Janusz Kałużny

Janusz Kałużny (ur. 27 listopada 1955 w Warszawie, zm. 6 marca 2015^[1] tamże) – polski astronom, profesor doktor habilitowany.

Janusz Kałużny w Kapsztadzie, w przerwie prac nad projektem SALT (Wielki Teleskop Południowoafrykański)

Życiorys

Ukończył studia astronomiczne na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego w 1980 r., pierwszych obserwacji dokonywał w Obserwatorium Astronomicznym w Ostrowiku. Karierę naukową rozpoczął pod kierunkiem Sławomira Rucińskiego. Początkowo przedmiotem jego zainteresowań były układy kontaktowe typu W UMa, którym poświęcił obronioną w 1985 roku rozprawę doktorską. Lata 1986 i 1987 spędził na stażu podoktorskim w Space Telescope Science Institute(ang.) (STScI), gdzie zapoznał się z nową wówczas techniką obserwacyjną – fotometrią CCD. Opanował ją do perfekcji, stając się jednym z najlepszych na świecie specjalistów w tej dziedzinie. W STScI zainteresował się układami podwójnymi w gromadach gwiazdowych i wkrótce skoncentrował na nich niemal całą swoją działalność naukową.

Na początku lat dzie­więć­dzie­sią­tych jako doś­wiad­czo­ny fo­to­me­try­sta uczes­tni­czył w uru­cha­mia­niu pro­jek­tu OGLE, który za­owo­co­wał niez­li­czo­ny­mi od­kry­cia­mi skła­da­ją­cy­mi się na jed­no z naj­wię­kszych pol­skich o­sią­gnięć na­u­ko­wych kolejnych dwudziestu lat.

W ra­mach włas­ne­go pro­jek­tu ob­ser­wa­cy­jne­go Cluster AgeS Experiment (CASE), re­ali­zo­wa­ne­go we współ­pra­cy z Car­negie Ob­ser­va­to­ries, opra­co­wał i wdro­żył za­pro­po­no­wa­ną przez prof. Boh­dana Pa­czyń­skie­go me­to­dę wyz­na­cza­nia od­leg­łoś­ci i wie­ku gr­omad ku­lis­tych po­przez ob­ser­wa­cje roz­dzie­lo­nych uk­ła­dów pod­wój­nych. Ze swym zes­po­łem zeb­rał uni­katowe da­ne umo­żli­wia­jące we­ry­fi­ka­cję te­orii bu­do­wy i ewo­lu­cji gwiazd II po­pu­la­cji, a tak­że wy­ro­ko­wa­nie o przy­na­leż­noś­ci gwiazd do gr­oma­dy na pod­sta­wie ruchów włas­nych. Je­go naj­waż­niej­szym osiąg­nię­ciem nau­ko­wym by­ło usu­nię­cie roz­bież­noś­ci mię­dzy wie­kiem Wszech­świa­ta oce­nia­nym na pod­sta­wie ob­ser­wa­cji kos­mo­lo­gicz­nych i wie­kiem naj­star­szych gr­omad ku­lis­tych^[2]

Habilitował się w roku 1994, tytuł profesorski otrzymał w 1998. Pracował początkowo w Obserwatorium Astronomicznym Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie jako profesor zwyczajny w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk w Warszawie^[2].

Był członkiem (Organizing Committee Member of Division V Commission 42 Close Binary Stars) i (Member of Division V Variable Stars) Międzynarodowej Unii Astronomicznej oraz Komitetu Astronomii Polskiej Akademii Nauk. Był również przedstawicielem Polski w Naukowej Grupie Roboczej SALT – Wielkiego Teleskopu Południowoafrykańskiego^[1]. Był członkiem projektów naukowych OGLE, DIRECT i CASE.

Był autorem lub współautorem prawie 300 publikacji naukowych, które były cytowane ponad 6000 razy. Wypromował 8 doktorów, był recenzentem kilkunastu prac doktorskich^[1].

Kilkakrotnie, w latach 1984, 1985, 1986, 1990 i 1991, został laureatem Nagrody Młodych Polskiego Towarzystwa Astronomicznego^[3] przyznawanej naukowcom w wieku do 35 lat za wybitny indywidualny dorobek w dziedzinie astronomii^[4]. W 2007 roku został laureatem konkursu 'MISTRZ' Fundacji na rzecz Nauki Polskiej^[5].

Linki zewnętrzne

• Prof. dr hab. Janusz Zbigniew Kałużny, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2011-11-26] .
• Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika, PAN, Warszawa

Przypisy