Johanne Luise Heiberg
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 22 listopada 1812 Kopenhaga |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 21 grudnia 1890 Kopenhaga |
| Zawód | aktorka, reżyserka, poetka |
| Współmałżonek | Johan Ludvig Heiberg |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Królewski w Kopenhadze | |
Johanna Luise Heiberg z domu Pätges (ur. 22 listopada 1812 w Kopenhadze, zm. 21 grudnia 1890 tamże) – duńska aktorka, reżyserka i poetka, autorka wodewilów i pamiętników.
Życiorys
Urodziła się 22 listopada 1812 w Kopenhadze. Jej rodzice prowadzili tam gospodę. Uczęszczała do szkoły baletowej[1].
W 1831 wyszła za mąż za krytyka i dramatopisarza Johana Ludviga Heiberga[1].
W latach 1829–1864 występowała w kopenhaskim Teatrze Królewskim, a w latach 1867–1875 pełniła tam funkcję reżysera. Przez wiele lat wpływała w znaczący sposób na dobór repertuaru tej sceny. Głównie dla niej wodewile pisał jej mąż Johan Ludvig Heiberg[1]. Zagrała ponad 250 ról.
Sama także była autorką komedii muzycznych: Niedziela na Amager (1848), Małpa (1849). Sama komponowała również muzykę[1].
Po śmierci aktorki wydano jej pamiętniki Życie przeżyte powtórnie we wspomnieniu (duń. Et Liv gjenoplevet i Erindringen) (1891–1892, 4 tomy, po niemiecku 1901, II wyd. 1914). Publikacja ta uważana jest za jedną z ważniejszych pozycji w duńskiej literaturze pamiętnikarskiej[1].
Upamiętnienie i odniesienia w kulturze
Johanne Luise Heiberg jest bohaterką napisanej w 1981 przez Pera Olova Enquista sztuki Z życia glist, opowiadającej o jej znajomości z H. Ch. Andersenem[2]. W rolę Heiberg na polskich scenach wcieliły się m.in. Teresa Budzisz-Krzyżanowska w Starym Teatrze w Krakowie (1983)[3], Maja Komorowska w teatrze Scena na Piętrze (1983)[4] czy Krystyna Janda w Teatrze Powszechnym w Warszawie (1984)[5],
Wizerunek Johanne Luise Heiberg, wykonany na podstawie fotografii Haralda Paetza z 1869, został umieszczony na banknocie o nominale 200 koron duńskich (seria z roku 1997).
Jest też bohaterką duńskiego miniserialu 1864 (2014), na podstawie którego nakręcono film 1864 - brødre i krig z 2016. Postać Heiberg odtwarzana jest przez Sidse Babett Knudsen[6].
Przypisy
- ↑ a b c d e Zenon Ciesielski (red.): Słownik pisarzy skandynawskich. Warszawa: PWN, 1991, s. 46.
- ↑ Glisty, którymi żywi się teatr. Encyklopedia Teatru Polskiego. [dostęp 2021-03-26].
- ↑ Z życia glist. Narodowy Stary Teatr w Krakowie. [dostęp 2021-03-26].
- ↑ "Dżdżownice" znów na "Scenie na Piętrze". Encyklopedia Teatru Polskiego. [dostęp 2021-03-26].
- ↑ Z życia glist. Teatr Powszechny. [dostęp 2021-03-26].
- ↑ 1864 w bazie IMDb (ang.)
Media użyte na tej stronie
Johanne Luise Heiberg, født Pätges (22. november 1812– 21. december 1890). Dansk skuespillerinde gift med Johan Ludvig Heiberg. Hun var sin tids førende skuespillerinde på Det kongelige Teater.