Jan Tomasz Drohojowski

Jan Tomasz Drohojowski z Drohojowa herbu Korczak (ur. 1535, zm. 12 listopada 1605 w Przemyślu) – referendarz wielki koronny świecki w latach 1589–1605, starosta przemyski w latach 1578–1605[1], sekretarz królewski w 1582 roku[2], polski ambasador i poseł w Stambule w 1578 roku, prowizor ewangelicki w 1599 roku[3], przedstawiciel dyplomatyczny Rzeczypospolitej w Imperium Osmańskim w 1578 roku[4], poseł od Stefana Batorego do sułtana Amurata[5].

Życiorys

Właściciel zamku i dóbr w Rybotyczach.

Syn Krzysztofa Drohojowskiego, i Elżbiety Fredro. Miał pięć sióstr; Annę, Jadwigę, Katarzynę, Zofię, Reginę i dwóch braci; Kiliana Drohojowskiego i Jana Krzysztofa Drohojowskiego – sekretarza królewskiego.

Studiował w kraju i za granicą[6].

Jako starosta przemyski zaprzyjaźnił się z Mikołajem Herburtem (zm. 1593) kasztelanem przemyskim i razem upominał się z nim u króla o urzędy. I poślubił jego córkę Jadwigę Herburt. Miał z nią syna Mikołaja Marcina Drohojowskiego – ożenionego z Zofią Baranowską. Jan Tomasz był właścicielem dóbr Jamna Dolna i Górna, Trójca, Wojtkowa, Jurkowa, na których to dobrach ubezpieczony był posag jego żony.

W 1578 roku starosta przemyski Jan Tomasz Drohojowski ufundował obecną kaplicę Najświętszego Sakramentu w katedrze w Przemyślu. Poseł na sejm 1582 roku z ziemi przemyskiej[2]. Poseł na sejm koronacyjny 1587/1588 roku z województwa ruskiego[7]. Poseł na sejm pacyfikacyjny 1589 roku z ziemi przemyskiej[8]. W 1589 roku był sygnatariuszem ratyfikacji traktatu bytomsko-będzińskiego na sejmie pacyfikacyjnym[9]. Poseł na sejm 1590/1591 roku z ziemi przemyskiej[10]

20 października 1600 roku Jan Tomasz Drohojowski dowodził własnym pułkiem w bitwie pod Bukową nad Telezyną, gdzie dwudziestotysięczna armia polsko-litewska pod wodzą Jana Zamojskiego i Stanisława Żółkiewskiego pokonała wojska Michała Walecznego.

W lipcu 1603 roku usiłował Marcin Stadnicki objąć w posiadanie wsie referendarza Drohojowskiego Jamnę, Bachów, Berezkę i Łowczynę, z powodu wierzytelności 27.000 złp., a w październiku z powodu pretensji o 11.000 złp., Stanisław Stadnicki (kasztelan przemyski) chciał objąć Trzcianiec i m. Grosiowa, Jamna i Łomna, lecz w obu tych przypadkach Jan Tomasz sprzeciwił się intromisji. Z drugiej strony Drohojowski próbował zająć wsie należące do chorążego Ziemi Sanockiej Stanisława Tarnawskiego, w ramach egzekucji 70 tys. złotych długu jaki chorąży był mu winien. Pomimo wyroków sądów korzystnych dla Drohojowskiego nie udała się ich egzekucja, gdyż Tarnawski darował swoje dobra Stanisławowi Stadnickiemu, a ten stał się jego protektorem. W spór dwukrotnie interweniował król Zygmunt III Waza, jednakże bez rezultatu.

Jan Tomasz Drohojowski został ranny podczas napadu Stanisława Diabła Stadnickiego na zamek w 1605 roku i zmarł od ran na zamku w Przemyślu 12 listopada 1605 roku. W tym roku, po śmierci Jana Tomasza Drohojowskiego, zamek w Rybotyczach najechał Jan Krasicki, a po nim Marcin Stadnicki oblegał zamkniętą żonę Jadwigę Drohojowskiego, a w 1606 roku „Diabeł” Stadnicki chciał zawłaszczyć Jamnę, Łomnę, Grosiową i Trzcianiec. Z braku żywności poddano zamek, a najeźdźca przywłaszczył całe jego wyposażenie. W zamku Jana Tomasza Drohojowskiego potem przebywał Stanisław Stadnicki, zwany Diabłem Łańcuckim, po swojej ucieczce ze zdobytego przez Łukasza Opalińskiego Łańcuta (1609). W 1617 roku syn Jana Tomasza, Mikołaj Marcin Drohojowski większą część swych dziedzicznych majętności, tj. miasteczko Rybotycze z przyległościami i zamkiem, wsie: Borysławka, Posada Rybotycka, Brzoska, Jamna, Trójca, Łomna, Grosiowa, Trzcinica, Krywe, Wojtkowa, Sienkowa, Jurkowa z wójtostwem, połowę Łodzinki i część w Sopotniach sprzedał Mikołajowi Wolskiemu – marszałkowi koronnemu.

Przypisy

  1. Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy. Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 166.
  2. a b Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 277.
  3. Henryk Merczyng, Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Polsce, Warszawa 1904, s. 125.
  4. Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 139.
  5. Pogląd na stosunki Polski z Turcyą i Tatarami, na dzieje Tatarów w Polsce osiadłych, na przywileje tu im nadane, jako też wspomnienia o znakomitych Tatarach polskich / przez Juljana Bartoszewicza, Warszawa 1860, s. 136.
  6. Leszek Kieniewicz, Sekretariat Stefana Batorego. Zbiorowość i kariery sekretarzy królewskich, w: Studia staropolskie, t. IV, Warszawa 1986, s. 62.
  7. Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 306.
  8. Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 321.
  9. Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel. T. I. Wilno 1758, s. 239.
  10. Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 336.

Bibliografia