Jerzy Główczewski

Jerzy Główczewski
Jerzy Eligiusz Główczewski
1/2 zwycięstw
major pilot major pilot
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1922
Warszawa

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 2020
Nowy Jork

Przebieg służby
Lata służby

1941–1945

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Roundel of Poland (1921-1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF roundel.svg RAF

Jednostki

dywizjon 308

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (od 1941, trzykrotnie) Medal Lotniczy

Jerzy Eligiusz Główczewski (ur. 19 listopada 1922 w Warszawie, zm. 13 kwietnia 2020 w Nowym Jorku[1]) – polski lotnik podczas II wojny światowej, uczestnik m.in. bitwy nad Gandawą.

Życiorys

Syn Kazimierza i Józefy z domu Bernhard. Od 1935 r. uczył się w Prywatnym Gimnazjum Męskim Towarzystwa im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, w 1938 r. został przeniesiony do gimnazjum w Chyrowie. Po ataku ZSRR na Polskę wydostał się z kraju i przez Rumunię przedostał na Bliski Wschód. W Tel Awiwie w lipcu 1941 roku zdał egzamin maturalny i zgłosił się do służby w Polskich Siłach Zbrojnych. Został przydzielony do Brygady Karpackiej, z którą walczył w kampanii afrykańskiej[2].

Trzy lata później został przeniesiony najpierw do Wielkiej Brytanii gdzie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych i otrzymał numer służbowy RAF 704204[3]. W zachodniej Europie jako lotnik służył w dywizjonie 308, w którym wykonał 100 lotów. Walczył między innymi w jednej z ostatnich bitew lotniczych II wojny światowej nad Gandawą, gdzie zaliczono mu zestrzelenie 1/2 samolotu Focke-Wulf Fw 190[4].

Po zakończeniu wojny wrócił do Polski. Wstąpił do Aeroklubu Warszawskiego, jednak w czerwcu 1949 roku władze odebrały mu licencję pilota. Odzyskał ją po ośmiu latach. W 1947 roku podjął studia architektonicznie na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które ukończył w 1952 roku[5]. Jako architekt uczestniczył w odbudowie Warszawy[6]. Brał udział m.in. w budowie Stadionu X-lecia[7].

Na początku lat 60. XX wieku wyjechał z Polski. W 1962 roku osiadł w Stanach Zjednoczonych. Był m.in. wykładowcą Uniwersytetu Stanowego w Karolinie Północnej. W Nowym Jorku pracował dla Fundacji Forda oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wykładał architekturę również w Instytucie Pratta[8].

Zmarł w Nowym Jorku 13 kwietnia 2020 roku w wieku 97 lat, a przyczyną śmierci było zarażenie wirusem SARS-CoV-2[1][9].

Odznaczenia

Książki

  • Główczewski Jerzy, Moja Ameryka. Warszawa:Most ISBN 978-83-919-8398-0[11]
  • Główczewski Jerzy, Ostatni pilot myśliwca. Wspomnienia. Warszawa: PWN ISBN 978-83-011-9199-3
  • Główczewski Jerzy, Wojak z przypadku. Warszawa: MOST ISBN 978-83-906-3302-2
  • Główczewski Jerzy, Optymista mimo wszystko. Warszawa: MOST ISBN 83-919839-2-7[11]

Przypisy

  1. a b Nicholas Kulish, Jerzy Glowczewski, Polish Pilot in a Spitfire, Dies at 97, nytimes.com, 15 maja 2020 [dostęp 2020-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (ang.).
  2. Jerzy Główczewski (pol.). Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2022-04-29].
  3. Krzystek 2012 ↓, s. 198.
  4. Majzner 2020 ↓, s. 72.
  5. a b W Nowym Jorku zmarł major Jerzy Główczewski, pilot Dywizjonu 308, dzieje.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  6. Zmarł major Jerzy Główczewski. Pilot słynnego Dywizjonu 308 miał 97 lat, PolskieRadio24.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  7. "To była dla mnie sentymentalna wizyta", pgenarodowy.pl, 24 maja 2010 [dostęp 2020-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  8. Magdalena Partyła, Jerzy Główczewski nie żyje. Był pilotem Dywizjonu 308, rmf24.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  9. Ostatni polski pilot myśliwca z II wojny światowej zmarł na koronawirusa, wiadomosci.onet.pl, 14 maja 2020 [dostęp 2020-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  10. Główczewski Jerzy Eligiusz (pol.). Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2022-04-28].
  11. a b Andrzej Dobosz, Wspomnienia Jerzego Głowczewskiego, rp.pl, 2 kwietnia 2011 [dostęp 2020-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).

Bibliografia

  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  • Robert Majzner: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii 1944-1945. Organizacja i działalność bojowa. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza, 2020. ISBN 978-83-66536-26-5. OCLC 1236059646.

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
RAF roundel.svg
Royal Air Force Roundel
POL Krzyż Walecznych (1941) 3r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1941) nadany trzykrotnie.
POL Medal Lotniczy BAR.svg
Baretka Medalu Lotniczego (za Wojnę 1939-45).
Naramiennik Major lotn.svg
Naramiennik majora Sił Powietrznych RP.
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).