Jastrzębik (województwo małopolskie)

Jastrzębik

— wieś —
Jastrzębik, cerkiew greckokatolicka św. Łukasza
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Muszyna
Wysokość	550 m n.p.m.
Liczba ludności (2006)	490
Strefa numeracyjna	18
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0454793
Położenie na mapie gminy Muszyna Jastrzębik
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Jastrzębik
Położenie na mapie województwa małopolskiego Jastrzębik
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Jastrzębik
49°24′07″N 20°54′19″E/49,401944 20,905278

Widok na Jaworzynę ze wsi Jastrzębik

Jastrzębik (j. łemkowski Астрябик) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Muszyna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Położenie

Wieś położona jest na wysokości ok. 550 m n.p.m. nad potokiem Jastrzębik i na dwóch grzbietach Jaworzyny (1114 m); od wschodniej strony jest to grzbiet z wierzchołkami Bystry Wierch, Palenica, Szczawna Góra, Smereczyny i Jastrzębska Góra, od zachodniej grzbiet Zarubów. Dojazd od Muszyny i od Złockiego^[1].

Historia

Lokowana na prawie wołoskim w 1577 r. przez bpa Piotra Myszkowskiego, przywilejem nadanym Piotrowi Tyliszczakowi z Krynicy. Początkowo mieszkańcami Jastrzębika byli Wołosi, z czasem doszli również Rusini. Ludność ta była wyznania greckokatolickiego. Parafię tegoż wyznania uposażył bp Piotr Gembicki w 1651 r.

Demografia

Ludność według spisów powszechnych z 2009^[2][3][4][5].

Cerkiew

Cerkiew pw. św. Łukasza Apostoła zbudowana w pierwszej połowie XIX wieku, kilkakrotnie przebudowywana z wykorzystaniem fragmentów dawnej świątyni. Drewniana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna, jednonawowa. Dachy nad nawą i prezbiterium łamane, nad babińcem siodełkowate, zwieńczone baniastymi wieżyczkami ze ślepymi latarniami. We wnętrzu polichromia ornamentalna z 1861 r., ikonostas barokowo-klasycystyczny z XIX w. Wpływów bizantyjskich możemy się doszukać w siedmiu ikonach Deesis z apostołami z XVI w., które znajdują się na parapecie chóru. Obecnie cerkiew pełni funkcję kościoła rzymskokatolickiego.

Atrakcje geoturystyczne

• W dolinie Jastrzębika występują źródła wody mineralnej, reprezentujące szczawy o niewielkiej wydajności. Jednym z nich jest Źródło św. Łukasza
• Unikatem w skali karpackiej jest występowanie suchej ekshalacji gazowej (94,4% dwutlenku węgla; 3% metanu; 2,8% azotu i 0,5% tlenu). Objawia się to zjawisko jako niewyraźne pęknięcia terenu, wokół którego można zauważyć uduszone owady i ptaki. W zimie miejsca takie znaczą bezśnieżne „placki” na polach.
• Występują tu także mofety – ekshalacje wulkaniczne o temperaturze poniżej 100 °C, wydobywające się z dna potoku wraz z wodami zmineralizowanymi. Mofety te zostały uznane za pomnik przyrody nieożywionej, a wokół nich, w roku 2005, staraniem naukowców z Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Krakowskiej AGH wybudowano podesty oraz tablice informacyjne. Jest to mofeta im. prof. Henryka Świdzińskiego.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Jastrzębik, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 503 .
• Zdjęcia panoramiczne cerkwi. [dostęp 2011-01-25].
• KAI informacja o cerkwi. [dostęp 2011-01-25].