Johann Gottlieb Goldberg

Johann Gottlieb Goldberg
Data i miejsce urodzenia

ochrz. 14 marca 1727
Gdańsk

Pochodzenie

niemieckie

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 1756
Drezno

Instrumenty

klawesyn

Gatunki

muzyka poważna, muzyka klasycyzmu

Zawód

kompozytor, klawesynista

Johann Gottlieb (Theophilus) Goldberg, także Gollberg, Goltberg[1] (ochrzczony 14 marca 1727 w Gdańsku, zm. 13 kwietnia 1756 w Dreźnie[1][2][3]) – niemiecki kompozytor i klawesynista.

Życiorys

Uzdolnienia muzyczne wykazywał już jako dziecko[1]. W wieku około 10 lat wraz ze swoim protektorem, hrabią Hermanem Karlem von Keyserlingem, wyjechał do Saksonii[1]. Zgodnie z przekazami miał być uczniem Wilhelma Friedemanna Bacha w Dreźnie, a następnie w latach 1742–1743 także Johanna Sebastiana Bacha w Lipsku[1][2]. Od 1751 roku do śmierci zatrudniony był na dworze hrabiego Henryka Brühla[2][4]. Zmarł na gruźlicę[3]. Komponował kantaty, ponadto jest autorem dwóch koncertów na klawesyn i instrumenty smyczkowe, utworów na instrumenty klawiszowe (sonaty, polonezy, wariacje), 6 triów na flet, skrzypce i basso continuo[2]. W początkowym okresie twórczości nawiązywał do J.S. Bacha, późniejsze dzieła noszą cechy stylu galant[1].

Nazwisko Goldberga związane jest z nazwą skomponowanych przez J.S. Bacha Wariacji Goldbergowskich, które zgodnie z relacją Johanna Nikolausa Forkela miały być napisane jako lek na bezsenność dla hrabiego von Keyserlinga[3]. Wiarygodność tej relacji i ewentualne wykonywanie tego utworu przez Goldberga są współcześnie podważane[1][2][4]. Wiadomo jednak, że Goldberg otrzymał od Bacha kopię partytury[2][4].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 3. Część biograficzna efg. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 364. ISBN 83-224-0344-5.
  2. ↑ a b c d e f Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1308–1309. ISBN 0-02-865527-3.
  3. ↑ a b c Bertil van Boer: Historical Dictionary of Music of the Classical Period. Lanham: Scarecrow Press, 2012, s. 234. ISBN 978-0-8108-7183-0.
  4. ↑ a b c The Oxford Dictionary of Music. Oxford: Oxford University Press, 2013, s. 340. ISBN 978-0-19-957854-2.