan Bahasa dan Pustaka, 1998, s. 226 (malajski).
  3. ↑ George Yule, The Study of Language, wyd. 6, Cambridge University Press, 2016, s. 559, ISBN 978-1-316-77678-0 (ang.).
  4. ↑ B. Suhardi, B. Cornelius Sembiring, Aspek sosial bahasa, [w:] Kushartanti, Untung Yuwono, Multamia R.M.T. Lauder (red.), Pesona bahasa: langkah awal memahami linguistik, Dżakarta: Gramedia Pustaka Utama, 2007, s. 61–62, ISBN 979-22-1681-2, OCLC 156874430 (indonez.).
  5. ↑ Jean E. Van Keulen, Gloria Toliver Weddington, Charles E. DeBose, Speech, Language, Learning, and the African American Child, Allyn and Bacon, 1998, s. 50, ISBN 978-0-205-15268-1 (ang.).
  6. ↑ Viliam Mruškovič, Európa jazykov a národov na prahu tretieho tisícročia, wyd. 1, Martin: Matica slovenská, 2008, s. 8, ISBN 978-80-7090-858-7 (słow.).
  7. ↑ Josef Hrbáček, Úvod do studia českého jazyka, Praga: Uniwersytet Karola, 1994, s. 54 (cz.).
  8. ↑ Natalie Schilling-Estes, Walt Wolfram, American English: dialects and variation, wyd. 3, Hoboken: John Wiley & Sons, 2015 (Language in Society), s. 13–16, ISBN 978-1-118-39145-7, OCLC 919202335 (ang.).
  9. ↑ vernaculus, [w:] Felix Gaffiot, Dictionnaire Illustré Latin Français, Paryż: Librairie Hachette, 1934 (fr.).