Jerzy Sztachelski

Jerzy Sztachelski
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1911 ; Puławy
Data i miejsce śmierci	17 grudnia 1975 ; Warszawa
	Minister zdrowia i opieki społecznej
Okres	od 18 maja 1961; do 15 lipca 1968
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Rajmund Barański
Następca	Jan Kostrzewski
	Minister bez teki
Okres	od 13 listopada 1956; do 18 maja 1961
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
	Minister zdrowia
Okres	od 10 stycznia 1951; do 13 listopada 1956
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Tadeusz Michejda
Następca	Rajmund Barański
	Minister aprowizacji i handlu
Okres	od 7 kwietnia 1945 / 5 lipca 1945; do 6 lutego 1947
Przynależność polityczna	Polska Partia Robotnicza
Poprzednik	Jan Kwapiński; Teodor Piotrowski
Następca	Włodzimierz Lechowicz
	Odznaczenia

Grób Jerzego Sztachelskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Jerzy Sztachelski (ur. 17 stycznia 1911 w Puławach, zm. 17 grudnia 1975 w Warszawie) – polski doktor medycyny i polityk komunistyczny. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III i V kadencji, minister aprowizacji i handlu (1945–1947), minister zdrowia (1951–1956), minister bez teki (1956–1961) oraz minister zdrowia i opieki społecznej (1961–1968).

Życiorys

Syn Jarosława i Zofii. Absolwent Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, uzyskał stopień doktora medycyny. W latach 30. związany ze komunistycznym środowiskiem Związku Lewicy Akademickiej „Front”, sądzony i uniewinniony w procesach lat 1936–1937^[4]^[5]. Od 1939 do 1941 był naczelnikiem wydziału zdrowia w Wilnie, następnie do 1943 lekarzem w Armii Czerwonej. Od 1943 był oficerem Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR oraz uczestnikiem bitwy pod Lenino jako dowódca Batalionu Sanitarnego. Od lutego do sierpnia 1944 sekretarz generalny zarządu głównego Związku Patriotów Polskich.

Od 1945 był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od grudnia 1945 do grudnia 1948 zastępca członka Komitetu Centralnego PPR, następnie (do listopada 1968) członek KC PZPR, w latach 1948–1954 członek centralnej komisji kontroli partyjnej. Od sierpnia 1944 do kwietnia 1945 wojewoda białostocki, następnie pełnomocnik rządu na Okręg mazurski (marzec 1945), minister aprowizacji i handlu (1945–1947), podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia (1947–1951), minister zdrowia (1951–1956), minister bez teki, pełnomocnik Rządu ds. stosunków z Kościołem i kierownik Urzędu do Spraw Wyznań (1956–1961), a następnie ponownie minister zdrowia i opieki społecznej do 1968. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III i V kadencji.

Uchwałą prezydium KRN z 19 lipca 1946 „w wyróżnieniu zasług na polu dwuletniej pracy nad odrodzeniem państwowości polskiej, nad utrwaleniem jej podstaw demokratycznych i w odbudowie kraju” został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[6]. Wcześniej, 17 stycznia 1946, uzyskał Medal za Warszawę 1939–1945^[7]. Ponadto otrzymał dwukrotnie Order Sztandaru Pracy I klasy (w tym w 1964^[8]), Order Krzyża Grunwaldu III klasy i Krzyż Srebrny Virtuti Militari.

W 1949 podjął starania zmierzające do powołania Akademii Medycznej w Białymstoku^[9]. W uznaniu tych zasług został w roku 1960 jako pierwszy wyróżniony tytułem doktora honoris causa tej uczelni^[10].

W latach pięćdziesiątych związany z „frakcją” puławian^[11]. Prezes Zarządu Głównego Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej (1969–1975), członek Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu pod koniec lat 50^[12]. Od 1959 był także jednym z wiceprezesów Rady Naczelnej ZBoWiD^[13].

Sfabularyzowane losy Jerzego Sztachelskiego stanowią główny motyw trzytomowej powieści Jerzego Putramenta Wybrańcy. Był mężem Ireny Sztachelskiej.

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C 4 Tuje m. 9)^[14].

Przypisy

↑ 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.
↑ Jan Kwapiński obejmował urząd ministra przemysłu, handlu i żeglugi w rządzie Stanisława Mikołajczyka.
↑ Teodor Piotrowski obejmował urząd ministra aprowizacji i handlu w Rządzie Tymczasowym RP.
↑ Anna Jędrychowska, Zygzakiem i po prostu, Warszawa 1965, s. 135–221.
↑ Eugeniusz Filipajtis, Lewica Akademicka w Wilnie 1930–pocz. 1935, Białystok 1965, s. 60, 62–63.
↑ M.P. z 1947 r. nr 74, poz. 490.
↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43.
↑ Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 170 z 20 lipca 1964.
↑ Jubileusz 65 lat, umb.edu.pl .
↑ Doktorzy Honoris Causa, umb.edu.pl .
↑ Październik i „Mała stabilizacja”. W: Jerzy Eisler: Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989. Warszawa: POW „BGW”, 1992, s. 61–62. ISBN 83-7066-208-0.
↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 4 (4350), 7 stycznia 1958, s. 2.
↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 211 (4865), 4 września 1959, s. 1.
↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie.

Bibliografia

Tadeusz Mołdawa: Ludzie władzy 1944–1991: władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 II 1991. Warszawa: PWN, 1991. ISBN 83-01-10386-8.
Informacje w BIP IPN

[1] 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.

[2] Jan Kwapiński obejmował urząd ministra przemysłu, handlu i żeglugi w rządzie Stanisława Mikołajczyka.

[3] Teodor Piotrowski obejmował urząd ministra aprowizacji i handlu w Rządzie Tymczasowym RP.

[4] Anna Jędrychowska, Zygzakiem i po prostu, Warszawa 1965, s. 135–221.

[5] Eugeniusz Filipajtis, Lewica Akademicka w Wilnie 1930–pocz. 1935, Białystok 1965, s. 60, 62–63.

[6] M.P. z 1947 r. nr 74, poz. 490.

[7] M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43.

[8] Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 170 z 20 lipca 1964.

[9] Jubileusz 65 lat, umb.edu.pl .

[10] Doktorzy Honoris Causa, umb.edu.pl .

[11] Październik i „Mała stabilizacja”. W: Jerzy Eisler: Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989. Warszawa: POW „BGW”, 1992, s. 61–62. ISBN 83-7066-208-0.

[12] „Trybuna Robotnicza”, nr 4 (4350), 7 stycznia 1958, s. 2.

[13] „Trybuna Robotnicza”, nr 211 (4865), 4 września 1959, s. 1.

[14] Wyszukiwarka grobów w Warszawie.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Jerzy Sztachelski

Życiorys

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1911 Puławy
Data i miejsce śmierci	17 grudnia 1975 Warszawa
Minister zdrowia i opieki społecznej
Okres	od 18 maja 1961 do 15 lipca 1968
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Rajmund Barański
Następca	Jan Kostrzewski
Minister bez teki
Okres	od 13 listopada 1956 do 18 maja 1961
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Minister zdrowia
Okres	od 10 stycznia 1951 do 13 listopada 1956
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Tadeusz Michejda
Następca	Rajmund Barański
Minister aprowizacji i handlu
Okres	od 7 kwietnia 1945 / 5 lipca 1945^[1] do 6 lutego 1947
Przynależność polityczna	Polska Partia Robotnicza
Poprzednik	Jan Kwapiński^[2] Teodor Piotrowski^[3]
Następca	Włodzimierz Lechowicz
Odznaczenia