Kalwaria Wejherowska

Kalwaria Wejherowska
kasz. Wejrowskô Kalwarëjô
Distinctive emblem for cultural property.svg 910 z dnia 08.03.1985 r.[1]
(założenie arch.-krajobrazowe Kalwarii Wejherowskiej)
sanktuarium
Ilustracja
Wejherowskie Misterium Męki Pańskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miejscowość

Wejherowo

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Matki Bożej Uzdrowienia Chorych na Duszy i Ciele i św. Anny w Wejherowie

Położenie na mapie Wejherowa
Mapa konturowa Wejherowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kalwaria Wejherowska”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Kalwaria Wejherowska”
Położenie na mapie powiatu wejherowskiego
Mapa konturowa powiatu wejherowskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kalwaria Wejherowska”
Ziemia54°36′02″N 18°14′38″E/54,600556 18,243889
Strona internetowa

Kalwaria Wejherowska (kasz. Wejrowskô Kalwarëjô) – kalwaria to zespół 26 kaplic ufundowanych przez wojewodę malborskiego Jakuba Wejhera – założyciela Wejherowa, na trzech wzniesieniach noszących nazwy: Góry Oliwnej, Góry Syjon i Góry Kalwarii. Została zbudowana w latach 1649–1655. Jest ona perłą architektury sakralnej Polski Północnej i obok Kalwarii Zebrzydowskiej i Pakoskiej jest najstarszym sanktuarium Męki Pańskiej w Polsce. Wspólnie z zabudową miejską Wejherowa i zespołem pałacowo-parkowym, tworzy ona jednolity kompleks o dużych walorach krajobrazowo – przestrzennych. Jest jednym z trzech najwybitniejszych tego rodzaju założeń w Polsce. Opiekują się nią franciszkanie z wejherowskiego klasztoru św. Anny.

Kaplice kalwaryjskie

  1. Kaplica Wniebowstąpienia (85,1 m n.p.m.)
  2. Kaplica Ogrójca (72,4 m n.p.m.)
  3. Kaplica Pocałunku Judasza (69,4 m n.p.m.)
  4. Kaplica Grobu Matki Bożej (52 m n.p.m.)
  5. Kaplica nad Cedronem (Kaplica Cedronu, 53 m n.p.m.)
  6. Kaplica Bramy Jerozolimskiej (Kaplica Bramy Wschodniej, 66,3 m n.p.m.)
  7. Kaplica Domu Annasza (92 m n.p.m.)
  8. Kaplica Wieczernika (112 m n.p.m.)
  9. Kaplica Dom(k)u Matki Bożej (112 m n.p.m.)
  10. Kaplica Domu Kajfasza (112,2 m n.p.m.)
  11. Kaplica Pałacu Piłata (95 m n.p.m.)
  12. Kaplica Pałacu Heroda (94,9 m n.p.m.)
  13. Kaplica Podjęcia Krzyża (97 m n.p.m.)
  14. Kaplica Pierwszego Upadku Chrystusa (91,3 m n.p.m.)
  15. Kaplica Spotkania z Matką Boską (83,2 m n.p.m., obok 250-letni dąb bezszypułkowy o wysokości 30 m)
  16. Kaplica Cyrenejczyka (92 m n.p.m.)
  17. Kaplica św. Weroniki (112 m n.p.m.)
  18. Kaplica Bramy Łez – Drugi Upadek Chrystusa (99,5 m)
  19. Kaplica Płaczących niewiast (85,9 m n.p.m.)
  20. Kaplica Trzeciego Upadku Chrystusa (97 m n.p.m.)
  21. Kaplica Obnażenia Chrystusa (99,4 m n.p.m.)
  22. Kaplica Przybicia do Krzyża (101 m n.p.m.)
  23. Kościół Trzech Krzyży (104 m n.p.m.)
  24. Kaplica Zdjęcia z Krzyża – Kaplica Wejherowskiej Piety
  25. Kaplica Grobu Chrystusa (81,9 m n.p.m.)[2]
  26. Kaplica Bramy Oliwskiej - miejsce powitania pielgrzymów przybywających od Oliwy
Kalwaria Wejherowska
Kaplica "Wniebowstąpienia"
Kaplica "Pocałunek Judasza"
Kaplica Grobu Matki Bożej
Kaplica nad Cedronem
Kaplica "Brama Jerozolimska"
Kaplica "Wieczernik"
Kaplica Domku Matki Bożej
Kaplica Domu Kajfasza
Kaplica Pałacu Piłata
Kaplica Pałacu Heroda
Kaplica Podjęcia Krzyża
Kaplica Pierwszego Upadku Chrystusa
Kaplica Spotkania z Matką
Kaplica Spotkania z Matką
Kaplica Cyrenejczyka
Kaplica Bramy Łez – Drugi Upadek Chrystusa
Kaplica Trzeciego Upadku Chrystusa
Kaplica Obnażenia Chrystusa
Kaplica Przybicia do Krzyża
Wnętrze kościoła Trzech Krzyży
Kaplica Grobu Chrystusa
  • Do kompleksu kalwaryjskiego zaliczano także nieistniejącą już kaplicę „Ukrzyżowanie Pana Jezusa”, którą wzniesiono w 1748 r. na starym trakcie pielgrzymkowym w Zagórzu (dzisiejsza Rumia) dla gdańskich i oksywskich pielgrzymów przychodzących na Kalwarię.
  • Do budowli znajdujących się poza Wejherowem, a związanych z Kalwarią, należał również kościół św. Józefa w Kolibkach, zbudowany w 1763 roku przez Józefa Przebendowskiego. Fundator zamierzał założyć przy nim franciszkański klasztor kapucynów. W kościele tym zburzonym podczas drugiej wojny światowej, znajdował się gotycki obraz „Matki Boskiej Piaseckiej” z początku XVI wieku.
  • Kalwaria odwzorowuje układ drogi krzyżowej w Jerozolimie, dokąd udał się jeden z zaprzyjaźnionych z Wejherem zakonników, by dokładnie zmierzyć wszystkie odległości (łącznie 4,6 km). Przywiózł także ziemię świętą, która znajduje się pod każdą z 25 kapliczek.
  • XVII-wieczne kapliczki były pierwszymi czysto barokowymi budowlami na Pomorzu. Ostatnia, 25. została zbudowana w 1948 przez mieszkańca Wejherowa, który przeżył pobyt w obozie koncentracyjnym Stutthof[3].

„Duchowa stolica Kaszub”

Plan Kalwarii Wejherowskiej

Wejherowo, nazywane „duchową stolicą Kaszub”, to silny ośrodek pielgrzymkowo-maryjny na Pomorzu. Już od ponad 300 lat Kalwaria Wejherowska przyciąga do miasta rzesze pątników, przyczyniając się do systematycznego rozwoju ruchu pielgrzymkowego. Co roku do Wejherowa przybywa około 60 samodzielnych pielgrzymek.

Pierwsze pielgrzymki zaczęły przychodzić do Wejherowa pod koniec XVII wieku. W roku 1678 papież Innocenty XI wydał specjalne brewe, w którym zawarł wieczystą ważność uzyskiwanych na Kalwarii Wejherowskiej odpustów zupełnych. Od 1717 roku pielgrzymującym do Wejherowa służą Modlitewniki Wejherowskie, tzw. kalwaryjki, cyklicznie wznawiane po dzień dzisiejszy. Na Kalwarii Wejherowskiej celebruje się aktualnie pięć odpustów: Wniebowstąpienia Pańskiego, Trójcy Przenajświętszej, Uzdrowienia Chorych, Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Podwyższenia Krzyża Świętego.

  • Na pierwszy odpust Wniebowzięcia Pańskiego (niedziela przed Zielonymi Świętami) przybywają głównie pielgrzymi z południowych i środkowych Kaszub, dlatego często nazywa się go odpustem lądowym. Uroczystości rozpoczynają się w piątek po południu wraz z przybyciem pierwszych pielgrzymek i trwają do niedzielnego popołudnia.
  • Drugi odpust kalwaryjski Trójcy Świętej, na który przybywają pielgrzymki m.in. z Pucka, Swarzewa, Władysławowa, Oksywia, Rumi, Redy, Kosakowa i prawie z wszystkich gdyńskich parafii. Ponieważ są to pielgrzymki głównie z północnych Kaszub czyli Nordy, nazywany jest on często odpustem morskim.

Pozostałe trzy, to odpusty lokalne, w których nie uczestniczą zorganizowane grupy pielgrzymów.

  • Odpust Uzdrowienia Chorych, obchodzony jest w pierwszą sobotę i niedzielę lipca. Główne uroczystości odbywają się na kalwarii w niedzielę, przy Kaplicy Kajfasza o godz. 10.00. Suma odpustowa odprawiana jest w intencji licznie przybyłych ludzi chorych, którzy przywożeni są na góry przez rodzinę i znajomych by uzyskać odpust zupełny i otrzymać ostatnie namaszczenie. W tym dniu poświęcone zostają także samochody wiernych.
  • Odpust Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, obchodzony jest 14 i 15 sierpnia. Charakteryzuje się wieczornym przemarszem procesji z zapalonymi świecami i przeźroczystą trumienką, w której ułożona jest figura zmarłej Matki Bożej, z kaplicy "Domek Matki Bożej" do kaplicy "Grób Matki Bożej".
  • Odpust Podwyższenia Krzyża Świętego. Jest to trzeci lokalny odpust, odbywający się w drugą sobotę i niedzielę września, połączony z rozpoczęciem roku szkolnego, w którym uczestniczą uczniowie, rodzice i nauczyciele powiatu wejherowskiego.

W czasie pielgrzymek na te odpusty odbywają się słynne pokłony feretronów.

W okresie wielkiego postu, w każdy piątek na Kalwarii Wejherowskiej odprawiane jest nabożeństwo drogi krzyżowej rozpoczyna się o godz. 16.00 wyjściem z kościoła klasztornego procesją do Kaplicy Piłata.

Wejherowskie Misterium Męki Pańskiej

Wejherowskie Misterium Męki Pańskiej

Od 2002 roku na Kalwarii Wejherowskiej wystawiane jest Misterium męki Pańskiej, w którym aktorzy przebrani w stylizowane stroje, przedstawiają poszczególne wydarzenia Drogi Krzyżowej. Najbardziej rozbudowana jest scena pierwsza – Skazanie Chrystusa przed Piłatem – oraz ciąg stacji od Obnażenia do Zdjęcia z Krzyża.

Inscenizacji, w której udział biorą tysiące wiernych, towarzyszy muzyka skomponowana do słów Tomasza Pohla, przez znanego muzyka jazzowego, Cezarego Paciorka.

W 2005 Yach Paszkiewicz i Tomasz Żmuda Trzebiatowski zarejestrowali to niezwykłe przedstawienie na taśmie filmowej i nakręcili film dokumentalny, który w kwietniu 2007 roku doczekał się premiery na antenie Telewizji Polskiej.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2014-07-24].
  2. Dariusz Podbereski, Marcin S. Wilga: Wędrówki Przyrodnicze, Trasy wycieczek przyrodniczych. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1995, s. 94. ISBN 83-85843-48-5.
  3. Katarzyna Fryc: Kalwaria nad Cedronem. Wolna Niedziela. 2018-07-15. [dostęp 2018-08-01].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Powiat wejherowski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu wejherowskiego, Polska
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Mapa Wejherowa.png
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
Mapa Wejherowa
Kalwaria w Wejherowie, kaplica Trzeciego Upadku.jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, kaplica Trzeciego Upadku, 1657
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Pałac Piłata" 2.jpg
Autor: Izoldaw, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Pałac Piłata" [2]
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Pocałunek Judasza" 3.jpg
Kalwaria Wejherowska, Kaplica Pocałunku Judasza
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Podjęcie Krzyża" 3.jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, kaplica Podjęcia Krzyża, 1654, 1866
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Dom Kajfasza" 2.jpg
Autor: Izoldaw, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Dom Kajfasza" [2]
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Przybicia do Krzyża".jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, kaplica Przybicia do Krzyża, 1657
Kalwaria Wejherowska - Kaplica Matki Boskiej Bolesnej.jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, kaplica Matki Boskiej Bolesnej, 1654-1655, 2 poł. XIX
Wejherowo miestrium01.jpg
Autor: Waldemara Czaja, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Wejherowskie Misterium Męki Pańskiej
Kalwaria w Wejherowie, kaplica Szymona Cyrenajczyka.jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, Kaplica Szymona Cyrenajczyka 1657, 2 poł. XIX
Kloster St. Annaberg.JPG
Das Kloster auf dem St. Annaberg in Oberschlesien
Wejherowo misterium02.jpg
Autor: Waldemara Czaja, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Wejherowskie Misterium Męki Pańskiej
Kalwaria w Wejherowie, kaplica Grobu Chrystusa.jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, kaplica Grobu Chrystusa, 1653
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Spotkanie Chrystusa z Matką Bożą" 1.jpg
Autor: Izoldaw, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Spotkanie Chrystusa z Matką Bożą" [1]
Kalwaria Wejherowska - Kaplica Spotkania z Matką (01).jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, kaplica Spotkania z Matką, 1654
Kalwaria w Wejherowie, kaplica Obnażenia.jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, kaplica Obnażenia, 1665
Kalwaria w Wejherowie, kaplica Bramy Łez.jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, kaplica Bramy Łez, 1654
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Cedron" 3.jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, kaplica Nad Cedronem, 1860
Kalwaria Wejherowska - Wniebowstąpienie 2.jpg
Autor: Izoldaw, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Wniebowstąpienie" [2]
WEJHEROWO. AB-004.JPG
Autor: Antekbojar, Licencja: CC0
Plan miasta.
Kalwaria w Wejherowie, kaplica Pałacu Heroda.jpg
Autor: Szczebel07, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Wejherowo, kaplica Pałacu Heroda, 1654-1673
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Wieczernik" 2.jpg
Autor: Izoldaw, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Wieczernik" [2]
Kalwaria Wejherowska - Grób Matki Bożej 1.jpg
Autor: Izoldaw, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Grób Matki Bożej"
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Pierwszy upadek Chrystusa" 1.jpg
Autor: Izoldaw, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kalwaria Wejherowska - Kaplica "Pierwszy upadek Chrystusa" [1]