Jowisz (mitologia)
| ||||
 kamea rzymska przedstawiająca Jowisza | ||||
| Występowanie | mitologia rzymska | |||
|---|---|---|---|---|
| Przydomek | Stator, Victor, Versor, Ultor | |||
| Atrybuty | piorun, orzeł | |||
| Teren kultu | Cesarstwo Rzymskie | |||
| Odpowiednik | Zeus (grecki) | |||
| Rodzina | ||||
| Ojciec | Saturn | |||
| Matka | Ops | |||
Jowisz, Jupiter (łac. Iuppiter) – w mitologii rzymskiej bóg nieba, burzy i deszczu[1], najwyższy władca nieba i ziemi, ojciec bogów. Był źródłem władzy (łac. imperium), jaką dzierżyli rzymscy urzędnicy. Rzymscy władcy i wodzowie starali się pozować na ludzkie ucieleśnienie czy odzwierciedlenie Jowisza. Pospolicie utożsamiany jest z greckim Zeusem, z czasem przejął większość jego cech. Atrybutami Jowisza były piorun i orzeł. Syn Saturna. W rzeczywistości jest to (tożsamy z Zeusem) praindoeuropejski bóg dziennego nieboskłonu, burzy i piorunów. Obie nazwy, grecka i łacińska, wywodzą się z praindoeuropejskiego imienia Dieus ph2ter, co w wyniku różnych przekształceń fonetycznych dało łacińskie Iuppiter (Iovis + pater). Od dopełniacza (genetivus) tego imienia, brzmiącego Iovis, pochodzi polskie imię tego bóstwa, Jowisz.
Kult Jowisza, czczonego jako Jowisz Najlepszy Największy (łac. Iuppiter Optimus Maximus) koncentrował się w świątyni położonej na Kapitolu w Rzymie, gdzie zasiadał on w towarzystwie Junony i Minerwy. Czynnościami kultowymi opiekował się kapłan zwany flamen Dialis.
Jowisz i cała Trójca Kapitolińska uosabiali rzymskie państwo. W koloniach rzymskich budowano analogiczne świątynie Trójcy Kapitolińskiej, zwane po prostu Kapitolami, rozprzestrzeniając kult poza miasto Rzym.
Na terenach starożytnego italskiego miasta Iguvium odnaleziono w 1444 roku tablice poświęcone Jowiszowi (zobacz: Tablice iguwińskie).
Przydomki Jowisza: Stator – ten, który zatrzymuje chwiejące się szeregi rzymskie, Victor – dawca zwycięstwa, Versor – ten, który zmusza nieprzyjaciół do ucieczki[2], Ultor – karzący, niosący pomstę (Mściciel, na podobieństwo Marsa)[3].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Encyklopedia dla dociekliwych wydawnictwo Elżbieta Jarmołkiewicz
- ↑ Antyczny Rzym – Imperium Romanum, www.historica.pl [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Za Aleksandra Sewera miał wzniesioną osobną świątynię wyobrażoną na ówczesnych monetach (S. W. Stevenson, C. R. Smith, F. W. Madden: A Dictionary of Roman Coins, Republican and Imperial. London: G. Bell & Sons, 1889, s. 486).
| Główni bogowie | |
|---|---|
| Inni bogowie | |
| Personifkacje | |
| Legendarni założyciele | |
| Kapłani | |
| Wierzenia i praktyki |
Media użyte na tej stronie
The Capitoline she-wolf with the boys Romulus and Remus. Museo Nuovo in the Palazzo dei Conservatori, Rome.