Jakub Falkowski

Jakub Falkowski
	Prezbiter
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	29 kwietnia 1775 ; Budlewo
Data i miejsce śmierci	2 września 1848 ; Warszawa
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	pijar
Prezbiterat	1800
	Odznaczenia

Tablica upamiętniająca ks. Jakuba Falkowskiego na ścianie zewnętrznej kościoła św. Karola Boromeusza na warszawskich Powązkach

Franciszek Jakub Falkowski Doliwa herbu Doliwa (ur. 29 kwietnia 1775 w Budlewie, zm. 2 września 1848 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, pijar, pedagog i filantrop, członek przybrany Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w 1829 roku^[1].

Życiorys

Kształcił się u oo. Pijarów w Drohiczynie nad Bugiem. W 1800 przyjął święcenia kapłańskie z rąk Onufrego Szembeka. Jako ksiądz został nauczycielem kolejno w szkołach: w Łomży, Drohiczynie i Szczuczynie, gdzie poznał głuchoniemego siedmioletniego chłopca – Piotra Gąsowskiego^[2]. Zainteresował się kształceniem głuchych. W latach 1803–1804 studiował pedagogikę głuchych w Lipsku.

Po powrocie, rozwijając niemiecką metodę Heinekego, nauczył swego podopiecznego „czytać z ruchu ust”. Swoje wyniki nauczania przedstawił w 1809 w Towarzystwie Przyjaciół Nauk. W 1815 Dyrekcja Edukacji Narodowej powierzyła mu utworzenie Instytutu Głuchoniemych, pierwszą w Polsce szkołę kształcącą dzieci głuche. Po rocznym naukowym pobycie w Wiedniu, 23 października 1817 otworzył instytut w dwóch pokojach Pałacu Kazimierzowskiego. Kolejna siedziba mieściła się na Krakowskim Przedmieściu pod nr 391 (według ówczesnej numeracji).

W 1820 został wyznaczony przez metropolitę warszawskiego Szczepana Hołowczyca na stanowisko proboszcza parafii na Solcu. To pozwoliło mu uzyskać dodatkowe fundusze na działalność instytutu. W 1822 wizytował placówkę cesarz i król Polski Aleksander I. Dzięki przekazanej przez cesarza ze skarbu państwa sumie 124 000 złp. Falkowski wybudował fasadę budynku przy ulicy Wiejskiej pod nr 1737, a oficyny przebudował na warsztaty^[2]. Był rektorem instytutu do 1831. „Rocznik Towarzystwa Naukowego”^[3] wymienia go wśród „Członki Korespondenci Towarzystwa – Falkowski Jakób, Prof. Instytutu Głuchoniemych”. 18 czerwca 1826 został pierwszym proboszczem parafii św. Aleksandra. Wykładowca w Liceum Warszawskim^[4].

Zmarł 2 września 1848. Został pochowany w podziemiach kościoła św. Aleksandra w Warszawie^[5].

Odznaczenia

Złoty Medal Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1819)^[6]
Order Świętego Stanisława IV klasy (Imperium Rosyjskie, 1820)^[6]
Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie, 1823)^[6]

Pamięć

W 1983 jego imieniem nazwano założony przez niego Instytut Głuchoniemych w Warszawie.

Przypisy

↑ Lista imienna członków Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w styczniu 1829 roku, [Warszawa], [1829], s. 6.
↑ ^a ^b Ks. Nowodworski, Ksiądz Jakób Falkowski i Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 27, 19-31 marca 1860
↑ „Rocznik Towarzystwa Naukowego z Uniwersytetem Krakowskim połączonego”, t. IV, Kraków 1819, strony początkowe nienumerowane
↑ Marian Ptaszyk: Liceum Warszawskie. 1804-1831. Toruń: Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, 2020, s. 123. ISBN 978-83-956977-0-8. [dostęp 2020-12-28]. (pol.).
↑ Danuta Szmit-Zawierucha: O Warszawie inaczej (anegdoty, fakty, obserwacje). Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Anagram, 1996, s. 123. ISBN 83-86086-28-9.
↑ ^a ^b ^c Władysław Nowicki, Ksiądz Jakób Falkowski założyciel Instytutu Warszawskiego Głuchoniemych • Przyczynek do Dziejów Dobroczynności, Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1876, ss. 39, 40 – bcpw.bg.pw.edu.pl [dostęp 2013-01-12]

Bibliografia

Władysław Nowicki, Ksiądz Jakób Falkowski założyciel Instytutu Warszawskiego Głuchoniemych • Przyczynek do Dziejów Dobroczynności, Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1876
Ksiądz Jakub Falkowski i Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie w:Tygodnik Ilustrowany 1860 nr 27 (31 marca 1860), s.235-237. polona.pl. [dostęp 2021-03-21].

Linki zewnętrzne

Jakub Falkowski – dzieła w bibliotece Polona

[1] Lista imienna członków Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w styczniu 1829 roku, [Warszawa], [1829], s. 6.

[Fal-2] Ks. Nowodworski, Ksiądz Jakób Falkowski i Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 27, 19-31 marca 1860

[3] „Rocznik Towarzystwa Naukowego z Uniwersytetem Krakowskim połączonego”, t. IV, Kraków 1819, strony początkowe nienumerowane

[4] Marian Ptaszyk: Liceum Warszawskie. 1804-1831. Toruń: Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, 2020, s. 123. ISBN 978-83-956977-0-8. [dostęp 2020-12-28]. (pol.).

[5] Danuta Szmit-Zawierucha: O Warszawie inaczej (anegdoty, fakty, obserwacje). Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Anagram, 1996, s. 123. ISBN 83-86086-28-9.

[KJF-6] Władysław Nowicki, Ksiądz Jakób Falkowski założyciel Instytutu Warszawskiego Głuchoniemych • Przyczynek do Dziejów Dobroczynności, Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1876, ss. 39, 40 – bcpw.bg.pw.edu.pl [dostęp 2013-01-12]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne