Jeżogłówka najmniejsza

Jeżogłówka najmniejsza
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządliliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rządwiechlinowce
Rodzinapałkowate
Rodzajjeżogłówka
Gatunekjeżogłówka najmniejsza
Nazwa systematyczna
Sparganium natans L.
Sp. Pl. 971 1753[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Jeżogłówka najmniejsza[5] (Sparganium natans L.) – gatunek rośliny z rodziny jeżogłówkowatych (Sparganiaceae) (według systemu Reveala) lub pałkowatych (Typhaceae) według Angiosperm Phylogeny Website.

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek o zasięgu wokółbiegunowym. W Europie jego zwarty zasięg obejmuje Europę Północną i Środkową, wraz z Półwyspem Skandynawskim i Islandią. Rośnie także na rozproszonych stanowiskach w Hiszpanii i południowo-wschodniej Europie, w Azji Zachodniej, na Kamczatce, na rozproszonych stanowiskach w Ameryce Północnej. W Polsce występuje w rozproszeniu na całym niżu, znane są także 4 stanowiska w Sudetach i kilka w Kotlinie Nowotarskiej. Tu występuje w dołach potorfowych na Puściznie Rękowiańskiej oraz w potokach, np. w potoku Uboczańska[6].

Morfologia

Pokrój
Roślina wodna, trwała. Formy pływające o łodydze do 1 m długości, lądowe 15–30 cm wysokości[7].
Łodyga
Nierozgałęziona, wyprostowana[7].
Liście
Z obu stron płaskie, 0,4–0,5 cm szerokości, krótsze od pędów, delikatne, cienkie (łodygowe grubsze), bez wyraźnego nerwu środkowego[7].
Kwiaty
Tylko 1 główka o kwiatach pręcikowych, rzadziej dwie na szczycie pędu, poniżej 2–3 słupkowe wyrastające z kątów górnych liści. Kwitnie od lipca do sierpnia[7].
Owoc
Pestkowiec, jajowaty, długości 0,4–0,5 cm, z dość długim dziobkiem[7].
Morfologia
Pokrój
Pęd
Siedlisko

Biologia i ekologia

Bylina, hydrofit i helofit. Kwitnie od lipca do sierpnia. Zasiedla zazwyczaj wody płytkie, np., doły potorfowe i rowy na torfowiskach niskich i przejściowych. Nie odgrywa większej roli w zarastaniu zbiorników wodnych[8]. Liczba chromosomów 2n = 30[6].

Zagrożenia i ochrona

Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[9].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-11-14] (ang.).
  3. a b The Plant List. [dostęp 2017-03-25].
  4. Sparganium natans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  7. a b c d e Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1973.
  8. Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1.
  9. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Big ro Sparg min Powalice 1.JPG
Autor: Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jeżogłówka najmniejsza
Sparganium natans.jpeg
Autor: Kristian Peters -- Fabelfroh 16:12, 22 October 2007 (UTC), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Zwerg-Igelkolben Sparganium natans
Small Bur-Reed (3818415894).jpg
Autor: Jason Hollinger, Licencja: CC BY 2.0

Sparganium natans L. 20090630.4 Edgewood Blue, Wells Gray Park, BC

Unsure of ID; it was suggested by Curtis Bjork and Trevor Goward based on verbal description.
Zevar nejmensi Blana.JPG
Autor: Zdenda:-P, Licencja: CC BY-SA 3.0
zevar nejmenší (Sparganium natans)