Kalendarium historii Kazachstanu

Kalendarium historii Kazachstanu – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Kazachstanu.

Czasy najdawniejsze

• I tys. p.n.e. – tereny dzisiejszego Kazachstanu zasiedlili m.in. Sakowie, Usunowie oraz Kangju^[1]
• II–III w. n.e. – prawdopodobnie nad Jeziorem Aralskim ukształtowali się Hunowie^[1]
• VI w. – tereny dzisiejszego Kazachstanu znalazły się w granicach kaganatu starotureckiego^[1]
• VIII w. – Türgeszowie opanowali tereny dzisiejszego Kazachstanu^[1]

Tureckie panowanie

• VIII–X w. – Karłucy opanowali Kazachstan^[1]
• X–XI w. – południowo-zachodnią część Kazachstanu opanowali tureccy Oguzowie^[1]
• X–XI w. – ludy tureckie utworzyły na wschodzie Kazachstanu imperium Karachanidów^[1]
• XII w. – Seldżucy i Kara Kitajowie rozbili imperium Karachanidów^[1]
• poł. XII w. – Chorezm zrzucił zwierzchność Kara Kitajów^[1]
• 1219–1221 – Kazachstan znalazł się w granicach Złotej Ordy^[1]
• I połowa XV w. – na terenie obecnego Kazachstanu wyłoniły się dwa ośrodki: Orda Nogajska i Chanat Uzbecki^[1]
• połowa XV. – rozpadł się chanat uzbecki^[1]
• 1465 – powstanie Chanatu Kazachskiego, istniejącego do 1847 roku
• XVIII w. – kazachscy władcy rozpoczęli zabezpieczanie się przej najazdami Dżungarami^[1]
• 1758 – po podbiciu Dżungarów przez Chińczyków, Kazachowie rozpoczęli zabezpieczanie się przed Chinami^[1]
• XVIII w. – Rosjanie rozpoczęli kolonizację Kazachstanu^[1]

Rosyjskie panowanie

• połowa XIX w. – likwidacja Chanatu Kazachskiego (1847); Kazachstan znalazł się w granicach Imperium Rosyjskiego^[1]
• 1867–1868 – w wyniku carskich reform administracyjnych, Rosja uznała Kazachstan za swoją własność^[1]
• 1916–1917 – w Kazachstanie oraz w innych państwach środkowoazjatyckich wybuchło powstanie przeciwko rosyjskim kolonizatorom^[1]
• 1917 – w wyniku rewolucji lutowej ujawniły się tendencje do narodowej niezależności – władze w Kazachstanie objęła partia Ałasz Orda^[2]

Rządy Ałasz Ordy

• październik 1917 – Ałasz Orda stracił na znaczeniu^[2]
• grudzień 1917 – Ałasz Orda powołał marionetkowy rząd sterowany przez przywódców Białych^[2]
• 1919 – Ałasz Orda przeszła na stronę bolszewików^[2]
• 1920 – bolszewicy obalili kazachski rząd Ałasz Orda^[1]

Rządy ZSRR

• 1920 – Armia Czerwona zajęła Kazachstan i włączyła go do Rosyjskiej FSRR^[1]
• październik 1920 – na terenie Kazachstanu proklamowano Kirgiską Autonomiczną SRR^[1]
• 1925 – Kirgiska Autonomiczna SRR zmieniła nazwę na Kazachską Autonomiczną SRR^[1]
• lata 30. XX w. – w wyniku sowieckich czystek zginęli działacze Ałasz Ordy^[2]
• 1932–1933 – klęska głodu^[3]
• 1935–1938 – przeprowadzono reformę rolną, na mocy której kazachscy rolnicy stracili prywatne ziemie i rozpoczęli pracę w kołchozach^[1]
• 1936 – Kazachska Autonomiczna SRR została republiką związkową w składzie ZSRR^[1]
• lata 30. XX w. – rozwój przemysłu na terenie Kazachstanu^[1]
• II połowa lat 50. XX w. – Nikita Chruszczow rozpoczął program zagospodarowania ugorów^[4]
• 24 października 1960 – w Bajkonurze doszło do katastrofy w której wybuchł pocisk balistyczny R-16^[5]
• lata 60. XX w. – w Kazachstanie powstał ośrodek lotów kosmicznych Bajkonur, a w okolicach Semej powstał poligon atomowy^[1]
• lata 60. XX w. – w wyniku napływu ludności rosyjskiej, Kazachowie stali się mniejszością w swojej republice^[4]
• grudzień 1986 – w Ałma-Acie wybuchły zamieszki spowodowane wzrostem nastrojów antysowieckich – Żełtoksan^[4]
• 1989 – Nursułtan Nazarbajew stanął na czele Komunistycznej Partii Kazachstanu^[4]
• 1990 – głową państwa został Nursułtan Nazarbajew^[4]
• marzec 1991 – w referendum kazachski elektorat opowiedział się za pozostaniem w ZSRR^[4]
• sierpień 1991 – Nursułtan Nazarbajew potępił pucz moskiewski^[4]
• 16 grudnia 1991 – Kazachstan ogłosił niepodległość – prezydentem został Nursułtan Nazarbajew^[1]

Niepodległy Kazachstan

• grudzień 1991 – Kazachstan został członkiem WNP^[4]
• styczeń 1992 – Kazachstan przystąpił do Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie^[4]
• marzec 1992 – Kazachstan został członkiem ONZ^[4]
• maj 1992 – Kazachstan podpisał traktat handlowy z USA^[4]
• październik 1993 – parlament przyjął projekt konstytucji^[4]
• listopad 1993 – Kazachstan przyjął nową walutę – tenge^[4]
• 1993 – zamknięto poligon atomowy w okolicach Semej^[1]
• 1995 – Kazachstan zakończył likwidację rosyjskiego potencjału nuklearnego umieszczonego na terenie Kazachstanu^[1]
• 1995 – w wyniku referendum przedłużono władzę Nazarbajewa do 2000 roku^[1]
• 1995 – ustanowiono konstytucję^[4]
• czerwiec 1998 – przeniesiono stolicę z Ałma-Aty do Astany^[1]
• 1999 – odbyły się wybory parlamentarne (zbojkotowane przez opozycję) – wybory wygrała proprezydencka partia Nur Otan^[1]
• 2000 – Nazarbajewowi przyznano bezterminowe pełnomocnictwo w rządzeniu państwem oraz dożywotnie zabezpieczenie finansowe i gwarancje bezpieczeństwa osobistego^[1]
• wrzesień 2001 – po zamachach na World Trade Center Kazachstan zgodził się na umieszczenie amerykańskich baz wojskowych na terytorium Kazachstanu^[1]
• 22–25 września 2001 – Jan Paweł II odwiedził Kazachstan^[6]
• 2004 – wybory parlamentarne wygrała partia Nur Otan^[1]
• 18 sierpnia 2007 – odbyły się wybory parlamentarne, wygrane przez Nur Otan^[7]
• 15 stycznia 2012 – odbyły się wybory parlamentarne, wygrane przez Nur Otan^[8]
• 20 marca 2016 – odbyły się wybory parlamentarne, wygrane przez Nur Otan^[9]

Przypisy