Jan Pajkert

Jan Pajkert
Kraj działaniaPolska
Data i miejsce urodzenia21 czerwca 1887
Radom
Data i miejsce śmierci24 października 1964
Grodzisk Mazowiecki
Naczelny Kapelan Wojsk Polskich
Okres sprawowania5 grudnia 1918–5 lutego 1919
Wyznaniekatolicyzm
Kościółrzymskokatolicki
Prezbiterat1912
Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Jan Pajkert (ur. 21 czerwca 1887 w Radomiu, zm. 24 października 1964 w Grodzisku Mazowieckim) – polski duchowny rzymskokatolicki, kanonik, szambelan papieski, Naczelny Kapelan Wojska Polskiego.

Życiorys

Syn Józefa i Rozalii z domu Burhardt. Absolwent Szkoły Lorentza w Radomiu. Kształcił się w Seminarium Duchownym w Sandomierzu. W 1912 otrzymał sakrament święceń, udzielony przez bp. Mariana Józefa Ryxa i w tym roku został wikariuszem w Siennie, po czym pełnił tę funkcję w Goźlicach i Koprzywnicy.

Po wybuchu I wojny światowej, za pozwoleniem biskupa, ochotniczo zgłosił się do pełnienia funkcji duszpasterskiej dla Polaków (w liczbie ok. 10 tys.) służących w 75 Dywizji Strzeleckiej[1]. 4 grudnia 1917 został mianowany dziekanem generalnego I Korpusu Polskiego w Rosji. 5 lutego 1918 r. podczas walk z bolszewikami o Osipowicze (na zachód od Bobrujska) dziekan ks. Pajkert podniósł polskich żołnierzy na duchu po nieudanym przeciwnatarciu, pomógł przełamać kryzys w szeregach, a po zajęciu miasta uchronił ludność przed odwetem wzburzonych żołnierzy[2]. Po demobilizacji I Korpusu, w maju 1918 powrócił do macierzystej diecezji sandomierskiej, a w lipcu został kapelanem miejscowego Szpitala Św. Kazimierza w Radomiu został naczelnym kapelanem żołnierzy polskich w jednostkach Polskiej Siły Zbrojnej[1]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w ramach Polowej Kurii Biskupiej w Wojsku Polskim został szefem Zarządu Naczelnego Kapelana Wojsk Polskich, powołanego 14 listopada 1918, a wkrótce po tym jako Naczelny Kapelan Wojsk Polskich stanął na czele Konsystorza Polowego Rzymskokatolickim, powołanego 5 grudnia 1918. Rozpoczął prace nad tworzeniem struktury służby katolickiej w Wojsku Polskim[3]. Stanowisko opuścił po tym, jak 5 lutego 1919 biskupem polowym Wojska Polskiego został mianowany ks. Stanisław Gall. Od tego czasu służył jako wikariusz generalny do 1922. W 1919 otrzymał tytuł kanonika Kapituły Katedralnej Sandomierskiej.

16 grudnia 1921 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu dziekana w duchowieństwie wojskowym wyznania katolickiego[4]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu dziekana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 4. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego[5].

Od 1 marca 1922 pełnił funkcję szefa duszpasterstwa, a od 1923 do 1924 szefa służby duszpasterstwa w Kierownictwie Marynarki Wojennej[6]. W 1923 udzielił ślubu kmdr. por. Mieczysławowi Burhardtowi[7]). Z dniem 31 grudnia 1924 został przeniesiony w stan nieczynny na przeciąg 9 miesięcy bez poborów[8]. Kształcił się w Szkole Nauk Politycznych i Społecznych w Paryżu. Od 1 października 1925 pełnił stanowisko szefa duszpasterstwa Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie[9]. W tym czasie w byłej cerkwi zorganizował kościół garnizonowy (konsekrowany w 1933). W 1934 został szambelanem papieskim. 30 kwietnia 1939 został przeniesiony w stan spoczynku.

Po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu do Lublina Niemców w czasie kampanii wrześniowej 1939 wyjechał do Warszawy. Stamtąd podczas powstania warszawskiego 1944 został ewakuowany do Durchgangslager Pruszków, skąd przedostał się do Grodziska Mazowieckiego i tam zamieszkał. Odprawiał msze w kaplicy przy szpitalu.

Zmarł 24 października 1964 w Grodzisku Mazowieckim i tam został pochowany.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b Wiktor Cygan: U boku Rosji. Służba duszpasterska polskich formacji wojskowych podczas I wojny światowej. 2011-05-21. [dostęp 2015-04-09].
  2. ↑ J.Odziemkowski: op. cit., s. 37–38.
  3. ↑ Joanna Cygan. Duszpasterstwo wojskowe w wojnie polsko-bolszewickiej. „Rocznik Mińsko Mazowiecki”, s. 29, Nr 6 z 2000. 
  4. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 42 z 24 grudnia 1921 roku, pkt 1900.
  5. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 405.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 32.
  7. ↑ Mieczysław Burhardt. ogrodywspomnien.pl. [dostęp 2015-04-13].
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 52 z 13 maja 1925 roku, s. 250.
  9. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 100 z 6 października 1925 roku, s. 544.
  10. ↑ M.P. z 1938 r. nr 64, poz. 72 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - zamiast uprzednio nadanego Medalu Niepodległości (M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198).
  11. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 28.
  12. ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie