Jasenie
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Starosta | Elena Kordíková[1] |
| Powierzchnia | 86,3 km² |
| Wysokość | 504 m n.p.m. |
| Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy | 048 |
| Kod pocztowy | 976 75 |
| Tablice rejestracyjne | BR |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°50′11″N 19°27′36″E/48,836389 19,460000 | |
| Strona internetowa | |
Jasenie – wieś na Słowacji, w kraju bańskobystrzyckim, w powiecie Brezno.
Położenie
Wieś położona jest w tzw. Dolinie Górnego Hronu, po prawej (orograficznie) stronie doliny rzeki Hron, u południowych podnóży Niżnych Tatr. Jej zabudowania leżą w dolinie Jaseniańskiego Potoku. Zwarta zabudowa rozpoczyna się nieco poniżej zbiegu dolin Jaseniańskiej i Łomnistej i kończy ok. 2 km niżej, przy granicy z wsią Predajná. Kataster wsi sięga aż po główny grzbiet Niżnych Tatr w rejonie Wielkiej Hali, Latiborskiej Hali i Dziurkowej i obejmuje obydwa zbocza długiej Doliny Jaseniańskiej.
Historia
Po raz pierwszy wzmiankowana w roku 1424[2] jako osada górnicza. Należała do feudalnego „państwa” z siedzibą na zamku w Lupczy. Do XVI w. na jej terenie wydobywano złoto i srebro. Od XVII do XIX w. działała tu prymitywna huta żelaza, a do 1904 r. funkcjonowała huta szkła. W latach po II wojnie światowej w dolinach ponad wsią poszukiwano rud metali oraz prowadzono próby wydobycia antymonitu.
Demografia
Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwało 1188 osób, w tym 598 kobiet i 590 mężczyzn[3].
W 2001 roku pod względem narodowości i przynależności etnicznej 99,64% mieszkańców stanowili Słowacy, a 0,27% Czesi[4].
Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco[4]:
- Katolicy rzymscy – 88,08%
- Ewangelicy – 1,88%
- Ateiści – 8,69%
- Nie podano – 1,34%
Zmiany liczby ludności w miejscowości Jasenie od 1996 roku[5].
Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky
Wodna elektrownia Jasenie
W latach 1921-1925 u zbiegu Jaseniańskiego Potoku i Łomnistej na potrzeby huty w Podbrezovej wybudowano elektrownię wodną, zasilaną wodami obu tych potoków. Woda doprowadzana jest podziemnymi kanałami do zbiornika akumulacyjnego o pojemności ok. 9000 m3 na tzw. Ryglu (słow. Rígeľ), skąd spada z wysokości 196 m rurociągiem o łącznej długości 850 m na dwie turbiny Peltona o łącznej mocy 2,3 MW.
W 1936 r. wybudowano ok. 125 m poniżej elektrowni zbiornik wyrównawczy w celu stabilizowania reżimu wodnego Jaseniańskiego Potoku. W 1998 r. na wypływie ze zbiornika wybudowano dodatkowo małą elektrownię wodną, wyposażoną w turbinę Kaplana o mocy 88 kW.
Elektrownia ta posiada status zabytku techniki, lecz w dalszym ciągu pracuje. Rytm pracy elektrowni w decydującym stopniu zależy od wielkości i ilości opadów w dorzeczu Jaseniańskiego Potoku. W przybliżeniu przez 4 miesiące w roku pracuje ona w trybie ciągłym, a w pozostałym okresie jako elektrownia szczytowa, uruchamiana jedynie w porach szczytowego zapotrzebowania na energię. W najbardziej suchych miesiącach uruchamiana jest raz na dobę. Zapas wody w górnym zbiorniku zapewnia wtedy pracę turbin przez co najmniej 1,5 godziny. Roczna produkcja elektrowni zamyka się w granicach ok. 12 milionów kWh[6].
Przypisy
- ↑ Lista wybranych wójtów, burmistrzów gmin i miast w wyborach do organów gminy (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09].
- ↑ Statystyki ogólne miejscowości (ang.). Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09].
- ↑ Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09].
- ↑ a b Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001 (ang.). Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09].
- ↑ Databáza (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-24-12].zły zapis daty dostępu
- ↑ Barański Mirosław J.: Elektrownia wodna Jasenie, w: „Płaj. Almanach karpacki. Półrocznik Towarzystwa Karpackiego” nr 47, jesień 2013. Wyd. Towarzystwo Karpackie, Warszawa (2014). s. 163-172.
Bibliografia
- Nízke Tary. Chopok. Turistická mapa 1:50 000. Wydanie 5, wyd. VKÚ Harmanec, 2003, ISBN 80-8042-045-9;
Media użyte na tej stronie
Autor: Patrik Kunec (dyskusja), Licencja: CC BY-SA 4.0
Ta ilustracja pokazuje chroniony obiekt zabytkowy, posiadający numer 603-57/0 na Słowacji.