Kamieńczyk (gmina)

Kamieńczyk

gmina wiejska
1870–1915 i 1919–1954[1]
(c) geo573, CC BY 3.0 Ośrodek zdrowia w Kamieńczyku
Państwo	PRL
Województwo	1870–1889: gubernia siedlecka 1889–1915: gubernia warszawska 1919–1939: województwo warszawskie 1945–1954: województwo warszawskie
Powiat	1870–1889: węgrowski 1889–1952: radzymiński (1916–1919: miński) 1952–1954: wołomiński
Siedziba	Kamieńczyk
Populacja (1921) • liczba ludności	1205
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad 8
brak współrzędnych
Portal Polska

Kamieńczyk (do 1870 i 1915–1919 miasto Kamieńczyk) – gmina wiejska istniejąca w latach 1870–1915 i 1919–1954 w Siedleckiem i Warszawskiem. Siedzibą władz gminy był Kamieńczyk^[2].

Gmina Kamieńczyk powstała za Królestwa Polskiego – 1 stycznia^?/ 13 stycznia 1870 w powiecie węgrowskim^[3] w guberni siedleckiej w związku z utratą praw miejskich przez miasto Kamieńczyk i przekształceniu jego w wiejską gminę Kamieńczyk w granicach dotychczasowego miasta; do gminy dołączono równocześnie kilka wsi z gminy Łojki^[4]. W 1889 roku gmina została przyłączona do powiatu radzymińskiego w guberni warszawskiej^[5].

W 1915 roku niemieckie władze okupacyjne wprowadziły administrację cywilną i przekształciły gminę Kamieńczyk w miasto, liczące w 1916 roku zaledwie 1500 mieszkańców, które w związku ze zniesieniem powiatu radzymińskiego w 1916 roku znalazło się w powiecie (nowo)mińskim^[6]. Władze polskie nie uznały jednak Kamieńczyka za miasto w 1919 roku^[7], przez co gmina stała się ponownie jednostką formalnie wiejską.

W okresie międzywojennym gmina należała do powiatu radzymińskiego w woj warszawskim^[2]. W 1921 roku gmina liczyła zaledwie 1205 mieszkańców i składała się z dwóch wsi – Kamieńczyka (1185 mieszk.) i Szumina Poduchownego (20 mieszk.)^[8].

1 lipca 1925 gminę Kamieńczyk powiększono o^[9][10]:

• wsie Fidest Nowy, Fidest Stary, Kółko, Ostrówek, Latoszek, Puste Łąki, Skuszew, Świniotop i Selerynówka, folwarki Fidest Zamoyskiego, Ossowszczyzna, Rozalin, Świniotop i Zenówka, kolonie Halin,^[11], Suwiec i Selerynówka, osadę leśną Kokoszczyzna i osadę Kruszyna z gminy Zabrodzie w tymże powiecie;
• wieś Łazy, kolonie Łazy Średnickiego, Łazy Kręciszewskiego, Łazy Traumena, Łazy Buczyńskiego, Łazy-Kolonia oraz osadę Łazy z gminy Jadów w tymże powiecie.

1 kwietnia 1939 gminę Kamieńczyk powiększono o gromadę Strachów oraz część gromady Kukawki (Strachów-Kukawki) z gminy Zabrodzie w powiecie radzymińskim^[12].

Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną.

1 lipca 1952 gminę Kamieńczyk zmniejszono o:

• gromadę Łazy, włączając ją do gminy Łochów w powiecie węgrowskim^[13];
• gromadę Skuszew, włączając ją do miasta Wyszkowa w powiecie pułtuskim.

Tego samego dnia zmieniono też nazwę powiatu radzymińskiego na wołomiński^[14].

Tak więc 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 8 gromad: Adampol, Fidest, Iły, Kaliska, Kamieńczyk, Pogorzelec, Strachów i Świniotop^[15].

Jednostkę zniesiono 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[16].

Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin^[17], a jej dawny obszar wszedł w skład gminy Wyszków.

Przypisy