Kalendarium historii Białorusi

Słowianie wschodni w VIII–IX wieku
(c) You must make credit to author of this image for using this image elsewhere., CC BY-SA 2.5
Wielkie Księstwo Litewskie w XIII–XV wieku
Flaga Białorusi w latach 1918 i 1991–1995
Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka w 1940
Flaga Białorusi po 1995
Alaksandr Łukaszenka
Wyniki Alaksandra Łukaszenki w I turze wyborów prezydenckich na Białoruski w 1994
Protesty w Mińsku podczas dżinsowej rewolucji

Kalendarium historii Białorusi – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Białorusi.

Czasy najdawniejsze

  • paleolit, ok. 100 tys. lat p.n.e. – pierwsi ludzie znaleźli się na terenach Białorusi[1].
  • do końca X w. – tereny obecnej Białorusi zamieszkiwały plemiona słowiańskie (Krywicze, Radymicze, Dregowicze), które zasymilowały Bałtów[2].

Późne średniowiecze

Panowanie rosyjskie

  • 1772 – wschodnia Białoruś znalazła się w państwie rosyjskim[2].
  • 1793 – centralna Białoruś została zajęta przez Rosję[2].
  • 1795 – zachodnia Białoruś znalazła się w Rosji[2].
  • 1861 – zniesiono pańszczyznę na Białorusi[2].

I wojna światowa

  • 1915–1917Cesarstwo Niemieckie okupowało Białoruś[2].
  • lipiec 1917 – utworzono Radę Białoruską[2].
  • 25 marca 1918 – Białoruś na krótko uzyskała niepodległość[2].

Panowanie radzieckie

  • grudzień 1918Armia Czerwona zajęła Białoruś[2].
  • marzec 1919 – w wyniku wojny polsko-bolszewickiej część ziem białoruskich zajęły wojska polskie[2].
  • 22 kwietnia 1919Józef Piłsudski wygłosił odezwę Do narodów Wielkiego Księstwa Litewskiego, która wzbudziła nadzieje na odbudowę państwowości przy wsparciu Polski[2].
  • 1920 – kontratak bolszewików skreślił plany odbudowy państwa białoruskiego[2].
  • 18 marca 1921 – w wyniku traktatu ryskiego Białoruś została podzielona pomiędzy Polskę a Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republikę Radziecką[2].
  • 1921 – tereny Białorusi leżące w RFSRR włączono do odnowionej Białoruskiej SRR[2].
  • lata 20. XX w. – odbudowano i powiększono tereny Białoruskiej SRR, władzę komunistyczne zezwalały na rozwój białoruskiej kultury[2].
  • lata 20. XX w. – rozwój gospodarczy Zachodniej Białorusi znajdującej się w II RP[2].
  • koniec lat 20. XX w. – w wyniku zmiany polityki ZSRR rozpoczęto eksterminację elity białoruskiej oraz kolektywizację Białorusi[2].
  • II poł. września 1939 – w wyniku ataku Armii Czerwonej na Polskę cała Białoruś została włączona do ZSRR[2].
  • 28–30 listopada – na Białorusi proklamowano władzę sowiecką, ogłoszono konfiskatę wielkiej własności ziemskiej, upaństwowienie banków oraz zgłoszono do władz ZSRR projekt włączenia zachodniej Białorusi do Białoruskiej SRR[2].
  • czerwiec 1941–lipiec 1944 – okupacja niemiecka, odnowa świadomości narodowej[2].
  • 1939–1947 – w wyniku masowych mordów podczas II wojny światowej, deportacji sowieckich i późniejszego opuszczenia Białorusi przez Polaków Białoruś straciła ok. 2 mln mieszkańców[2].
  • lata 70. XX w. – białoruski dysydenci podjęci działalność skierowaną przeciwko Związkowi Radzieckiemu[2].
  • lipiec 1990białoruska Rada Najwyższa proklamowała suwerenność[2].
  • 15 sierpnia 1991 – Białoruś proklamowała niepodległość[2].

Czasy najnowsze

  • 8 grudnia 1991 – w miejscowości Wiskule przywódcy Białorusi, Rosji i Ukrainy podpisali porozumienie o rozwiązaniu ZSRR[1].
  • 8 grudnia 1991 – Białoruś, Rosja i Ukraina powołały Wspólnotę Niepodległych Państw[2].
  • 1994wybory prezydenckie wygrał Alaksandr Łukaszenka.
  • 2 kwietnia 1996 – Białoruś i Rosja powołały Wspólnotę Suwerennych Republik[2].
  • czerwiec 1996 – wprowadzono nowe godło i flagę państwową[2].
  • 2 kwietnia 1997 – Wspólnota Suwerennych Republik przekształciła się w Związek Białorusi i Rosji (ZBiR)[2].
  • 1997 – Alaksandr Łukaszenka wzmógł politykę represyjną wobec opozycji[2].
  • marzec 2006wybory prezydenckie po raz trzeci wygrał Łukaszenka z wynikiem 82,6%[2].
  • 19 grudnia 2010wybory prezydenckie po raz czwarty wygrał Łukaszenka, który zdobył prawie 80% głosów[3].
  • grudzień 2010 – milicja brutalnie stłumiła protesty społeczne przeciwko sfałszowanym wyborom[4].
  • 12 października 2015 – Alaksandr Łukaszenka ponownie wygrał wybory prezydenckie, zdobywając 83,5% głosów[5].
  • 9 sierpnia 2020 – Alaksandr Łukaszenka ponownie wygrał wybory prezydenckie, zdobywając 80,1% głosów.

Przypisy

  1. a b Białoruś – dotknięcie żywej historii. poland.mfa.gov.by. [dostęp 2015-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-03)]. (pol.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai Białoruś. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-08-30].
  3. Łukaszenka oficjalnie wygrał wybory na Białorusi. news.money.pl, 2010-12-24. [dostęp 2015-10-18]. (pol.).
  4. Dramatyczne wieści z Mińska. konflikty.wp.pl, 2010-12-19. [dostęp 2018-07-22]. (pol.).
  5. Belarus vote: Lukashenko re-elected president by landslide. bbc.com, 2015-10-12. [dostęp 2018-05-28]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Flag of Belarus (1918, 1991–1995).svg
Flag of Belarus in 1991—1995
LocationEurope.png
World map depicting Europe.
Lithuanian state in 13-15th centuries.png
(c) You must make credit to author of this image for using this image elsewhere., CC BY-SA 2.5
Lithuanian state in the 13-15th centuries
Belarus-Minsk-Opposition Protests 2006.03.19.jpg
Protests at October Square in Minsk in 2006.
Belorussian SSR 1940.jpg
Belorussian SSR. Scale: 1:5,000,000 (year 1940). The adjacent parts of Poland occupied by Nazi Germany are labeled area of state interests of Germany.
Wybory prezydenckie na Białorusi w 1994 roku - I tura - Alaksandr Łukaszenka.png
Autor: Bladyniec, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wyniki Alaksandra Łukaszenki w I turze wyborów prezydenckich na Białoruski w 1994 roku.
Flag of Belarus (1918, 1991-1995).svg
Flag of Belarus in 1991—1995
Alexander Lukashenko, opening of Slavianski Bazar 2014.jpg
Autor: Okras, Licencja: CC BY-SA 4.0
Александр Лукашенко. Открытие фестиваля «Славянский Базар в Витебске» 2014.
East Slavic tribes peoples 8th 9th century.jpg
Autor: SeikoEn, Licencja: CC-BY-SA-3.0
European territory inhabited by East Slavic tribes in 8th and 9th century.