Jadwiga żagańska
| Z Bożej łaski królowa Polski, pani i dziedziczka ziem krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, Kujaw, Pomorza i Rusi, księżniczka Śląska, księżna Legnicka | |
 | |
| Królowa Polski | |
| Okres | od 25 lutego 1365 |
|---|---|
| Jako żona | |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Księżna legnicka | |
| Okres | |
| Jako żona | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | pomiędzy 1340 a 1350 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo | Anna Żagańska |
| Mąż | Kazimierz III Wielki |
| Dzieci | Anna Kazimierzówna |
| Mąż | Ruprecht I legnicki |
| Dzieci | Barbara legnicka |
Jadwiga żagańska (ur. pomiędzy 1340 a 1350, zm. 27 marca 1390 w Legnicy) – księżniczka żagańska, królowa Polski w latach 1365-1370, od 1372 r. księżna legnicka; córka Henryka V Żelaznego, księcia żagańskiego i Anny płockiej, czwarta żona króla Kazimierza Wielkiego, od 1372 r. – żona Ruprechta legnickiego.
Życiorys
Na początku lat sześćdziesiątych Jadwiga stała się, w związku ze zbliżeniem politycznym ojca względem Polski, kandydatką na żonę starzejącego się, a nadal nieposiadającego męskiego potomka Kazimierza Wielkiego. Ślub młodej, bo liczącej pomiędzy 15 a 25 lat księżniczki śląskiej z 55-letnim królem odbył się we Wschowie 25 lutego 1365 roku. W ten sposób Jadwiga stała się czwartą żoną Kazimierza. Prawdopodobnie została koronowana na królową Polski[1].
Ślub Kazimierza i Jadwigi wywołał skandal, ponieważ stanowił podwójną bigamię. Adelajda, druga żona króla, żyła i aktywnie upominała się u papieża Urbana V o swoje prawa, jako żony króla polskiego. Prawdopodobnie żyła wówczas również trzecia żona Kazimierza (bigamiczna), Krystyna Rokiczana[2]. Dodatkowo Jadwiga, jako prawnuczka Giedymina, była spokrewniona z pierwszą żoną Kazimierza, Aldoną Anną. Pierwsze miesiące po zawarciu ślubu małżonkowie spędzili w zamku w Żarnowcu, gdzie przed laty przebywała oddalona przez Kazimierza z Wawelu Adelajda[2].
W 1369 r. papież legitymizował najstarszą córkę Kazimierza i Jadwigi, Annę[3] Do dziś przedmiotem sporu wśród historyków jest kwestia, czy małżeństwo Kazimierza z Jadwigą zostało uznane za legalne przez papieża[3].
Kazimierz Wielki oczekiwał ciągle na narodziny syna i nawet spowodował wydanie przez swego siostrzeńca i desygnowanego na następcę tronu Ludwika Węgierskiego dokumentu, w którym stwierdzono, że w przypadku narodzin syna traci on prawa do tronu, jeżeli zaś urodzą się córki – wówczas dziedzicem pozostaje Ludwik. Król Węgier został też zobowiązany do wyposażenia księżniczek i wydania ich za mąż.
Jadwiga urodziła Kazimierzowi Wielkiemu trzy córki. Najstarsza, Anna (ur. ok. 1366/1367, zm. 1425), po osiągnięciu 14. roku życia wyszła za mąż za hrabiego Celje Wilhelma. Z tego związku urodziła się córka Anna Cylejska (ur. 1380, zm. 21 maja 1416) – przyszła żona króla Władysława Jagiełły. Po śmierci Wilhelma poślubiła Ulryka księcia Teck[4]. Kolejna córka, Kunegunda (ur. ok. 1367/1368, zm. 1369/1370), zmarła w dzieciństwie, natomiast o najmłodszej, Jadwidze (ur. 1369/1370, zm. po 1382), nie ma pewnych wiadomości, być może wyszła za mąż za jednego z możnowładców południowosłowiańskich[5]. Anna i Jadwiga w 1371 r., z inicjatywy ich ciotki Elżbiety Łokietkówny, zostały wysłane na dwór królewski w Budzie i tam spędziły resztę dzieciństwa[3].
Po śmierci Kazimierza Wielkiego, który zmarł 5 listopada 1370 r., i po wzięciu udziału w koronacji jego następcy, Ludwika Wielkiego, Jadwiga wróciła do księstwa żagańskiego[2]. Na mocy testamentu Kazimierza Jadwiga otrzymała ze skarbca królewskiego 53 grzywny srebra i 1/3 srebrnych naczyń oraz wiano w kwocie 1000 grzywien szerokich groszy.
Przed 10 lutego 1372 roku Jadwiga wstąpiła w kolejny związek małżeński – z księciem legnickim Ruprechtem I (zm. w styczniu 1409), synem Wacława I[6].
Z tego małżeństwa pochodziły również tylko córki: Barbara (ur. między 1372 a 1384, zm. 9 maja 1436) – żona elektora saskiego Rudolfa III oraz Agnieszka (ur. przed 1385, zm. po 7 lipca 1411). Barbara i Rudolf III Saski byli teściami Jana I żagańskiego[6].
Zmarła i została pochowana w Legnicy w miejscowej kolegiacie[1].
W kulturze
Postać Jadwigi żagańskiej, grana przez Aleksandrę Nowosadko, pojawia się w telenoweli historycznej Korona królów.
Przypisy
- ↑ a b K. Jasiński, Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań – Wrocław 2001, s. 171.
- ↑ a b c Iwona Kienzler, Król Kazimierz Wielki bigamista, 2013, s. 217-221.
- ↑ a b c Marek Urbański, Poczet królowych i żon władców polskich, 2006, s. 152.
- ↑ O. Balzer, Genealogia Piastów, Kraków 1895, s. 413.
- ↑ M. Spórna, P. Wierzbicki, Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Kraków 2003, s. 187.
- ↑ a b K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. II, Kraków 2007, s. 390.
Bibliografia
- Jasiński K., Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Wydawnictwo Historyczne, Poznań – Wrocław 2001, s. 171, ISBN 83-913563-5-3.
- Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007, s. 181, 390–391, ISBN 978-83-60448-28-1.
- Spórna M., Wierzbicki P., Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Zielona Sowa, Kraków 2003, s. 186–187, ISBN 83-7389-189-7.
Media użyte na tej stronie
Rekonstrukcja herbu z rewersu pieczęci majestatycznej króla Polski – Przemysła II z 1295