Jan Jaworowski

Jan Jaworowski

Maryśka

Grób na Powązkach Wojskowych
Porucznik
Data i miejsce urodzenia	16 maja 1920 Łomża, Polska
Data i miejsce śmierci	10 października 1944 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	od 1939
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Narodowe Siły Zbrojne
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, Kampania wrześniowa, AK, Powstanie warszawskie
Odznaczenia

Jan Jaworowski ps. Maryśka (ur. 16 maja 1920 w Łomży, zm. 10 października 1944 w Warszawie) – podharcmistrz, porucznik, w powstaniu warszawskim początkowo dowódca 1. drużyny, a następnie dowódca II plutonu „Alek” w kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” Armii Krajowej.

Wczesne lata

Syn nauczyciela matematyki Hipolita Jaworowskiego i Zofii z domu Jagodzińskiej. Służył w 1. Łomżyńskiej Drużynie Harcerskiej. W 1938 ukończył Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Łomży. Po maturze zdał pomyślnie egzamin na Wydział Lekarski Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Studiów jednak nie podjął, gdyż odbywał kurs podchorążych rezerwy w Mazowieckiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii w Zambrowie.

II wojna światowa

W wojnie obronnej 1939 służył w 33 pułku piechoty w 18 Dywizji Piechoty. Wraz z pułkiem 18 września dotarł do Kowla. Uniknął aresztowania przez NKWD dzięki pomocy polskich kolejarzy, którzy dawali żołnierzom swoje mundury. Z Kowla przedostał się do Brześcia, gdzie znajdowała się jego rodzina. Ojciec Jana został poinformowany o tym, że znajduje się na liście NKWD do wywózki do gułagu i Jaworowscy uciekli do Siedlec.

Był instruktorem I Kursu Podchorążych Rezerwy Piechoty, zorganizowanego przez Narodowe Siły Zbrojne. Prowadził zajęcia m.in. ze znajomości broni i map sztabowych.

Od 1943 r. przebywał w Warszawie. Studiował medycynę na Tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich. Do batalionu „Zośka” trafił dzięki znajomości ze studentami, którzy do „Zośki” należeli. Brał udział w akcji wykolejenia i ostrzelania niemieckiego pociągu na odcinku Tłuszcz-Urle. Jako instruktor wziął udział w akcji Par. I.

W pierwszych dniach powstania warszawskiego uczestniczył w walkach o „Gęsiówkę”, Pawiak, cmentarze na Woli i magazyny przy ul. Stawki. 8 sierpnia, po śmierci Eugeniusza Koechera został dowódcą plutonu „Alek”, a 14 sierpnia, po śmierci Jerzego Jagiełły, objął funkcję zastępcy dowódcy 2. kompanii „Rudy”. Ok. 19/22 sierpnia 1944 został ciężko ranny. Wtedy też na stanowisku dowódcy zastąpił go Andrzej Makólski.

Jan Jaworowski zmarł 10 października w szpitalu św. Stanisława (Wojewódzki Szpital Zakaźny) z ran odniesionych 22 sierpnia. Miał 24 lata. Początkowo pochowany w zbiorowej mogile. Ekshumowany przez brata Tadeusza i pochowany na Powązkach Wojskowych w kwaterach żołnierzy i sanitariuszek batalionu „Zośka” (kwatera A20-3-12)^[1].

Odznaczenia

Odznaczony Krzyżem Walecznych i Orderem Virtuti Militari rozkazem Dowódcy AK nr 400 z 31 VIII 1944. Uzasadnienie brzmiało: „za odznaczenie się w walkach Grupy «Północ» na Starym Mieście”^[2].

Jego imieniem nazwana jest 16 Grunwaldzka Drużyna Harcerska z Kędzierzyna-Koźle^[3].

Linki zewnętrzne

• Jan Jaworowski na Wirtualnym Murze Pamięci Muzeum Powstania Warszawskiego

Przypisy

Bibliografia

• Barbara Wachowicz: Wierna Rzeka Harcerstwa. Tom IV. To "Zośki" wiara! Gawęda o Harcerskim Batalionie AK "Zośka". cz. 2. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2005, s. 113-136. ISBN 83-7399-030-5.
• Anna Borkiewicz-Celińska: Batalion "Zośka". Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990. ISBN 83-06-01851-6.