Jan Gella

Jan Gella
Data i miejsce urodzenia22 kwietnia 1892
Lwów
Data i miejsce śmierci21 sierpnia 1923
Brzuchowice
Miejsce spoczynkuCmentarz Obrońców Lwowa
Narodowośćpolska
MałżeństwoKazimiera
DzieciAleksander

Jan Gella (ur. 22 kwietnia 1892 we Lwowie, zm. 21 sierpnia 1923 w Brzuchowicach) – polski poeta, pisarz, tłumacz związany ze Lwowem.

Życiorys

Urodził się 22 kwietnia 1892 we Lwowie[1]. Był poetą, pisarzem, nowelistą, felietonistą i tłumaczem związanym z tym miastem[2][3]. Podczas I wojny światowej w 1915 podjął współpracę z czasopismem „Gazeta Poranna i Wieczorna” (późniejsza „Gazeta Poranna”[2]) Po zakończeniu toczonej od listopada 1918 bitwy o Lwów podczas wojny polsko-ukraińskiej, stworzył publikację pt. Ruski miesiąc 1/XI – 22/XI 1918. Ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami, która rozeszła się w sporej liczbie egzemplarzy[2][4][5]. Tematyka historyczna był wyjątkiem w jego twórczości[2]. W głównej mierze był poetą tworzącym wiersze o podłożu tematyki uczuciowej i miłosnej oraz charakterze sentymentalnym, także z dozą dowcipu[2][6]. Wydał tomik poezji pt. Muszla i perła (wybór wierszy)[2][5][7]". Jego twórczość liryczna charakteryzowała się aspektami psychologicznymi i filozoficznymi[2]. Był także autorem słów piosenek[8]. Ponadto pisał felietony[2]. Jego publikacje ukazywały się w większości pism lwowskich[3]. W dziedzinie prozy napisał utwór pt. Rozmowy o miłości (1922)[2][5][7]. Od połowy 1921 współpracował z tygodnikiem satyryczno-politycznym „Szczutek”[9]. Tworzył także komedie[10]: jednoaktowe pt. Rozwód (1922, sztuka w trzech aktach, której współautorem był Marian Cudek-Cudnowski)[5]) i pt. Kabotyn (1922, mająca charakter groteski)[5][11] oraz trzyaktowa pt. Kto zostanie posłem (także o charakterze groteski, wystawiona w Teatrze Nowości we Lwowie w listopadzie 1922[2][12]). Ponadto tworzył farsy (Swatka w dwóch aktach z 1922, Kawalerskie mieszkanie w jednym akcie z 1923[5]), rewie i jednoaktówki[2]. W kwietniu 1920 objął redakcję lwowską pisma „Ilustrowany Przegląd Teatralny”, do tego czasu ukazującego się jako „Krakowski Przegląd Teatralny”)[13]. Wraz z Marianem Turskim wydał Album pamiątkowy miasta Lwowa z okazji „Targów Wschodnich” w 1921[5]. Jako delegat lwowski brał udział w zjeździe Związku Zawodowego Literatów Polskich na początku lutego 1922 w Warszawie[14][15]. Był także znany jako autor przekładów wierszy z języka francuskiego na polski[2]. 23 listopada 1922 oddział lwowski ZZLP zorganizował we Lwowie XXVIII wieczór liryki francuskiej, podczas którego jako artysta dramatyczny wygłaszał recytacje według przekładów własnych i Kazimierza Nałęcz-Rychłowskiego[16][17].

Nieuleczalnie chory wiosną 1922 zrezygnował z pracy w redakcji „Gazety Porannej”[3]. Ostatnie miesiące życia spędził na leczeniu w Brzuchowicach, gdzie zmarł 21 sierpnia 1923[2][3]. Jego pogrzeb odbył się we Lwowie[18]. Został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa[19].

Zgasł wczoraj talent młody, rokujący najpiękniejsze nadzieje – zmarł człowiek przedziwnej pogody ducha, nieskazitelnego charakteru, gołębiego serca. Nazwisko Jana Gelli, znane dobrze czytającej publiczności Lwowa, zrosło się niejako z życiem naszego miasta.

„Gazeta Lwowska” nr 190 z 23 sierpnia 1923[2].

Jego żoną była Kazimiera z domu Szygowska (ur. 1890), a ich synem Aleksander (1922-2014, socjolog)[1][2][7].

Przypisy

  1. ↑ a b Jan Gella – profil w bazie Sejm Wielki. sejm-wielki.pl. [dostęp 2016-07-10].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o M. H.. † Jan Gella. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 190 z 23 sierpnia 1923. 
  3. ↑ a b c d † Jan Gella. „Gazeta Poranna”, s. 6, Nr 6808 z 24 sierpnia 1923. 
  4. ↑ Jan Gella: Ruski miesiąc 1/XI – 22/XI 1918. Ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami. Lwów: Komitet Obywateli Miasta Lwowa, ok. 1919.
  5. ↑ a b c d e f g Jan Gella – lista publikacji w bazie WorldCat (ang.). worldcat.org. [dostęp 2016-07-10].
  6. ↑ Marian Tyrowicz: Wspomnienia o życiu kulturalnym i obyczajowym Lwowa 1918–1939. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 31. ISBN 83-04-03248-1.
  7. ↑ a b c Ogłoszenie. „Biuletyn”. Nr 43, s. 88, Czerwiec 1982. Koło Lwowian w Londynie. 
  8. ↑ Piosenka o lwowskiej prasie. „Szczutek”, s. 6, Nr 45 z 8 listopada 1920. 
  9. ↑ Od redakcji. „Szczutek”, s. 11, Nr 23 z 1 czerwca 1921. 
  10. ↑ Marian Tyrowicz: Wspomnienia o życiu kulturalnym i obyczajowym Lwowa 1918–1939. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 47. ISBN 83-04-03248-1.
  11. ↑ Katalog wydawnictw i komisów ze szczególnem uwzględnieniem Bibljoteki Teatrów Amatorskich i Bibljoteczki Teatralnej dla dzieci i młodzieży. Lwów: ok. 1935, s. 17.
  12. ↑ Wiadomości bieżące. Teatr Nowości. „Słowo Polskie”, s. 6, Nr 255 z 9 listopada 1922. 
  13. ↑ Notatki literacko-artystyczne. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 88 z 17 kwietnia 1920. 
  14. ↑ Wiadomości bieżące. Z miasta. Zjazd delegatów Związków literackich. „Kurjer Warszawski”, s. 1, Nr 34 z 8 lutego 1922. 
  15. ↑ Wiadomości bieżące. Z miasta. O byt literatów. „Kurjer Warszawski”, s. 4, Nr 39 z 8 lutego 1922. 
  16. ↑ Wiadomości bieżące. Wieczór liryki francuskiej. „Słowo Polskie”, s. 6, Nr 268 z 22 listopada 1922. 
  17. ↑ Wiadomości bieżące. Wieczór liryki francuskiej. „Słowo Polskie”, s. 6, Nr 270 z 24 listopada 1922. 
  18. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 191 z 24 sierpnia 1923. 
  19. ↑ Cmentarz Obrońców Lwowa. stankiewicze.com. [dostęp 2016-07-11].

Linki zewnętrzne