Jan Dawid Landau

Tablica upamiętniająca powstańców getta warszawskiego z ramienia Żydowskiego Związku Wojskowego Jacka Eisnera i Dawida "Dudka" Landaua na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie tuż przy Pomniku Pamięci Dzieci – Ofiar Holokaustu

Jan Dawid Landau pseud. Dudek w Australii znany jako David Landau lub David J. Landau (ur. 15 marca 1921 w Warszawie, zm. 16 maja 1996 w Melbourne^[1]) – żydowski działacz ruchu oporu w getcie warszawskim, członek Żydowskiego Związku Wojskowego, uczestnik powstania w getcie warszawskim, autor wspomnień.

Życiorys

Pochodził z bogatej rodziny polsko-żydowskiej, która była znana w Warszawie przed 1939 z handlu futrami. Jak podaje książka pod redakcją Mariana Turskiego pt. „Losy żydowskie. Świadectwo żywych”, Jan Dawid Landau w 1940 r., opuścił getto i przez krótki okres był członkiem działającego pod Warszawą partyzanckiego oddziału dowodzonego przez Henryka Iwańskiego pseud. „Bystry”. W tym samym roku zmarła jego matka. Uciekł z pociągu jadącego do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Po powrocie do getta działał w organizacji prawicowej Betar. We wrześniu 1942 r., pełnił w getcie funkcję ochroniarza Jana Karskiego.

Uczestniczył w powstaniu w getcie warszawskim. Do wyzwolenia Warszawy przez Armię Czerwoną ukrywał się wraz z 10-osobową grupą w tym ze swoją żoną Zofią w ruinach zburzonego miasta. W czasie okupacji niemieckiej zginął jego ojciec i młodszy brat, a drugi z jego braci na skutek sprawy Hotelu Polskiego został deportowany do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Był jednym z nielicznych bojowców ŻZW którzy przeżyli wojnę.

Po wojnie wyjechał z Polski na Zachód przez Czechosłowację, Niemcy i Francję i w 1947 r., wyemigrował do Australii. Początkowo utrzymywał się z handlu odzieżą, a następnie zajmował się obrotem nieruchomościami. Był autorem napisanej w ostatnich latach życia, książki wspomnieniowej „Caget – A story of Jewish Resistance” wydanej po jego śmierci, w 2000 r. Książka ta została przez wielu piszących o powstaniu w warszawskim getcie przyjęta bez krytyki, a Moshe Arens uznał ją za wiarygodną i zawierającą szczegóły dotyczące działalności Żydowskiego Związku Wojskowego.

Jest jednym z bohaterów książki Henryka Grynberga - „Janek i Maria”.

Przypisy

Bibliografia

• Artykuł Dariusz Libionki z Lubelskiego IPN „64 lata po powstaniu w Getcie Warszawskim. O nową historię Żydowskiego Związku Wojskowego” w Biuletynie Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych „Kombatant” (kwiecień 2007).
• Dariusz Libionka i Laurence Weinbaum „Bohaterowie, hochsztaplerzy, opisywacze Wokół Żydowskiego Związku Wojskowego”, Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, Warszawa 2011.
• „Losy żydowskie. Świadectwo żywych” red. Marian Turski (Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej : Agencja Wydawnicza „Tu”, Warszawa, 1996 r., ISBN 83-902971-5-9)
• "David J. Landau - Non-Fiction Author", Golvan Arts Management. golvanarts.com.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-04)].
• David J. Landau, National Library of Australia