Jan Pyrski
 generał pułkownik | |
| Pełne imię i nazwisko | Jan Michajłowicz Pyrski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1922–1962 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
          | |
Jan Michajłowicz Pyrski, ros. Иван Михайлович Пырский (ur. 15 stycznia 1906 w Radomiu, zm. 11 września 1967 w Moskwie) – generał pułkownik artylerii Armii Radzieckiej i generał dywizji ludowego Wojska Polskiego.
Życiorys
Mimo że był Polakiem, deklarował narodowość rosyjską. W 1914 roku, po wybuchu I wojny światowej, został ewakuowany wraz z rodziną do Rosji. W czerwcu 1922 roku w Teodozji wstąpił ochotniczo do Armii Czerwonej i został przydzielony do dywizjonu artylerii haubic 3 Dywizji Strzelców, a później do Teodozyjskiego dywizjonu artylerii nadbrzeżnej Kerczeńskiego Rejonu Umocnionego. W czerwcu 1924 roku został zwolniony ze służby i przeniesiony do rezerwy. W 1928 roku został powołany do służby w Armii Czerwonej, przydzielony do 75 samodzielnego dywizjonu artylerii 4 Brygady Artylerii i wyznaczony na stanowisko pomocnika dowódcy plutonu. Ukończył szkołę dowódców artylerii i studia w Akademii Wojskowej.
Latem 1941 roku, na początku wojny z Niemcami, dowodził 796 pułkiem artylerii haubic. Następnie pełnił służbę frontową na stanowiskach: dowódcy artylerii-zastępcy dowódcy 269 Dywizji Strzelców, szefa sztabu-zastępcy dowódcy artylerii 60 Armii oraz dowódcy artylerii-zastępcy dowódcy 69 Armii. Dwukrotnie ranny w walkach. 16 listopada 1943 roku awansował na generała majora artylerii.
Od 30 sierpnia 1944 roku służył w Wojsku Polskim. Był organizatorem i dowódcą artylerii 2 Armii WP[1]. 16 kwietnia 1945 roku podczas przygotowań do forsowania Nysy Łużyckiej został ciężko ranny. Odłamek granatu moździerzowego przeciął mu tchawicę i struny głosowe. 25 maja 1945 roku awansował na generała dywizji. Wkrótce powrócił do ZSRR.
W Związku Radzieckim powierzono mu stanowisko dowódcy artylerii Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego. Następnie pełnił służbę na stanowisku zastępcy dowódcy i dowódcy artylerii Przybałtyckiego Okręgu Wojskowego. 31 października 1951 roku został wyznaczony na stanowisko komendanta Rostowskiej Wyższej Szkoły Artylerii. 31 sierpnia 1954 roku został komendantem Leningradzkiej Wyższej Szkoły Artylerii. W 1957 roku objął obowiązki na stanowisku zastępcy dowódcy Artylerii Sił Zbrojnych ZSRR do spraw uzbrojenia rakietowego i techniki specjalnej. 18 lutego 1958 roku awansował na generała pułkownika artylerii. W styczniu 1961 roku został zastępcą dowódcy Wojsk Rakietowych i Artylerii Sił Zbrojnych ZSRR. Na tym stanowisku między innymi organizował próby z bronią jądrową.
Z dniem 27 stycznia 1962 roku został przeniesiony do rezerwy. Mieszkał w Moskwie. Zmarł 11 września 1967 roku. Pochowany na cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (grudzień 1944)
- Order Krzyża Grunwaldu II klasy (1945)
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (11 maja 1945)[2]
- Order Lenina – dwukrotnie (18 listopada 1944 i 19 listopada 1945)
Przypisy
- ↑ Kazimierz Kaczmarek, Druga Armia Wojska Polskiego, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1978, s. 24.
- ↑ Uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej z 11 maja 1945 za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą. Odznaczenia Generałów Wojska Polskiego przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej. „Polska Zbrojna”, s. 1, 12 maja 1945. Por. Kazimierz Konieczny, Henryk Wiewióra: Karol Świerczewski Walter. Zbiory Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, 1971, s. 263.
Bibliografia
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. III: M-S, Toruń 2010, s. 265.
- Edward Jan Nalepa, Oficerowie Armii Radzieckiej w Wojsku Polskim 1943-1968, Warszawa: Bellona, 1995, ISBN 83-11-08353-3, OCLC 830273795.
- Maciej Szczurowski, Dowódcy Wojska Polskiego na froncie wschodnim 1943-1945. Słownik biograficzny, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1996, wyd. II uzupełnione, ISBN 83-87103-08-X.
Media użyte na tej stronie
A red star. 1922-1943. Used as a symbol of communism in some occasions. The symbol can also represent socialism. Also seen on Soviet aircraft.
A red star and a hammer and sickle with golden border and red rims.
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
Ribbon bar of the Order of the Red Banner. The Soviet Union (USSR).
Ribbon bar for the Order of Kutuzov 1st Class (public domain by User:Zscout370)
Order of Suvorov ribbon, class one
Baretka: Order Krzyża Grunwaldu III klasy
Ribbon bar of the Order of the Badge of Honour. The Soviet Union (USSR).
Ribbon bar of the Order of the Red Star. The Soviet Union (USSR).
Autor:
- RAF A F8ColGen since 2010par.svg: F l a n k e r
- derivative work: Mboro (talk)
Rank insignia of the Soviet Union/Russian Federation (1955-1991), here Army "Colonel general" (OF8) – shoulder strap dress uniform.
Baretka: Order Wojny Ojczyźnianej I klasy