Kacza Turnia

Widok z Doliny Litworowej

Widok z Rysów

Kacza Turnia (słow. Kačia veža, Kačacia veža, niem. Ententalturm, węg. Kacsa-völgyi-torony^[1]) – wznosząca się na 2197 m turnia w Pustej Grani oddzielającej Dolinę Ciężką od Doliny Kaczej w słowackich Tatrach Wysokich. W grani tej, odchodzącej od Małego Ganku na północ, kolejno wznoszą się: Kaczy Dziób, Kacza Turnia, Puste Turnie i Gankowa Strażnica. Kacza Turnia jest najwybitniejszą z nich. Od Kaczego Dziobu dzieli ją Przełączka pod Kaczą Turnią, od Zadniej Pustej Turni – Pusta Ławka. Kacza Turnia ma dwa wierzchołki oddzielone szczerbinką wcięta w grań na około 2 m. Wyższy jest wierzchołek północny. W górnej części jej lewej ściany jest szeroki, płytowo-trawiasty Zachód Paryskiego skośnie opadający od Przełączki pod Kaczą Turnią na prawo, na balkon na prawym jej filarze. Nad zachodem tym wznosi się pionowa ściana szczytu Kaczej Turni^[2]. Nazwa turni pochodzi od Doliny Kaczej^[3].

Wschodnia ściana Kaczej Turni ma wysokość około 500 m i opada na piargi Doliny Kaczej i do Kaczej Zatoki. Witold Henryk Paryski określił jej wysokość na około 300 m, ale nie uwzględnił wysokości jej lewego filara, którego ostroga jest najniższym punktem tej ściany. Ściana ma trzy filary i dwie wklęsłości między nimi. Lewa wklęsłość jest głębsza i ma postać pionowej załupy; jej lewą stronę tworzą przewieszone ściany, prawą gładkie płyty. Górną część ściany przecina Zachód Paryskiego, nad nim wznosi się blok szczytowy z kominem przechodzącym w głębokie zacięcie^[2].

Zachodnia ściana jest trzy razy niższa, ale dla taterników ma większe znaczenie, gdyż trawersuje nią ścieżka zejściowa z Galerii Gankowej, z tego też powodu taternicy chodzą nią dużo częściej. Opada na zawalony piargami taras pod ścianą Galerii Gankowej. Przecina ją kilka zachodów, którymi poprowadzono drogi wspinaczkowe^[2].

Do wschodniego żlebu Pustej Ławki opada trzecia ściana Kaczej Turni o wysokości do 100 m. Do 2010 r. była dziewicza, tzn. że taternicy nie zainteresowali się nią i nie zdobyli jej. Ma ukośną podstawę, jest pionowa i są w niej pasy okapów. Kształtem i deniwelacją przypomina zachodnią ścianę Kościelca^[2].

Taternictwo

Pierwsze wejście

Jerzy Maślanka z przewodnikiem Józefem Gąsienicą Tomkowym 15 października 1907 r. Zimą po raz pierwszy przeszli: Tadeusz Orłowski, Jerzy Pierzchała i Maciej Zajączkowski ok. 10 kwietnia 1939 r.^[3]

Drogi wspinaczkowe

1. Z Przełączki pod Kaczą Turnią południowo-zachodnią granią; I w skali tatrzańskiej, miejsce II, 5 min;
2. Z Pustej Ławki przez górną część zachodniej ściany; II;
3. Z Pustej Ławki północną granią; I, miejsce II, 30 min;
4. Prawym filarem wschodniej ściany; V, 4 godz.
5. Środkowym filarem wschodniej ściany; V, 7 godz., kruszyzna i trawki;
6. Lewym filarem wschodniej ściany; III, 2 godz.^[2]

Historia

Z Kaczą Turnią wiąże się dramatyczna wyprawa R. Hale, W.H. Paryskiego i L. Januszewicza w sierpniu 1937 r. Przez trzy dni, w deszczu, zimnie i bez jedzenia błąkali się po masywie Ganku zdezorientowani z powodu mgły i zmęczenia. Resztkami sił, dzięki uporowi i sile życia trafili na zachód trawersujący zachodnią ścianę Kaczej Turni i zeszli nim do Doliny Ciężkiej. Dzisiaj zachodem tym prowadzi wydeptana ścieżka używana przez taterników do zejścia po wspinaczce w Galerii Gankowej, wówczas jednak trafili na nie przypadkiem i nie było jeszcze na nim ścieżki. Wyprawę tę opisuje Wawrzyniec Żuławski w eseju „Gdy Tatry ogarnie powódź”^[2].

Przypisy