Jerzy Kilanowicz

Jerzy Kilanowicz

Maciek, Mirosław

pułkownik
Data urodzenia	29 lipca 1918
Data i miejsce śmierci	7 sierpnia 1978 Warszawa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Ludowa ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Służba Bezpieczeństwa
Jednostki	Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Szczecinie
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Późniejsza praca	Attaché wojskowy, morski i lotniczy
Odznaczenia

Jerzy Kilanowicz pseud. Maciek (ur. 29 lipca 1918, zm. 7 sierpnia 1978 w Warszawie) – działacz komunistyczny, uczestnik II wojny światowej w szeregach GL-AL, oficer aparatu bezpieczeństwa, pułkownik WP.

Życiorys

Grób Jerzego Kilanowicza na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Syn Szczepana i Antoniny z domu Sołtysiak, brat Stefana znanego jako Grzegorz Korczyński^[1]. Uczy się e V Gimnazjum Męskim Magistratu m.st. Warszawy, z powodu śmierci ojca przerwał naukę w 1933 i odjął pracę w Fabryce Samochodów Ciężarowych „Ursus”. Następnie pracował w sektorze budowlanym, prowadził skład węgla i próbował handlu warzywami. W drugiej połowie lat 30. działał w KZMP^[2].

Po wybuchu II wojny światowej nie brał udziału w walkach, zajął się nielegalnym handlem. W dalszym ciągu utrzymywał kontakty ze środowiskiem komunistycznym, co zakończyło się jego aresztowaniem wiosną 1942. Początkowo był przetrzymywany w więzieniu w Białymstoku, następnie został przewieziony na Pawiak. Z więzienia został zwolniony pod koniec 1942 i wstąpił do Gwardii Ludowej i PPR. Wspólnie z bratem organizował oddział partyzancki GL-AL im. Tadeusza Kościuszki na Lubelszczyźnie^[3].

Od 1943 był oficerem Sztabu Głównego GL–AL, w styczniu 1944 Wydziału VI Sztabu Głównego Armii Ludowej, który zajmował się działalnością wywiadowczą i kontrwywiadowczą. Od lipca 1944 był szefem bezpieczeństwa Obwodu II AL. Przedostał się do Lublina, gdzie wstąpił w struktury Milicji Obywatelskiej i objął stanowisko szefa Wydziału Kryminalnego Służby Śledczej. 30 marca 1945 objął dowództwo nad Grupą Operacyjną Pomorze Zachodnie, która organizowała placówki bezpieczeństwa publicznego w Pile, Szczecinie oraz Koszalinie. Od 10 kwietnia do 24 lipca 1945 pełnił funkcję szefa WUBP w Szczecinie. 1 stycznia 1946 został przeniesiony do Warszawy na stanowisko p.o. naczelnika Wydziału V Departamentu I MBP^[4].

29 marca 1947 r. został przeniesiony do Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego i objął funkcję szefa Informacji Marynarki Wojennej. Został pociągnięty do odpowiedzialności za przypadki dezercji, którym nie zdołał zapobiec i 1949 odwołany z zajmowanego stanowiska. w lipcu został skierowany do pracy w Wyższej Szkole Piechoty, a następnie w Akademii Sztabu Generalnego WP im. gen. broni Karola Świerczewskiego. W sierpniu poprosił o zwolnienie ze służby wojskowej motywując to przyczynami osobistymi. 27 grudnia 1949 został przeniesiony do rezerwy^[5].

Znalazł zatrudnienie w Biurze Kontroli Państwowych Gospodarstw Rolnych, ale już 26 maja 1950 został aresztowany pod zarzutem współpracy z Gestapo. W areszcie spędził kilka lat, dopiero w październiku 1954 został oczyszczony z zarzutów i uwolniony. Został zatrudniony na stanowisku wicedyrektora w Centralnym Zarządzie Żeglugi Śródlądowej, później był prezesem Krajowego Związku Spółdzielni Sprzętu Medycznego, a następnie dyrektorem Wojewódzkiej Zbiornicy Przemysłowych Surowców Wtórnych. 12 lutego 1958 powrócił do służby w ludowym Wojsku Polskim na stanowisko szefa Wydziału I Oddziału II Zarządu II SG^[6].

W tym samym roku został mianowany attaché morskim w Kanadzie i attaché wojskowym, morskim i lotniczym w Egipcie i Libanie. Do Polski powrócił w 1967, na początku 1968 został przeniesiony do rezerwy^[7]. W 1971 brał udział w przemycaniu z Niemiec wartościowych przedmiotów (tzw. afera „Zalew”), dzięki której wzbogacili się wysoko postawieni funkcjonariusze służb bezpieczeństwa PRL. W 1974 został objęty inwigilacją, gdyż związał się z grupą przemytników dzieł sztuki^[8].

Pochowany na wojskowych Powązkach (kwatera C35-4-3)^[9].

Życie prywatne

W 1942 ożenił się z Wiktorią z domu Stateczną, która zmarła w 1950. Następnie zawarł związek małżeński z Zofią z domu Murawską, z którą miał dwoje dzieci^[10].

Odznaczenia

Był odznaczony^[10]:

• Krzyżem Walecznych,
• Krzyżem Partyzanckim,
• Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski,
• Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy i
• Złotym Krzyżem Zasługi (15 listopada 1946)^[11].
• Srebrnym Krzyżem Zasługi,
• Brązowym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1958 r.),
• Srebrnym Medalem „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1963 r.),
• Brązowym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju” (1967 r.).

Przypisy

Bibliografia

• Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 3, Warszawa 1992.
• Witold Bagieński i Magdalena Dźwigał (red.), Leksykon bezpieki. Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa (1944-1956), Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2021, ISBN 978-83-8229-358-6, OCLC 1295265755, Tom II .
• Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-02-15]. (pol.).

Linki zewnętrzne

• https://web.archive.org/web/20160322134346/http://arch.ipn.gov.pl/ftp/pdf/Aparat_kadra_kier_tom%20I.pdf