Julian Filipowicz

Julian Filipowicz

„Pobóg”, „Róg”, „Kogan”

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	13 września 1895 Dziewiałkowice k. Jarosławia, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	14 sierpnia 1945 Otwock, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1914–1945
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Armia Krajowa
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	7 Pułk Ułanów Lubelskich 3 Pułku Strzelców Konnych Wołyńska Brygada Kawalerii Obszar Białystok ZWZ Okręg Kraków ZWZ
Stanowiska	dowódca pułku kawalerii dowódca brygady kawalerii komendant obszaru komendant okręgu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa Wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa Kampania wrześniowa * Bitwa pod Mokrą
Odznaczenia

Julian Filipowicz, ps. „Pobóg”, „Róg”, „Kogan” (ur. 13 września 1895 w majątku Dziewiałkowice k. Jarosławia, zm. 14 sierpnia 1945 w Otwocku) – generał dywizji Wojska Polskiego^[1], komendant Obszaru Kraków-Śląsk Związku Walki Zbrojnej od stycznia do lutego 1940 roku, komendant Okręgu Kraków Służby Zwycięstwu Polski i ZWZ od października 1939 do czerwca 1941, inspektor Komendy Głównej ZWZ/ AK w latach 1941–1944^[2].

Życiorys

Grób gen. Juliana Filipowicza na cmentarzu parafialnym w Otwocku

Urodził się 13 września 1895 w majątku Dziewiałkowice k. Jarosławia, w rodzinie Antoniego i Justyny z Derpowskich. Był bratem Pawła Piotra i Tadeusza Justyna, podpułkowników artylerii, zamordowanych w 1940, w Charkowie.

W 1913 ukończył naukę w szkole realnej we Lwowie^[3], następnie studiował tamtejszej Wyższej Szkole Politechnicznej^[1].

Po wybuchu I wojny światowej, 6 sierpnia 1914 wstąpił ochotniczo do I Brygady Legionów Polskich. Do lipca 1917 walczył w 1 pułku ułanów. Od 5 lutego do 31 marca 1917 był słuchaczem kawaleryjskiego kursu oficerskiego przy 1 Pułku Ułanów w Ostrołęce. Kurs ukończył z wynikiem bardzo dobrym. Posiadał wówczas stopień wachmistrza szefa^[4]. 23 lipca 1917, po kryzysie przysięgowym^[1], został członkiem Polskiego Korpusu Posiłkowego w Galicji^[3]. 21 listopada tego samego roku pod zarzutem wrogiej agitacji, próby rokoszu wojskowego i przynależności do rad żołnierskich został aresztowany i przez dwa miesiące więziony w Twierdzy Przemyśl. Po zwolnieniu, w styczniu 1918 został wcielony do 8 pułku ułanów armii austriackiej, który stacjonował w Siedmiogrodzie. W czerwcu 1918 otrzymał urlop, wówczas zdezerterował i wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej na Lubelszczyźnie^[3].

W czasie pobytu we Lwowie w listopadzie 1918 wstąpił do oddziału kpt. Mieczysława Boruty-Spiechowicza, gdy tylko wybuchły walki polsko-ukraińskie. Od 7 listopada 1918 w był oficerem zwiadowczym w 2 baterii por. Tadeusza Filipowicza, od 5 grudnia 1918 – w 1 baterii 1 Lwowskiego Pułku Artylerii Polowej, a od 31 grudnia 1918 – w 1 baterii 4 Pułku Artylerii Polowej. W czerwcu przeniesiony do 11 Pułku Ułanów Legionowych jako dowódca szwadronu w wojnie z bolszewikami. Już w październiku został skierowany do Oficerskiej Szkoły Jazdy, po ukończeniu której w kwietniu 1920 został instruktorem i łącznikiem przy ukraińskiej 6 Dywizji. W lipcu tego samego roku został awansowany do stopnia porucznika. W sierpniu wrócił do macierzystego 11 Pułku Ułanów jako dowódca szwadronu^[3].

Po zakończeniu wojny pozostał w 11 puł na stanowisku dowódcy szwadronu. Od 15 sierpnia 1924, po awansie do stopnia majora, był dowódcą szkoły podoficerskiej w swoim pułku. W czasie przewrotu majowego skierował pułk w trybie alarmowym do Warszawy, gdzie wsparł oddziały Piłsudskiego^[3]. 23 maja 1927 został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[5].

W latach 1928–1930 był słuchaczem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Z dniem 1 listopada 1930, po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został wyznaczony na stanowisko dowódcy 7 Pułku Ułanów Lubelskich w Mińsku Mazowieckim^[6]. 4 lipca 1935 objął dowództwo 3 Pułku Strzelców Konnych w Wołkowysku^[7].

W czerwcu 1939 powierzono mu dowództwo Wołyńskiej Brygady Kawalerii w Równem. Poprowadził brygadę podczas kampanii wrześniowej, przechodząc szlak bojowy od Mokrej przez Warszawę aż po bitwę pod Tomaszowem Lubelskim.

23 września 1939 rozwiązał resztki swojej jednostki i w cywilnym ubraniu przedostał się do Warszawy, w której włączył się w działalność konspiracyjnej Służbie Zwycięstwu Polski (potem Związku Walki Zbrojnej). Już na początku 1940 został aresztowany przez Gestapo i osadzony w więzieniu na Pawiaku, z którego zbiegł 10 maja 1940 ukryty w ciężarówce wywożącej śmieci^[3].

Po ucieczce i rekonwalescencji stanął na czele Okręgu Krakowskiego, którym dowodził do marca 1941. Ponownie aresztowany i osadzony w więzieniu przy ul. Montelupich, gdzie był torturowany w czasie przesłuchań. Skatowany do nieprzytomności, został omyłkowo uznany za zmarłego i wywieziony do kostnicy, z której zbiegł po odzyskaniu przytomności. W czasie pobytu w więzieniu i podczas ucieczki nabawił się gruźlicy. Ewakuowany do Otwocka, gdzie został ulokowany w prywatnym pensjonacie w pobliżu sanatorium pulmonologicznego. W związku z brakiem możliwości powrotu do Krakowa, został mianowany dowódcą okręgu białostockiego AK. Z powodu ciężkiej choroby nie zdołał objąć nowego stanowiska, został urlopowany i przeniesiony do rezerwy osobowej. 15 sierpnia 1942 został awansowany do stopnia generała brygady na wniosek Komendanta Głównego AK^[3]. Na wniosek Ministra Obrony Narodowej, Prezydent RP Andrzej Duda, postanowieniem z dnia 11 lipca 2019 r. mianował go pośmiertnie na stopień generała dywizji^[8].

Przed powstaniem warszawskim powołany do sztabu Komendy Głównej AK, nie dotarł z powodu wkroczenia Armii Czerwonej. Z powodu nabytych chorób rozwinął się u niego rak płuc. Zmarł 14 sierpnia 1945 w Otwocku^[3] na skutek krwotoku wywołanego nowotworem i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Parafialnym (sektor V-15-353c)^[9][1].

Z opinii służbowej: Wybitny. Charakter silny i wypróbowany. Energiczny, z inicjatywą, o szybkiej decyzji. Wybitne zdolności dowódcze. Świetny żołnierz i zawołany kawalerzysta. Pracy sztabowej nie lubi^[10].

Żonaty z Heleną z Marchlów Szelochową, para nie miała dzieci^[1]. Miał syna Wiesława (ur. 1928), ze związku pozamałżeńskiego^[3].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 146^[11]
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5418
• Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)^[12]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[13]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[14]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[15]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[15]
• Odznaka „Za wierną służbę”
• Odznaka pamiątkowa 7 Pułku Ułanów Lubelskich^[15]
• Odznaka 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich
• Państwowa Odznaka Sportowa
• Krzyż Oficerski Orderu Korony Rumunii (Rumunia, 1937)

Awanse

• kapral – 18.03.1915
• plutonowy – 22.11.1915
• wachmistrz – 02.10.1916
• wachmistrz sztabowy – 10.08.1917
• podporucznik
• porucznik – 11.08.1920
• rotmistrz – 11.09.1920 - 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów jazdy
• major – 18 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 21 lokatą w korpusie oficerów kawalerii
• podpułkownik dyplomowany – 24.12 1929
• pułkownik dyplomowany – 14 stycznia 1933
• generał brygady – 15 sierpnia 1942
• generał dywizji – 11 lipca 2019 (pośmiertnie)

Zobacz też

• Generałowie Wojska Polskiego
• bitwa pod Mokrą

Przypisy

Bibliografia

• Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 766. ISBN 83-211-1096-7.
• Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 117. ISBN 83-04-03364-X.
• Mieczysław Bielski: Grupa Operacyjna „Piotrków” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991, s. 381. ISBN 83-11-07836-X.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Kazimierz Józef Skrzesiński: Wołyńska Brygada Kawalerii - Żelazna Brygada, KJS 2012, wyd. I, s. 343–354. ISBN 978-83-932030-1-7.