Jerzy Kulczycki (1895–1919)
 podporucznik piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia | 5 września 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 22 października 1919 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1914–1919 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | 1 pułk piechoty LP |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
  | |
Jerzy Kulczycki (ur. 5 września 1895 w Warszawie[1][a], zm. 22 października 1919 w Witerży) – podporucznik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Syn Ludwika - wybitnego socjologa, społecznika oraz polityka (1866-1941) i Natalii z domu Smosarskiej (1871-1952)[2][3][4]. Ukończył VII Gimnazjum we Lwowie, a następnie rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim[3].
Po wybuchu I wojny światowej przerwał studia. W dniu 8 sierpnia 1914 r. wstąpił do oddziałów strzeleckich, a następnie służył w Legionach Polskich, w których przydzielony został jako podoficer prowiantowy do 3 kompanii V batalionu 1 pułku piechoty. Od połowy grudnia 1914 roku był już żołnierzem 5 pułku piechoty Legionów Polskich, wchodzącego w skład I Brygady. Z powodów zdrowotnych został zwolniony ze służby i skierowany na leczenie do Wiednia. Działał tam w Polskim Towarzystwie Akademickim „Ogniwo”. Po trzymiesięcznym pobycie w Wiedniu 20 lutego 1915 roku powrócił do Legionów[5]. Awansowany kolejno do stopnia starszego szeregowego (19 maja 1915) i kaprala (6 sierpnia 1915). W lipcu 1916 roku został ranny w bitwie pod Kostiuchnówką, ale pozostał w szeregach. Pod koniec kwietnia 1917 roku pełnił służbę w 10 kompanii III batalionu 5 pułku piechoty LP[2][3].
Po kryzysie przysięgowym wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej i otrzymał przydział do 6 kompanii 3 pułku piechoty LP. Jesienią 1917 roku, już w randze sierżanta, rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Piechoty. Z dniem 1 marca 1918 roku mianowany został na stopień podporucznika oraz wyznaczony na stanowisko instruktora w tejże szkole podchorążych[1][3]. Kontynuował przerwane studia prawnicze, 10 października 1918 r. uzyskał absolutorium na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego[6].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i zatwierdzony w stopniu podporucznika. Od początku 1919 brał udział w obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej. Walczył z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej w składzie Grupy Operacyjnej „Bug” - jako dowódca 3 kompanii III batalionu strzelców (przemianowanej w marcu 1919 roku na 5 kompanię szturmową VI batalionu strzelców). W dniu 26 stycznia 1919 r. został dwukrotnie ranny, zaś po rekonwalescencji, od 10 marca tr., ponownie przebywał na froncie[1][2][3]. Następnie uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej walcząc w szeregach 36 pułku piechoty[2]. We wrześniu 1919 r. podczas walk między jeziorami Długiem i Szo, dowodząc 5 kompanią 36 pp, odebrał nieprzyjacielowi utracone wcześniej pozycje[7]. Jako chluba II batalionu 36 Pułku Piechoty poległ w dniu 22 października 1919 r. od wybuchu granatu ręcznego we wsi Witerża pod Połockiem, u ujścia rzeki Uszacz do Dźwiny[2][8][9].
Na mocy dekretu L.1935 Naczelnego Wodza z dnia 14 lutego 1920 roku ś.p. ppor. Jerzy Kulczycki w uznaniu nadzwyczajnych zasług, położonych na polu bitew, okupionych bohaterską śmiercią mianowany został pośmiertnie do stopnia kapitana[10][11]. Za wykazane męstwo odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Nadanie to zostało następnie potwierdzone dekretem Wodza Naczelnego marszałka Józefa Piłsudskiego L.2795 z 26 marca 1921 roku (opublikowanym w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z dnia 2 kwietnia 1921 r.)[12].
Jerzy Kulczycki nie zdążył założyć rodziny[1].
Symbolicznie został upamiętniony na grobowcu rodziców na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[4]. W 1927 roku jego dziennik wraz z fragmentami listów, zatytułowany Dziennik dowódcy kompanii z walk w Małopolsce Wschodniej i nad Dźwiną w 1919 roku, został wydany nakładem Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego[13].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (nr 2117) – pośmiertnie 26 marca 1921[12][14]
- Krzyż Niepodległości – pośmiertnie 8 listopada 1937 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[15]
Uwagi
- ↑ W biogramach legionistów zamieszczonych na stronie internetowej Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku podano informację, iż Jerzy Kulczycki urodził się w Krakowie lub we Lwowie.
Przypisy
- ↑ a b c d Polak (red.) 1991 ↓, s. 83.
- ↑ a b c d e Franciszek Sas Kędzierski. Kulczyccy herbu Sas. „Pobudka”. 20, s. 7, 15 października 1938.
- ↑ a b c d e Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Jerzy Kulczycki. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-01-19].
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: JANA KULCZYCKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2017-10-06].
- ↑ Gałęzowski 2020 ↓, s. 12.
- ↑ Gałęzowski 2020 ↓, s. 13.
- ↑ Pomarański 1930 ↓, s. 27, 32.
- ↑ Pomarański 1930 ↓, s. 32.
- ↑ Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934, s. 449.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 6 z 21 II 1920, s. 106.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 13 października 1920 roku, s. 1013, sprostowano nazwisko.
- ↑ a b Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 13 z 2 IV 1921, s. 608.
- ↑ Gałęzowski 2020 ↓, s. 36.
- ↑ Pomarański 1930 ↓, s. 60.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 259, poz. 409.
Bibliografia
- Stefan Pomarański: Zarys historji wojennej 36-go pułku piechoty Legii Akademickiej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920 - 1937. [dostęp 2020-01-20].
- Marek Gałęzowski: Jerzy Kulczycki. Instytut Pamięci Narodowej, 2020, seria: Bohaterowie Niepodległej. ISBN 978-83-8098-810-1.
Linki zewnętrzne
- Jerzy Kulczycki: Dziennik dowódcy kompanji z walk w Małopolsce Wschodniej i nad Dźwiną w 1919 roku w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
Naramiennik podporucznika Wojska Polskiego (1919-39).
.png)
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek legionowy