Jean Lannes

Jean Lannes
Jean Lannes
Jean Lannes

Jean Lannes (ur. 10 kwietnia 1769 w Lectoure (Gers), zm. 31 maja 1809 w Wiedniu) – marszałek cesarstwa od 1804, książę Montebello. Był jednym z najbardziej odważnych dowódców Napoleona, który sam powiedział o nim „znalazłem go pigmejem, a zostawiłem gigantem”. Przyjaciel cesarza, mógł się do niego zwracać „Ty”.

Życiorys

Był synem stajennego i przygotowywano go do zawodu farbiarza. Przeszedł bardzo krótką edukację, ale swoją wielką siłą i sprawnością we wszystkich męskich sportach zapewnił sobie awans na sierżanta–majora batalionu ochotników z Gers, do którego dołączył po wybuchu wojny pomiędzy Hiszpanią a Francją. Walczył w kampaniach w Pirenejach w 1793 i 1794 i dzięki nienagannej służbie awansował na szefa brygady. Jednak w 1795 w czasie reformy armii przez Termidorian został zdegradowany.

Wstąpił ponownie jako ochotnik do armii włoskiej i w słynnej kampanii 1796 ponownie wywalczył sobie kolejne awanse, zostając w końcu generałem brygady z rozkazu Napoleona. Odznaczył się we wszystkich bitwach. Został ranny pod Arcole pomagając Napoleonowi uciec przed nadchodzącymi wojskami austriackimi. Wybrany przez Napoleona do towarzyszenia mu podczas wyprawy do Egiptu (tam, dnia 10 maja 1799 r., otrzymał nominację na generała dywizji) jako dowódca jednej z brygad generała Klebera, odznaczył się również w tej kampanii, szczególnie podczas odwrotu z Syrii.

Wrócił razem z Napoleonem do Francji i pomagał mu w przewrocie 18 brumaire’a (8 listopada 1799 r.). Po przejęciu władzy przez Napoleona został awansowany do rangi dowódcy Gwardii Konsularnej. Dowodził przednią strażą wojsk francuskich podczas przekraczania Alp w 1800 roku: jako pierwszy w nocy z 14 na 15 maja (24/25 floréala) wyruszył ze swą dywizją ze szwajcarskiej miejscowości Bourg-Saint-Pierre na Przełęcz św. Bernarda i jako pierwszy osiągnął Saint-Rhémy-en-Bosses po włoskiej stronie, gdzie zajął pozycje obronne wokół wsi i podjął niezbędne działania, mające na celu zapewnić bezpieczne przejście kolejnych oddziałów. W czasie kampanii włoskiej miał decydujący wpływ na zwycięstwo w bitwie pod Montebello (stąd wziął się jego tytuł „księcia Montebello”, nadany mu 8 lat później) i dowodził częścią wojsk w czasie bitwy pod Marengo.

W 1801 r. Napoleon wysłał go jako ambasadora do Portugalii. Opinie różniły się na temat jego możliwości w tym zawodzie, dlatego Napoleon już nigdy nie użył go jako dyplomaty. Po powołaniu cesarstwa został Marszałkiem Francji (1804) i dowodził ponownie przednią strażą wielkiej armii francuskiej w kampanii Austerlitz. W bitwie pod Austerlitz w grudniu 1805 dowodził lewym skrzydłem armii francuskiej. W latach 1806–1807 podczas kampanii napoleońskich był u szczytu chwały; dowodząc swoimi korpusami odznaczył się przeprowadzeniem ich przez Las Turyński, akcją pod Saalfeld/Saale (która jest teraz studiowana jako modelowa we Francuskiej Szkole Oficerskiej), w bitwie pod Jeną-Auerstedt i pod Pułtuskiem. Jego dowodzenie przednią strażą w bitwie pod Frydlandem było jeszcze bardziej modelowe. W 1807 Napoleon nadał mu restytuowane księstwo siewierskie.

Następnie miał zostać wypróbowany jako szef sztabu Napoleona, który zabrał go do Hiszpanii w 1808 i dał mu całe skrzydło armii, z którym udało mu się odnieść zwycięstwo nad Castañosem pod Tudelą. W styczniu 1809 r. został wysłany do zdobycia Saragossy i 21 lutego, po jednej z najbardziej nieugiętych walk w historii, zdobył ją.

Napoleon ogłosił go następnie księciem Montebello i w 1809 po raz ostatni powierzył mu dowodzenie przednią strażą.

Brał udział w starciach w okolicach Eggmühl i w czasie marszu na Wiedeń. Jego korpus prowadził armię francuską przez Dunaj i walczył razem z Masseną w straszliwej bitwie pod Aspern. 22 maja 1809 r. został zmuszony do odwrotu, podczas którego usiadł na chwilę pogrążając się w ponurych myślach. Wtedy otrzymał śmiertelną ranę: wystrzelony pocisk rykoszetował i trafił go w skrzyżowane nogi, które zostały potem amputowane, lecz mimo prób ratowania zmarł od ran 31 maja w Wiedniu. Zaraz po operacji odwiedził go Napoleon, który objął go i płakał, mimo że bitwa toczyła się tuż obok. Kiedy Lannes umierał, powiedział do swego ukochanego cesarza i przyjaciela: Panie, za kilka godzin stracisz jedyną osobę, która cię kocha. Jego najstarszy syn został mianowany Parem Francji przez Ludwika XVIII.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Jeanlannes9756.jpg
Jean Lannes in the Battle of Essling
Imperial Coat of Arms of France (1804-1815).svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Imperial Coat of Arms of the French First Empire (1804-1815), under Napoleon Bonaparte.
  • The Arms depicts a shield with a golden eagle in front of a blue background, within its talons clutching a thunderbolt. The shield is surrounded by Napoleon's red Imperial mantle, filled with golden bees. The shield is topped by a the Imperial crown, which sits atop a golden Imperial helmet. Surrounding the shield is the the chain and pendant of the Legion d'honneur. Crossed behind the shield are the Scepters of justice and mercy.
  • Charles Normand, Armes et sceau de l'Empire français, Paris, 1804
Julie Volpelière (d'après Gérard) - Le maréchal Lannes (1769-1809), 1834.jpg
Copie en buste d'après le portrait en pied de Lannes par Gérard