Jerzy Walerian Skolimowski

Jerzy Walerian Skolimowski
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 grudnia 1907
Łuków

Data i miejsce śmierci

12 lutego 1985
Londyn

Wzrost

150 cm

Dorobek medalowy
Reprezentacja  Polska
Igrzyska olimpijskie
srebroLos Angeles 1932wioślarstwo
(dwójki ze sternikiem)
brązLos Angeles 1932wioślarstwo
(czwórki ze sternikiem)
Mistrzostwa Europy
srebroBudapeszt 1933dwójki ze sternikiem
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Srebrny Krzyż Zasługi Królewski Medal za Odwagę w Sprawie Wolności (Wielka Brytania)

Jerzy Walerian Skolimowski (ur. 9 grudnia 1907 w Łukowie, zm. 12 lutego 1985 w Londynie) – polski wioślarz, architekt, oficer wywiadu wojskowego, kawaler Orderu Virtuti Militari, spadochroniarz Akcji Kontynentalnej[1].

Życiorys

Urodził się 9 grudnia 1907 w Łukowie. Był synem Mikołaja i Heleny Michaliny z Żyszkowskich. W 1919 rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie. W 1926 zdał maturę. W latach 1927–1934 studiował na wydziale architektury Politechniki Warszawskiej[2]. Za projekt stadionu kolarskiego uzyskał dyplom magistra inżyniera. Po studiach prowadził praktykę architektoniczną. Projektował między innymi: wnętrza okrętów MS Piłsudski i MS Batory, górną stację kolei linowej w Krynicy, osiedle robotnicze w Rumi-Janowie k. Gdyni oraz nowy typ wagonów kolejowych[2][3]. W 1929 razem ze Stefanem Osieckim wygrał konkurs na projekt plakatu z okazji mistrzostw świata w Zakopanem[2]. Uczestniczył w wystawach plakatu w Monachium, Los Angeles, Pradze i Paryżu. 29 sierpnia 1935 ożenił się z Ireną Brzozowską[3]. Otrzymał dyplom honorowy i 2 medale złote na międzynarodowej wystawie w Paryżu (1937) oraz I nagrodę Stowarzyszenia Architektów Polskich za projekt pawilonu polskiego na wystawie światowej w Nowym Jorku (1939)[3][4].

Kariera wioślarska

Karierę wioślarską rozpoczął w połowie lat dwudziestych w AZS Warszawa. Barwy klubu reprezentował do 1931 roku. Był sternikiem wioślarskim, uczestnikiem trzech olimpiad. W Amsterdamie 1928 zajął 4. miejsce w wyścigu ósemek[4]. Podczas igrzysk w Los Angeles 1932, gdzie zdobył dwa medale olimpijskie: srebrny w dwójce ze sternikiem (z Jerzym Braunem i Januszem Ślązakiem) i brązowy w czwórce ze sternikiem (z Braunem, Ślązakiem, Edwardem Kobylińskim i Stanisławem Urbanem[4]). Startował także w Berlinie 1936, ale bez sukcesów. Zdobył srebrny medal w Mistrzostwach Europy w Budapeszcie w 1933 w dwójce ze sternikiem (z Braunem i Ślązakiem)[4]. Był pięciokrotnym wicemistrzem Polski.

II wojna światowa

W czasie II wojny światowej walczył w wojnie obronnej. Jesienią 1939 przedostał się na Węgry[4]. Został uwięziony w miejscowości Tokaj. W styczniu 1940 uciekł z więzienia i przybył się do Francji. Wstąpił do Armii Polskiej w Bressuire. Za czyny bojowe w Wogezach został odznaczony Orderem Virtuti Militari[4]. W czerwcu 1940 został internowany w Szwajcarii[4]. Latem 1941 uciekł i trafił do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich[5]. Uczestniczył w kampanii afrykańskiej. Brał udział w bitwie o Tobruk. Latem 1942 zaprojektował i nadzorował budowę obozu dla polskich uchodźców z ZSRR[5]. W 1943 podczas pobytu w Ugandzie wraz z Jerzym Golczem i Michałem Makowskim zorganizował wyprawę nową drogą na szczyt Aleksandrę[5]. Następnie jako oficer Secret Intelligence Service (Cpt. George Deen) został zrzucony na Bałkanach. We wrześniu 1944 spadochroniarz Akcji Kontynentalnej został zrzucony w okolicach Lamii. Zorganizował dezercję ponad 120 Polaków ze Śląska i Pomorza z niemieckich okrętów w porcie Valos do 2 Korpusu Polskiego we Włoszech[5]. Następnie kontynuował działalność wywiadowczą.

Grób Jerzego Skolimowskiego
Grób Jerzego Skolimowskiego na cmentarzu Powązkowskim
Inskrypcja na grobie Jerzego Skolimowskiego

Po wojnie

Po zakończeniu wojny zamieszkał w Londynie. Pracował jako architekt pod nazwiskiem George Skolly. W 1948 został odznaczony Królewskim Medalem za Odwagę[5]. W 1950 został członkiem Society of British Industrial Art[5]. W latach 1949–1952 był wykładowcą na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie w Londynie[5]. W 1966 wyjechał do Afryki Południowej. Projektował wnętrza reprezentacyjnych budynków w Pretorii, Johannesburgu, Nowym Londynie i Windhuk oraz muzeów diamentów w Kimberley i Pretorii. Był projektantem Polskiego Cmentarza Wojennego na Monte Cassino. W 1979 powrócił do Londynu, gdzie zmarł 12 lutego 1985. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim[5] (kwatera R-4-7,8)[6].

Ordery i odznaczenia

Linki zewnętrzne

Uwagi

Spadochroniarze Akcji Kontynentalnej są niekiedy błędnie utożsamiani z cichociemnymi. Jak podkreśla Jan Librach, jeden z inicjatorów „Akcji” „nie było, poza ogólnymi założeniami walki z wrogiem, związku organizacyjnego pomiędzy Akcją Kontynentalną a kierowanymi z Londynu pracami krajowymi”, tj. organizowanymi przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza lotniczymi zrzutami cichociemnych, broni, sprzętu i pieniędzy dla Armii Krajowej[8].

Bibliografia

  • Ryszard Wryk: Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Nauka i Innowacje, 2015, s. 525–527. ISBN 978-83-64864-22-3.

Przypisy

  1. Akcja Kontynentalna » Cichociemni elita dywersji, Cichociemni elita dywersji [dostęp 2022-09-21] (pol.).
  2. a b c Wryk 2015 ↓, s. 525.
  3. a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 279–280. [dostęp 2021-10-08].
  4. a b c d e f g h Wryk 2015 ↓, s. 526.
  5. a b c d e f g h i Wryk 2015 ↓, s. 527.
  6. Cmentarz Stare Powązki: SKOLIMOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2018-05-03].
  7. M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 298 „za zasługi na polu sportu i propagandy Polski zagranicą”.
  8. Jan Librach, Nota o „Akcji Kontynentalnej”, „Zeszyty Historyczne” (zeszyt 173), Paryż: Instytut Literacki, 1973, s. 159-171.

Media użyte na tej stronie

Rowing pictogram.svg
Pictograms of Olympic sports - Rowing. This is unofficial sample picture. Images of official Olympic pictograms for 1948 Summer Olympics and all Summer Olympics since 1964 can be found in corresponding Official Reports.
King's Medal for Courage.png
Autor: Marcvjnicolas, Licencja: CC BY-SA 3.0
King's Medal for Courage in the Cause of Freedom
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Olympic rings.svg
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Olympic rings without rims.svg
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Jerzy Skolimowski - grób.jpg
Autor: Krzem Anonim, Licencja: CC BY 3.0
Grób Jerzego Skolimowskiego na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera R, rząd 4, grób 7-8)
Jerzy Walerian Skolimowski in 1932.jpg
Jerzy Walerian Skolimowski in 1932
Jerzy Skolimowski - inskrypcja nagrobna.jpg
Autor: Krzem Anonim, Licencja: CC BY 3.0
Inskrypcja na grobie Jerzego Skolimowskiego (kwatera R, rząd 4, grób 7-8)