Kamieńczyk (województwo dolnośląskie)

Kamieńczyk

wieś
Górna część wsi
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Międzylesie
Wysokość	500-670[1] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	63[2]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-530[3]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853760
Położenie na mapie gminy Międzylesie Kamieńczyk
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kamieńczyk
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kamieńczyk
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Kamieńczyk
50°07′14″N 16°38′11″E/50,120556 16,636389
Strona internetowa

Kościół św. Michała Archanioła w Kamieńczyku

Zabytkowy dom nr 9

Dom nr 10

Przejście graniczne Kamieńczyk-Mladkov Petrovičky

Kamieńczyk (do 1945 r. niem. Steinbach^[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie.

Położenie

Kamieńczyk - położony w południowo-zachodniej Polsce, w południowej części Gór Bystrzyckich, na wysokości od 500 do 670 m n.p.m., około 4,5 km na południowy zachód od centrum miejscowości Międzylesie^[1].

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.

Historia

Jako miejscowość była wzmiankowana już w 1267 lub 1269 roku^[1]. Wieś założona w 2. połowie XVI w. przez braci Dawida i Michała Tschirnhausów, a w 1564 roku wymieniana była jako posiadłość rycerska^[5]. Do XVII wieku w okolicy eksploatowano rudy metali, które wytapiano w miejscowej hucie^[5]. W dolnej części wsi znajdują się pozostałości wyrobisk górniczych po nieczynnych dwóch kamieniołomach. Pod koniec XIX wieku Kamieńczyk liczył ponad 500 mieszkańców, później z biegiem lat wieś zaczęła się wyludniać^[1], obecnie (III 2011 r.) liczy 63 mieszkańców^[2]. W latach 40. XX wieku w pięknym budynku mieściła się strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP), po której nie ma już śladu. Do 1958 roku przy drodze w pobliżu kościoła stała remiza strażacka z wysoką drewnianą więżą pokrytą deskami, obecni na miejscu tym jest niewielki parking. Największym zabytkiem jest drewniany kościółek o cechach barokowych, kryty gontem, jeden z czterech podobnych na ziemi kłodzkiej, który został wzniesiony w 1710 r. jako kościół pogrzebowy na miejscowym cmentarzu. Cmentarz nie jest od ponad pół wieku użytkowany. Znajduje się tu jednak kilkanaście grobów sprzed roku 1945 z porcelanowymi tablicami i różnokolorowymi inskrypcjami, w większości w języku niemieckim.

Do lat 60. XX wieku działały we wsi dwie kuźnie miechowe, młyn wodny, którego budynki znajdowały się na początku wsi przy tunelu po prawej stronie drogi. Jedne z pierwszych rodzin, które osiedliły się po II wojnie światowej w Kamieńczyku, to: Aksamitowie, Puziowie, Zubkowie, Harasińscy, Kozinowie, a jedyną niewysiedloną rodziną Niemców sudeckich była rodzina Braunerów, która w latach 50. XX wieku wyjechała do RFN.

Opis miejscowości

Stara, górska, niewielka, przygraniczna, wieś łańcuchowa, rozciągnięta na długości ponad 3 km, położona między grzbietami ze wzniesieniami Kamyka (721 m n.p.m.) po północnej stronie, a Kamieńczyka (702 m n.p.m.) i Granicznego Wierchu (711 m n.p.m.) po południowej stronie, w górskiej dolinie nad rzeką Kamionka^[1]. Zabudowa wsi składa się z zabudowań gospodarczo-mieszkalnych o luźnym układzie zabudowań rozlokowanych na wysokości od 500 do 680 m n.p.m. wzdłuż drogi po obu stronach. Jest to wieś zanikająca, większość zabudowań jest w złym stanie a wiele domów przestało już istnieć, po których zostały ruiny lub tylko szczątki fundamentów porośnięte samosiewem. Przez wieś przepływa potok górski i przebiega droga ze Smreczyny do turystycznego przejścia granicznego^[1]. Jest to wieś, o charakterze rolniczym. Wokół wsi rozciągają się rozległe użytki rolne i półdzikie górskie łąki, leżące głównie na zboczach otaczających wieś wzniesieniach. W bezpośrednim otoczeniu nie występują lasy, niewielkie pasy zieleni z drzew liściastych występują w formie przydomowych nasadzeń oraz samosiewów wzdłuż potoków i miedz. Od południa nad wsią dominuje wzniesienie Kamieńczyk, a od północy niewysoki długi grzbiet ułożony równolegle do ws,i odchodzący w kierunku wschodnim od wzniesienia Kamyk. Na początku wsi znajduje się nasyp kolejowy, wykonany w poprzek doliny potoku Kamieńczyk dla linii kolejowej Wrocław – Praga przez Lichkov, w którym to wykonano cztery tunele w obudowie kamiennej: trzy komunikacyjne i jeden wodny. Tunel murowany z bloków kamiennych, przez który prowadzi droga, groził zawaleniem, w związku z czym w latach 90. XX wieku został zabezpieczony przez inż. Andrzeja Gustawa obudową podporową ŁP (żelazne łuki podatne) i wówczas mur kamienny pokryto warstwą betonowego torkretu. We wsi zachowało się jeszcze kilka chat budownictwa sudeckiego z gankami typu kłodzkiego z końca XVIII w., będących przykładem budownictwa wiejskiego, kamienny pomnik z początku XX w. z tablicą upamiętniającą poległych na wojnie żołnierzy – mieszkańców wsi oraz drewniana kapliczka przydrożna z figurką Madonny, oraz kościół filialny pw. św. Michała Archanioła^[1]. Wewnątrz w całości zachowane oryginalne wyposażenie barokowe: ołtarz z 1720 roku (który w 1740 roku przeniesiono z pobliskiego Lichkova), ambona z 1754 r. oraz ludowe rzeźby: św. Anny Samotrzeci z połowy XVIII wieku, Madonny (Czesmatka) z 1. połowy XIX wieku oraz drewniany świecznik z Madonną w glorii.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty:

• kościół filialny pw. św. Michała Archanioła, drewniany o cechach barokowych z 1710 roku^[5]
• dom nr 9, drewniany, z XIX w.
• dom nr 10, drewniany, z początku XIX w.^[6].

Inne zabytki^[1]:

• kamienna rzeźba przed kościołem – Ukrzyżowanie z II połowy XVIII w.
• ludowe rzeźby i obrazy malowane na szkle stanowiące ciekawy układ plastyczny.

Przejście graniczne

Miejsca warte uwagi

• przydrożna kapliczka.
• chaty budownictwa sudeckiego z gankami typu kłodzkiego z końca XVIII wieku.
• stary nieczynny młyn wodny. Obecnie po zabudowaniach młyna zostały tylko fundamenty.
• nasyp kolejowy i tunele kamienne.
• panorama z Kamyka na Masyw Śnieżnika, Marię Śnieżną (Igliczna) i klasztor w Králikach.
• dolina potoku Kamionka.
• miejsce widokowe na żółtym szlaku przy kościele z rozległą panoramą Wysoczyzny Międzyleskiej i Masywu Śnieżnika
• wyrobiska po eksploatacji kamienia.

Szlaki turystyczne

Przez wieś prowadzą szlaki turystyczne^[7]:

• żółty - prowadzący z Międzylesia do przejścia granicznego i dalej,
• zielony - prowadzący wzdłuż granicy z Masywu Śnieżnika do Niemojowa.

Zobacz też

• Kamieńczyk
• Kamieńczyk Wielki
• Kamieńczyk-Ryciorki

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Marek Staffa (redakcja). Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
• M. Gałowski, Przewodnik turystyczny: Góry Bystrzyckie i Orlickie; Ofic. Wydawnicza „Brama”; Kłodzko 2007, ISBN 978-83-60549-04-9.
• S. Namysł, mapa turystyczna; Góry Bystrzyckie i Orlickie; skala 1:40 000; Wyd. „Plan”; Wrocław 2004, ISBN 8388049705.
• B. Stecki; Przewodnik turystyczny z mapą Gminy Międzylesie; Międzylesie i okolice; Wyd. I-BiS; Wrocław 2004, ISBN 83-85773-77-0.
• A. Krzemińska, Przemijające krajobrazy – przykościelne cmentarze gminy Międzylesie; Wydawnictwo Uniw. Przyr.; Wrocław 2008, ISBN 978-83-60574-51-5.
• Osadnictwo na Ziemi Kłodzkiej w latach 1945–1948, „Ziemia Kłodzka”, nr 24/1992, s. 4–5.
• Waldemar Brygier; Tomasz Dudziak; Iwona Chomiak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2010. ISBN 978-83-89188-95-3. OCLC 751422625.