Judyta świdnicka

Judyta świdnicka
Księżna Dolnej Bawarii
Okresod 1297/1299 (?)
do 21 grudnia 1310
Jako żonaStefana I
Dane biograficzne
DynastiaPiastowie
Data urodzenia1285/1287
Data śmierci15 września 1320
OjciecBolko I Surowy
MatkaBeatrycza brandenburska
MążStefan I Bawarski
DzieciAgnieszka,
Beatrycze,
Henryk XIV,
Elżbieta,
Otton IV

Judyta świdnicka, także Juta (ur. 1285/1287, zm. 15 września 1320) – księżniczka świdnicka, księżna dolnobawarska z dynastii Piastów.

Córka księcia świdnickiego Bolka I i Beatryczy, córki margrabiego brandenburskiego Ottona V Długiego. Żona księcia Dolnej Bawarii Stefana I. Matka Henryka XIV i Ottona IV.

Kwestia narodzin

Judyta była najstarszą córką Bolka I świdnickiego i Beatryczy brandenburskiej, nie jest pewne, czy urodziła się przed najstarszym ze swych braci, Bolkiem II Starszym. Umownie wśród potomstwa Bolka świdnickiego zajmuje pierwsze miejsce[1]. Urodziła się najwcześniej w 1285, to jest rok po ślubie swoich rodziców, który miał miejsce 4 października 1284[2]. Termin końcowy daty urodzenia Piastówny został wyznaczony na podstawie informacji o jej wyjeździe na dwór męża. Opuszczając Śląsk w 1299 lub 1300, musiała mieć ukończone 12 lat[3]. Jej imię nawiązuje do imienia babki ze strony matki, żony Ottona V Długiego.

Małżeństwo ze Stefanem I Bawarskim

W przekazach źródłowych występują rozbieżności dotyczące daty zawarcia małżeństwa Judyty ze Stefanem I Bawarskim z dynastii Wittelsbachów. Część źródeł datuje je na 1297, część podaje, że doszło do niego dwa lata później. Najbardziej prawdopodobna hipoteza wyjaśniająca to zjawisko mówi, że ślub odbył się w 1297 na Śląsku, być może w Świdnicy, jednakże z powodu młodego wieku Judyta pozostała pod opieką rodziców aż do uzyskania lat sprawnych, co miało nastąpić w 1299[1]. W przypadku odrzucenia tej hipotezy za bardziej wiarygodną datę zamążpójścia Piastówny należy przyjąć termin późniejszy[4]. Stefan I, urodzony 14 marca 1271, był najmłodszym synem Henryka XIII Bawarskiego i Elżbiety, córki króla Węgier Beli IV. Od 1290 wraz ze starszymi braćmi, Ottonem III i Ludwikiem III, współrządził Dolną Bawarią. Zmarł 21 grudnia 1310 w Landshut, pozostawiając Judytę z pięciorgiem dzieci. Synowie Henryk i Otto zostali następcami Stefana I, najstarsza córka Agnieszka wstąpiła do klasztoru w Seligenthal Landshut, natomiast młodsze córki zostały wydane za mąż: Beatrycze poślubiła hrabiego Gorycji Henryka II, a Elżbieta została żoną księcia Austrii Ottona Wesołego.

Śmierć

W nekrologach bawarskich pojawiają się trzy dzienne daty śmierci Judyty. Najbardziej wiarygodną jest 15 września 1320, podana w nekrologu klasztoru w Seligenthal Landshut, w którym Piastówna została pochowana obok swego męża.

Przypisy

  1. a b K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 295.
  2. W suplice biskupa wrocławskiego Tomasza z 18 maja 1285 brak wzmianki o jakimkolwiek potomstwie Bolka I świdnickiego. Skierowana do papieża prośba dotyczyła udzielenia dyspensy małżeństwu Bolka I i Beatryczy brandenburskiej z racji zbyt bliskiego pokrewieństwa zachodzącego między nimi (za K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 296, przyp. 3).
  3. Jeżeli prawdziwe jest ustalenie Ch. Häutlego (autor w genealogii Wittelsbachów nie rozróżnia dat mających potwierdzenie w źródłach od własnych domysłów), iż pierwsze dziecko Judyta urodziła w 1301, to byłby to kolejny argument za tym, że Judyta urodziła się najpóźniej w 1287, gdyż z pewnością miała przynajmniej 14 lat, kiedy po raz pierwszy została matką (za K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 296, przyp. 10).
  4. Między 25 maja 1299 a 2 lipca 1300 żona Stefana I zostaje wymieniona po raz pierwszy w zapiskach klasztoru dolnobawarskiego w Aldersbach. To samo źródło pod datą 14 października 1300 opisuje przybycie do klasztoru księcia Stefana wraz z nową księżną dolnobawarską. Być może więc ślub miał miejsce w 1299, a Judyta przybyła do Bawarii dopiero w 1300. Przemawia za tym informacja z Henricus Pauper, iż w 1300 Bolko I świdnicki zarządził kolektę na konie do orszaku córki (za: K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, wyd. 2, cz. II, Kraków 2007, s. 296, przyp. 7 i 9).

Bibliografia