Jan Albert Waza

Jan Albert Waza

Kardynał diakon
Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data i miejsce urodzenia	25 czerwca 1612 r. Warszawa
Data i miejsce śmierci	29 grudnia 1634 r. Padwa
Miejsce pochówku	bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie
Biskup warmiński
Okres sprawowania	1621-1632
Biskup krakowski
Okres sprawowania	1632–1634
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	brak
Nominacja biskupia	1631 biskup warmiński 20 listopada 1632 biskup krakowski
Sakra biskupia	brak
Kreacja kardynalska	19 listopada 1629 (in pectore) Urban VIII
Kościół tytularny	S. Maria in Aquiro Rzym

Jan Albert Waza, SJ, także Jan Olbracht Waza (ur. 25 czerwca 1612 w Warszawie, zm. 29 grudnia 1634 w Padwie) – syn króla Polski Zygmunta III Wazy i arcyksiężniczki austriackiej Konstancji herbu Habsburg, królewicz polski, od 1621 - 1632 biskup warmiński a od roku 1632 - 1634 biskup krakowski, kardynał diakon świecki bez święceń kapłańskich.

Życiorys

Kardynał Jan Albert Waza, rycina z ok. 1632 w Bibliotece Watykańskiej^[1]

Pod opieką zaradnej Królowej Polski Konstancji herbu Habsburg, królewicz Jan Albert wychowywał się, wraz z trzema królewiczami w Warszawie. Na dworze Zygmunta III Wazy, podkomorzy Andrzej Bobola herbu Leliwa miał zlecenie króla Zygmunta i królowej Konstancji, aby wychowywać i kształcić królewiczów w Warszawie. Jako nieletni 9-latek królewicz został wyznaczony przez Króla Polski (Ojca) na Księstwo warmińskie, w którym to miał sprawować biskupstwo warmińskie po śmierci Szymona Rudnickiego, otrzymał zgodę papieską 21 października 1621. Wybór Króla Polski Zygmunta III Wazy, potwierdziła – po wahaniach – również Warmińska kapituła katedralna, ale liczne sprzeciwy szlachty opóźniły zatwierdzenie tej nominacji przez sejm aż do 1631 roku. Królewicz Jan Albert Waza przebywał w diecezji Fromborka, gdy z Królem udawał się do Szwecji, rządy biskupie w jego imieniu sprawował biskup pomocniczy Michał Erazm Działyński razem z archidiakonem warszawskim Jakub Wierzbięta Doruchowski z Doruchowa herbu Niesobia i kanonikiem warmińskim Pawłem Piaseckim. Katedra we Fromborku została obdarowana przez młodego biskupa szatami liturgicznymi oraz złotą figurą św. Andrzeja. Po preniesieniu do diecezji krakowskiej (na Warmii, zastąpił Jana Alberta Wazę w roku 1632, biskup Mikołaj Szyszkowski).

W dniu 20 listopada 1632 roku Jan Albert Waza został mianowany biskupem krakowskim (po śmierci Andrzeja Lipskiego); rządy w biskupstwie krakowskim objął w dniu 27 lutego 1633 roku. Po ogłoszonej nominacji kardynalskiej jego następcą w diecezji krakowskiej został biskup Jakub Zadzik.

W królewicz polski Jan Albert Waza w wieku 20 lat został ogłoszony nominacją kardynalska w dniu 20 grudnia 1632 roku; natomiast papież Urban VIII mianował go już 19 listopada 1629 roku, ale w sekrecie (in pectore), a po ujawnieniu informacji przydzielił Janowi Albertowi Wazie, kardynałowi diakonię Santa Maria in Aquiro w Rzymie. Godność kardynała diakona jest związana z tytularną starą diakonią rzymską. Tytuł kardynała diakona, według tradycji, został ustanowiony w 678 roku. W roku 1634 Polski królewicz Jan Albert Waza otrzymał z rąk Papieża Urbana VIII kapelusz kardynalski jako oznakę godności kardynalskiej.

Prawdopodobnie zmarł w wieku 22 lat w Padwie we Włoszech.

Przypisy

Bibliografia

• Catholic-Hierarchy
• The Cardinals of the Holy Roman Church
• Krzysztof Rafał Prokop, Polscy kardynałowie, wyd. WAM, Kraków 2001, s. 113-119

Wywód przodków