Jerzy Kaliszewski

Jerzy Kaliszewski

Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1912 Warszawa
Data i miejsce śmierci	31 maja 1990 Warszawa
Zawód	aktor, reżyser, pedagog
Odznaczenia

Grób Jerzego Kaliszewskiego na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie

Jerzy Kaliszewski (ur. 8 czerwca 1912 w Warszawie, zm. 31 maja 1990 tamże) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, pedagog i dyrektor teatrów.

Życiorys

Absolwent warszawskich uczelni: Szkoły Głównej Handlowej (SGH), Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej (PIST) i Państwowej Szkoły Teatralnej (PWST).

W czasie okupacji był więźniem Pawiaka i obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Później pracował jako kelner, uczestnicząc jednocześnie w konspiracyjnym życiu teatralnym.

Aktor scen krakowskich: Teatru im. Juliusza Słowackiego (1935–1938, 1945–1947, 1949–1954 i 1968–1969) i Starego Teatru (1954–1959) oraz warszawskich: Teatru Polskiego (1938–1939), Teatru Klasycznego (1962–1964) – również jako dyrektor, Teatru Narodowego (1969–1970) i Teatru Ateneum (1965–1968 i 1970–1980).

Związany był również z Teatrem Wojska Polskiego w Łodzi i Teatrem Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (dyrektor). Był wieloletnim wykładowcą warszawskiej (1947–1949 i 1969–1980) oraz krakowskiej PWST (1950–1969).

Spoczywa na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie (kwatera 314-1-27)^[1].

Filmografia (wybór)

• Miasto nieujarzmione (1950) – oficer niemiecki
• Młodość Chopina (1951) – Maurycy Mochnacki
• Godziny nadziei (1955) – major Woynicz
• Stawka większa niż życie (1967) – profesor Fritz Glass (odc. 15. Oblężenie)
• Bolesław Śmiały (1971) – Stanisław ze Szczepanowa
• Polskie drogi (1976) – aptekarz Kudliński, szef komórki AK
• Pasja (1977) – ojciec Edwarda Dembowskiego
• Żołnierze wolności (1977) – Jan Stanisław Jankowski
• Raszyn. 1809 (1977) – Feliks Franciszek Łubieński, minister sprawiedliwości
• Sprawa Gorgonowej (1977) – lekarz sądowy Żurawski
• Życie na gorąco (1978) – hrabia von Derbich (odc. 1. Budapeszt)
• Test pilota Pirxa (1978) – twórca "nieliniowca"
• Doktor Murek (1979) – ojciec Miki i Wojciecha
• Polonia Restituta (1980) – Thomas Woodrow Wilson
• Powstanie Listopadowe. 1830–1831 (1980) – generał Karol Otto Kniaziewicz
• Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1981) – wicekanclerz von Posadowski (odc. 12)

Odznaczenia

• Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1974),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1979),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1962),
• Złoty Krzyż Zasługi (1956),
• Krzyż Partyzancki (1959),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (28 stycznia 1955)^[2].

Nagrody

• III nagroda na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych za reżyserię spektaklu Wczoraj i przedwczoraj Aleksandra Maliszewskiego w Teatrach Dramatycznych w Krakowie (1951),
• Nagroda na II Wrocławskim Festiwalu Teatralnym za rolę Tomasza Becketa w spektaklu Becket, czyli honor Boga Jeana Anouilha w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (1961),
• Nagroda na III Wrocławskim Festiwalu Teatralnym za rolę Gubernatora w spektaklu Śmierć gubernatora Leona Kruczkowskiego w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (1962),
• Nagroda na III Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (KST) w Kaliszu za rolę Lucyfera-Bukarego w spektaklu Samuel Zborowski Juliusza Słowackiego w Teatrze Klasycznym w Warszawie (1963),
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za pracę dydaktyczno-wychowawczą – dwukrotnie (1967, 1972).

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Kaliszewski w bazie filmpolski.pl
• Jerzy Kaliszewski w bazie Filmweb
• Jerzy Kaliszewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-10] .

Linki zewnętrzne

• Jerzy Kaliszewski w bazie IMDb (ang.)
• Jerzy Kaliszewski w bazie Filmweb
• Jerzy Kaliszewski w bazie filmpolski.pl
• Jerzy Kaliszewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
• Jerzy Kaliszewski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”