Jezioro Pierzchalskie

Jezioro Pierzchalskie

Zbiornik Pierzchalski

Jezioro Pierzchalskie, widok na zaporę
Położenie
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Lokalizacja	gmina Płoskinia
Region	Nizina Warmińska
Morfometria
Powierzchnia	240 ha
Głębokość • maksymalna	ok. 10 m
Objętość	ok. 11,5 mln m³[1] (w zależności od warunków hydrologicznych)
Hydrologia
Rzeki zasilające	Pasłęka
Rzeki wypływające	Pasłęka
Rodzaj jeziora	Zbiornik zaporowy
Położenie na mapie gminy Płoskinia Jezioro Pierzchalskie
Położenie na mapie Polski Jezioro Pierzchalskie
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Jezioro Pierzchalskie
Położenie na mapie powiatu braniewskiego Jezioro Pierzchalskie
54°17′54,5280″N 19°50′45,6000″E/54,298480 19,846000

Jezioro Pierzchalskie (również Zbiornik Pierzchalski) – sztuczny zbiornik wodny na rzece Pasłęce w gminie Płoskinia w powiecie braniewskim, utworzony w 1916 roku w celu spiętrzenia wody na potrzeby Elektrowni Pierzchały oraz stanowiący zbiornik retencyjny^[2].

Historia

Geneza Jeziora Pierzchalskiego wiąże się z planami inż. Carla Ziese, właściciela stoczni Schichau-Werke, wybudowania na Pasłęce elektrowni wodnej, mającej zasilać w energię elektryczną powiat braniewski^[3] oraz elbląską filię zakładu Schichau-Werke^[4].

W 1912 roku opracowano plany przedsięwzięcia^[5] oraz odkupiono od gminy Płoskinia należące do niej tereny w dolinie rzeki Pasłęki, przeznaczone do zatopienia przez spiętrzenie wody w zbiorniku zaporowym^[6].

Prace ziemne zostały rozpoczęte w 1913 roku, przy budowie pracowało najpierw ok. 400 robotników z Włoch^[7]. Prace wykonywano najpierw ręcznie przy pomocy prostych narzędzi – łopat i taczek, później również przy pomocy dostarczonych z elbląskiej fabryki Schichau-Werke koparek parowych. Budowę zapory i elektrowni przerwał wybuch I wojny światowej. Następnie wznowiono prace przy pomocy jeńców z Rosji i innych państw podległych panowaniu caratu, w tym też Polaków. Ich liczba sięgała do 566 pracowników^[8].

Całość prac – śluzy, kanał derywacyjny i elektrownia – została zakończona w marcu 1916 roku, po czym zamknięto śluzy i jezioro zostało napełnione. Jezioro Pierzchalskie przetrwało bez żadnych zmian do czasów obecnych, gdyż II wojna światowa oszczędziła szczęśliwie tę oddaloną od miast i szlaków komunikacyjnych budowlę hydrotechniczną^[7].

Warunki przyrodnicze

Jezioro Pierzchalskie ma urozmaiconą linię brzegową, szczególnie w części południowej. Na jeziorze znajdują się dwie wyspy, z których większa położona jest blisko wpływu Pasłęki. W tej okolicy występuje też licznie pływająca i zanurzona roślinność wodna, przez którą przebija się nurt rzeki. Druga wyspa znajduje się około 500 m poniżej przystani należącej do Nadleśnictwa Zaporowo, w pobliżu ścieżki dydaktycznej. Jezioro jest odwiedzane przez wędkarzy ze względu na dobre warunki do połowu ryb. Most drogowy na drodze powiatowej 1330N w okolicy miejscowości Trąbki spina dwa stoki dawnej doliny rzecznej w jej największym przewężeniu. Na terenie zalewu znajduje się niestrzeżone kąpielisko, dzikie plaże i liczne stanowiska do połowu ryb^[9].

Jezioro Pierzchalskie stanowi również zbiornik retencyjny o pojemności powodziowej ok. 4 mln m^3[2].

Ze zbiornika Pasłęka wypływa dwoma ramionami – prawe ramię, płynące w naturalnej dolinie Pasłęki odprowadza niewielką ilość wody, z wyjątkiem zrzutów wody w okresach powodziowych. Lewe ramię, będące wykonanym w latach 1913–1915 przekopem o długości 1270 m, jest kanałem derywacyjnym, odprowadzającym niemal całą ilość wody do elektrowni^[10].

Galeria zdjęć

• 

  Most na Jeziorze Pierzchalskim

• 

  Liczne ruiny bunkrów wzdłuż wschodniego brzegu jeziora

• 

  Wał spiętrzający wodę w zbiorniku

• 

  Urządzenia hydrotechniczne zamykające zbiornik wodny

Zobacz też

• Elektrownia Pierzchały
• Elektrownia Braniewo

Przypisy