Jan Walter (cichociemny)

Jan Wojciech Walter

Jan Borzykowski

Cyrkiel, Ekierka

Jan Walter (ze zbiorów NAC)
kapitan
Data i miejsce urodzenia	12 lipca 1904 Kielce
Data i miejsce śmierci	19 lipca 1976 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1939–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Wojsko Polskie we Francji Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	4 Pułk Piechoty Legionów, Oddział II Sztabu Naczelnego Wodza, Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich, 1 Brygada Strzelców (PSZ), Oddział III Komendy Okręgu Lublin AK
Stanowiska	instruktor szkolenia saperskiego dla dywersji pozafrontowej, dowódca plutonu pionierów, II adiutant batalionu, dowódcy plutonu saperów, szef służb saperskich Okręgu
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa bitwa o Narwik
Późniejsza praca	inżynier, inspektor nadzoru budowlanego, nauczyciel
Odznaczenia

Jan Wojciech Walter vel Jan Borzykowski, pseud.: „Cyrkiel”, „Ekierka” (ur. 12 lipca 1904 w Kielcach, zm. 19 lipca 1976 w Warszawie) – polski inżynier, kapitan saperów Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, cichociemny.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Leonarda, konduktora kolejowego, i Wandy z Piotrowskich. Będąc uczniem Łukowskiej Szkoły Handlowej walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, ochotniczo wstąpiwszy jako harcerz do Pogotowia Wojennego przydzielony do 4 pułku piechoty Legionów. Po ukończeniu Państwowego Gimnazjum im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego w Siedlcach i zdaniu matury w 1923 roku dostał się na Wydział Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. Tytuł inżyniera uzyskał w 1927 roku. Po rocznej służbie w Szkole Podchorążych Rezerwy Saperów Kolejowych w Legionowie podjął pracę w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych jako kreślarz. Od 1938 roku pracował w Wydziale Komunikacyjno-Budowlanym Komisariatu Rządu w Warszawie.

We wrześniu 1939 roku służył w Oddziale II Sztabu Naczelnego Wodzajako instruktor szkolenia saperskiego dla dywersji pozafrontowej. Przekroczył granicę polsko-rumuńską 18 września 1939 roku. Był internowany w Rumunii do 30 listopada 1939 roku. 5 grudnia dotarł do Francji, gdzie został skierowany do Centrum Wyszkolenia Saperów w Wersalu. Od marca 1940 roku służył w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Podhalańskich. Brał udział w bitwie o Narwik na stanowisku dowódcy plutonu pionierów w kompanii sztabowej w 2 półbrygadzie. Po upadku Francji w czerwcu 1940 roku dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie przeszedł pod dowództwo brytyjskie, a następnie skierowano go do 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich na stanowisko II adiutanta batalionu, a następnie dowódcy plutonu saperów.

Zgłosił się do służby w kraju. 15 kwietnia 1943 razem z por. rez. Adolfem Gałackim i ppor. rez. Lechem Buntkowskim został przeniesiony na Kurs Doskonalenia Administracji Wojskowej w charakterze słuchacza. Po przeszkoleniu w zakresie wywiadu został zaprzysiężony 15 grudnia 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 4 na 5 maja 1944 roku w ramach operacji „Weller 26” dowodzonej przez majora nawigatora Józefa Gryglewicza (zrzut na placówkę „Szczur” położoną w okolicach Bychawy). Po aklimatyzacji w Lublinie dostał przydział do Oddziału III Operacyjnego Komendy Okręgu Lublin AK na stanowisko szefa służb saperskich.

Po rozwiązaniu AK pozostał w konspiracji. Był przewidziany na szefa Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Komendy Okręgu AK. 13 sierpnia 1945 roku zatrudnił się jako inżynier w DOKP w Lublinie, a od października pracował jako kreślarz w PKWN.

20 października 1945 roku został przypadkowo aresztowany przez UB. Przebywał w łagrach: Jogła w obwodzie nowogrodzkim i w okolicach Swierdłowska. 13 listopada 1947 roku wrócił do Polski. Później pracował kolejno: w Dyrekcji Budowy Osiedli Robotniczych (1948–1950, inspektor nadzoru budowlanego), w Zasadniczej Szkole Budowlanej dla Pracujących nr 2 (1950–1961, nauczyciel przedmiotów zawodowych, a później zastępca dyrektora), w Miejskim Przedsiębiorstwie Instalacyjnym (1961–1971), po czym przeszedł na emeryturę.

W latach 1970–1974 był prezesem Zespołu Cichociemnych w Warszawie. Pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C32-4-6)^[1].

Z małżeństwa z Marią Dołęga-Zakrzewską (1904–1990) miał dwoje dzieci: Wandę (1932–1991) i Macieja (1938-2001).

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 i 85. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[2]
• porucznik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 i 18. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów^[2]
• kapitan – ze starszeństwem z dniem 5 maja 1944

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 137–138. ISBN 83-902499-0-1.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 429. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 219–220.