Joseph Beuys

Joseph Beuys
Ilustracja
Plakat z okazji wizyty w USA, 1974
Data i miejsce urodzenia

12 maja 1921
Kleve

Data i miejsce śmierci

23 stycznia 1986
Düsseldorf

Narodowość

niemiecka

Język

niemiecki

Alma Mater

Reichsuniversität Posen

Dziedzina sztuki

rzeźba

Epoka

XX w.

Ważne dzieła

7000 Eichen

podpis
Strona internetowa
Joseph Beuys w 1978
(c) Mimmo Jodice and the CODA Museum, CC BY 3.0
Joseph Beuys i Andy Warhol, Neapol 1980
Beuys Filtz TV
Polentransport 1981 – skrzynia Josepha Beuysa
© Marie-Lan Nguyen / Wikimedia Commons, CC BY 2.5
Praca Stół z Akumulatorem (1958-1985), Tate Modern

Joseph Beuys /[ˈbɔs]/ (ur. 12 maja 1921 w Kleve, zm. 23 stycznia 1986 w Düsseldorfie) – niemiecki artysta, teoretyk sztuki, pedagog, działacz, reformator społeczny i polityczny oraz szaman.


Twórczość

W swojej twórczości zajmował się głównie rzeźbą, rozszerzając formułę tego medium aż po działania w czasie i procesy społeczne. Kluczowe dla jego twórczości są doświadczenia dzieciństwa spędzonego w rejonie granicznym między Holandią a Niemcami, jak i doświadczenia wojenne:

Jako niemiecki lotnik, rozbił się nad Krymem i czołgał się ranny w śniegu, w strasznym mrozie, poodmrażany. Znaleźli go Tatarzy i wyleczyli prymitywnymi ludowymi sposobami – wysmarowali łojem, owinęli wojłokiem. To potem ciągle powracało w jego twórczości. On też miał po tym wypadku ranę, dziurę w głowie, która mu nigdy do końca nie zarosła. Dlatego zawsze nosił kapelusz, to nie był tylko snobistyczny gadżet. Mnie się wydaje, że to jest największy artysta XX wieku, najbardziej radykalny i z głębi autentyczny.

Tadeusz Rolke w rozmowie z Anną Sańczuk, weekend.gazeta.pl[1]

W czasie wojny studiował zoologię w Reichsuniversität Posen (Poznań)[2]. Później zgłosił się ochotniczo do Luftwaffe. Przeszedł przeszkolenie jako strzelec-radiotelegrafista. Podczas jednego z zadań bojowych nad Krymem jego bombowiec Junkers Ju 87 został zestrzelony. Pilot Hans Laurinck zmarł, a tylny strzelec Joseph Beuys został ranny, doznając złamania nosa, żeber i licznych urazów. Oficjalnie został uratowany przez niemiecki oddział poszukiwawczy i skierowany 17 marca 1944 roku do szpitala wojskowego Militärlazarett 179. Później walczył na froncie zachodnim, gdzie dostał się do brytyjskiej niewoli.

Początkowe zainteresowania przyrodnicze przerodziły się w pragnienia twórcze. Beuys rozwijał stopniowo myślenie o ekologii i jej związku ze sztuką. Jako nastolatek żyjący w Kleve, dolnoreńskiej wiosce, wykazywał żywe zainteresowanie przyrodą, zarówno naukowe, jak i sentymentalne. Gromadził i wystawiał kolekcje okazów, co przerodziło się później w bardziej analitycznie zainteresował się botaniką i zoologią. Studia przyrodnicze rozpoczął dzięki swojemu instruktorowi wojskowemu Heinzowi Sielmannowi, studentowi biologii i zoologii, twórcy filmów przyrodniczych[2].

Rozczarowany wąską specjalizacją nauk przyrodniczych, rozpoczął studia plastyczne. Jego wczesne dzieła to rzeźby i rysunki; następnie wypracował koncepcję prymatu idei nad obiektem (lata 40. i 50.). W latach 60. wziął udział w międzynarodowym ruchu Fluxus. W obiektach rzeźbiarskich wykorzystywał dotąd obce temu medium materiały nietrwałe: tłuszcz, miód, filc, przedmioty codziennego użytku. Sformułował teorię rzeźby jako przechodzenia od chaosu do uporządkowania oraz teorię rzeźby społecznej. Był też propagatorem demokratyzacji sztuki. W tekście noszącym znamienny tytuł „Każdy artystą” napisał, że potrzeba twórczości cechuje wszystkich ludzi i wszystkie dziedziny życia. I tak jak każdy może tworzyć, każdy może też wpływać na sztukę. To my kształtujemy świat wokół siebie, wpływamy na wydarzenia, historię i oblicze współczesnej sztuki. Jesteśmy artystami w swoim życiu. Sztuka miała stać się rodzajem terapii i zawładnąć wszystkimi dziedzinami życia. Sztuka w ujęciu Beuysa to raczej twórcze działanie i prace efemeryczne aniżeli trwałe przedmioty estetyczne[3].

Od roku 1961 prowadził działalność edukacyjną w Düsseldorfie. Jego najmłodszym uczniem był Elias Maria Reti. Występował publicznie, początkowo tworząc akcje, performance, z czasem coraz bardziej skupiając się na społecznym charakterze swoich wystąpień. Był człowiekiem charyzmatycznym, zawsze w charakterystycznym kapeluszu.

W latach 80. serię portetów Beuysa wykonał Andy Warhol[4].

W 1981 roku przeprowadził akcję Polentransport 1981, w ramach której podarował Muzeum Sztuki w Łodzi około tysiąca swoich prac z lat 1950–1980. Dar przekazany w 50. rocznicę udostępnienia publiczności Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.” obejmował rysunki ołówkiem oraz prace graficzne artysty. Całość donacji prezentowała społeczną, edukacyjną i ekologiczną działalność Beuysa, a wystawa Polentransport została zaprezentowana m.in. w galeriach Krzysztofory w Krakowie, Foksal w Warszawie, w Budapeszcie, Tokio, Lyonie, Mediolanie, Berlinie, Turynie oraz na II Biennale d’art contemporain w Lyonie.

Wybór dzieł

Rzeźby i obiekty:
  • Skrzynka pokryta gumą (1957)
  • Krzesło z tłuszczem (1964)
  • Ukrzyżowanie (1963)
  • Opad śniegu – dzieło stworzone razem z przyrodnim bratem Thomasem Beuysem, wzorowane na wspomnieniach o zimie matki – Katherine Beuys (1965)
  • 7000 Eichen (1982-1987)
Performance:
  • W jaki sposób wyjaśnić obrazy martwemu królikowi (1965)
  • Eurasia (1966)
  • Mecz bokserski na rzecz bezpośredniej demokracji (1972)
  • I like America, America likes me (1974)

Wystawy

Muzea/Galerie z dziełami Beuysa

Zobacz też

Przypisy

  1. Anna Stańczuk: Kadry z życia – Tadeusz Rolke o swoich słynnych zdjęciach. weekend.gazeta.pl, 2014-05-25. [dostęp 2014-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-25)].
  2. a b David Adams, Joseph Beuys, „Art Journal”, 51 (2), 1992, s. 26–34, DOIdoi.org/10.1080/00043249.1992.10791563, ISSN 0004-3249 [dostęp 2022-02-04].
  3. Kalina Kukiełko-Rogozińska, Wszyscy jesteśmy artystami? Marshall McLuhan i Joseph Beuys o społecznej roli sztuki, „Panoptikum”, 11 (18), 2012, s. 141–152.
  4. What Andy Warhol saw in Joseph Beuys | art | Agenda | Phaidon, www.phaidon.com [dostęp 2022-03-23].
  5. Tate Modern| Past Exhibitions | Joseph Beuys: Actions, Vitrines, Environments. tate.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-15)]..
  6. Another View of Joseph Beuys.
  7. zwirnerandwirth.com.
  8. Imagination, Inspiration, Intuition (Joseph Beuys & Rudolf Steiner). ngv.vic.gov.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-16)]..
  9. Beuys. We are the Revolution, Video at VernissageTV.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Joseph Beuys Signatur.svg
Joseph Beuys; redrawn signature
Beuys-Feldman-Gallery.jpg
Autor: Ronald Feldman Fine Arts, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Offset poster for US lecture-series Energy Plan for the Western Man (1974) by Joseph Beuys, organised by Ronald Feldman Gallery, New York
Courtesy Ronald Feldman Fine Arts, New York
Joseph Beuys Filtz TV by Lothar Wolleh.jpg
Autor: Lothar Wolleh , Licencja: CC-BY-SA-3.0
Wolleh´s documentation of Beuy´s Felt TV
BeuysAchberg78.jpg
Autor: Rainer Rappmann www.fiu-verlag.com, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Joseph Beuys on his lecture "Jeder Mensch ein Künstler - Auf dem Weg zur Freiheitsgestalt des sozialen Organismus" photographed by Rainer Rappmann in Achberg / Germany 1978
Beuys J., Polentransport, 1981.tif
Autor: Ms w Łodzi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polentransport 1981 - skrzynia Josepha Beuysa
Warhol and Beuys by Jodice.tif
(c) Mimmo Jodice and the CODA Museum, CC BY 3.0
Photograph of Andy Warhol and Joseph Beuys in Naples.