Jerzy Stawski

Jerzy Włodzimierz Stawski

Lubicz

kapitan
Data i miejsce urodzenia	1 stycznia 1927 Łódź
Data i miejsce śmierci	28 lipca 2022 Łódź
Przebieg służby
Lata służby	od 1943
Siły zbrojne	Armia Krajowa
Jednostki	I batalion 27 pp AK, Konspiracyjne Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce
Odznaczenia

Jerzy Włodzimierz Stawski ps. „Lubicz” (ur. 1 stycznia 1927 w Łodzi, zm. 28 lipca 2022 tamże^[1]) – kapitan Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej oraz Konspiracyjnego Wojska Polskiego, artysta malarz.

Życiorys

Syn Stanisława i Stefanii z d. Berezka. Przed wybuchem II wojny światowej mieszkał w Łodzi, gdzie uczęszczał do Szkoły Powszechnej nr 76. Był również członkiem 20 Łódzkiej Drużyny Harcerskiej. Od 1 do 8 września 1939 działał w Pogotowiu Wojennym Harcerzy, a następnie w Szarych Szeregach kryptonim „Kominy”, gdzie zajmował się ochroną ujęć wody, przeszedł przeszkolenie wojskowe, prowadził wywiad i kolportował tajną prasę^[2][3].

Od 1 lutego 1943 zaprzysiężony przez Wacława Wrońskiego „Babinicza” na żołnierza Armii Krajowej i do lipca 1944 przydzielony do placówki dywersyjno-sabotażowej „Żubr” rejon III Rzejowice, gdzie pełnił funkcje łącznika i żołnierza dywersji^[4][3].

Wraz z bratem Januszem Stawskim ps. „Poręba” na terenie Obwodu Radomsko AK uczestniczył w akcjach wywiadowczych i małego sabotażu. 25 maja 1943 brał bezpośredni udział w likwidacji szefa Gestapo w Radomsku Willi Bergera oraz jest zastępcy Johanna Wagnera. W wyniku tej akcji został – jako zakładnik – aresztowany i przetrzymywany w więzieniu w radomskim ratuszu. Stawskiego wraz z innymi zakładnikami uwolniono z obawy na możliwość odwetu na rodzinach gestapowców – zapowiadaną przez Sojczyńskiego^[5][6].

W dniach 7–8 sierpnia 1943 brał udział w akcji uwolnienia więźniów – 41 żołnierzy AK i 10 Żydów – z więzienia w Radomsku w plutonie ubezpieczeniowym por. Jan Kalety „Postracha”^[3].

Od sierpnia 1944 przydzielony do I batalionu 27 pułku piechoty Armii Krajowej „Wiesław” Korpus „Jodła” z funkcją zastępcy dowódcy drużyny. Brał udział w koncentracji oddziałów do akcji „Burza” w III batalionie „Manewr” w zgrupowaniu kapitana Stanisława Sojczyńskiego „Zbigniewa”^[4][3].

Brał czynny udział w akcji „Burza”. Pod dowództwem kapitana Sojczyńskiego na terenie Inspektoratu Częstochowskiego AK stoczył z Niemcami wiele potyczek i brał udział w akcjach zaopatrzeniowych. W październiku 1944 uczestniczy w akcji na „Mazowię” pod dowództwem Janusza Betlińskiego „Śmiałego” oraz zajmował się niszczeniem łączności okupanta. 10 października 1944 awansowany na stopień kaprala przez ppłk. Franciszka Polkowskiego „Korsaka”^[3].

1 stycznia 1945 brał udział w bitwie pod wsią Katarzynów (gm. Kobiele Wielkie) włączony do grupy żołnierzy ochrony angielskiej misji wojskowej FRESTON. Uczestniczył we wszystkich walkach zgrupowania, aż do wkroczenia wojsk sowieckich^[7].

Do 17 stycznia 1945 przebywał w lesie w oddziale pod dowództwem por. Karola Kutnickiego „Kruka”^[3][8].

Po 1946 zamieszkał w Łodzi, gdzie ukończył szkołę handlową. Poszukiwany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, przerwał studia ekonomiczne na Uniwersytecie Łódzkim i ukrywał się poza Łodzią^[5].

Obecnie na emeryturze, mieszka w Łodzi. Jest bohaterem Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem Wilczym” organizowanego w kilkuset miastach w Polsce i na świecie^[9].

Jerzy Stawski w trakcie nagrywania programu „Było nie minęło”, prezentuje zdobyczny karabin MG 42

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Armii Krajowej,
• Medal Wojska^[10]
• Krzyż Walki o Niepodległość „Antyk”,
• Krzyż Kampanii Wrześniowej,
• Krzyż Konspiracyjnego Wojska Polskiego,
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”,
• Złoty Medal Warszyca,
• Honorowa Złotą Odznaką Korpusu AK „Jodła”,
• Sygnet Niepodległości^[11].

Przypisy

Bibliografia

• Toborek T., Stanisław Sojczyński i Konspiracyjne Wojsko Polskie, Łódź 2015.
• Zieliński Z., Akcje zbrojne i wywiadowcze, o których świat dowiedział się z komunikatów wojennych radia BBC, „Niepodległość i Pamięć” nr 22, 2006, s. 73–80.
• Anna Gronczewska: Kapitan Jerzy Stawski: Ojczyzna zawsze była najważniejsza [Rozmowa]. 2016-03-01. [dostęp 2017-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-05)].
• Piotr Drzewiecki: Łódź: Święto żołnierzy wyklętych. Niedziela, 2016-03-03. [dostęp 2017-10-14].
• „Warszycowi” – wyklętemu bohaterowi pamięć i cześć!. Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi, 2015-02-09. [dostęp 2017-10-14].
• Program redaktora Adama Sikorskiego dedykowany historii niemieckiego karabinu maszynowego MG 42 zdobytego w 1944 przez Jerzego Stawskiego Było nie minęło Extra. TVP VOD, 2017-09-30. [dostęp 2017-10-17].