Kamionka (powiat lubartowski)

Kamionka
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Zabytkowa plebania
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

lubartowski

Gmina

Kamionka

Prawa miejskie

ok. 1450-1870 i od 2021

Burmistrz

Karol Ługowski

Powierzchnia

5,89[1] km²

Populacja (2022)
• liczba ludności
• gęstość


1702[1]
289[1] os./km²

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-132[2]

Tablice rejestracyjne

LLB

Położenie na mapie gminy Kamionka
Mapa konturowa gminy Kamionka, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kamionka”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kamionka”
Położenie na mapie powiatu lubartowskiego
Mapa konturowa powiatu lubartowskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kamionka”
Ziemia51°28′14″N 22°27′47″E/51,470556 22,463056
TERC (TERYT)

0608054

SIMC

0382480

Urząd miejski
ul. Lubartowska 1
21-132 Kamionka
Strona internetowa

Kamionkamiasto w Polsce, położone w województwie lubelskim, w powiecie lubartowskim, na Wysoczyźnie Lubartowskiej. Siedziba miejsko-wiejskiej gminy Kamionka. Leży w historycznej Małopolsce, w ziemi lubelskiej[3].

Prywatne miasto szlacheckie, lokowane ok. 1450–1458[4]. W drugiej połowie XVI wieku Kamionka leżała w powiecie lubelskim, w województwie lubelskim[5]. Prawa miejskie utraciła 13 stycznia 1870 r.[6]. Miejscowość uzyskała ponownie status miasta 1 stycznia 2021 r.[7].

1874–1954 siedziba gminy Kamionka[8][9][10], 1954–1972 gromady Kamionka[11], a od 1973 ponownie gminy Kamionka[12]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.

Integralne części wsi przed nadaniem statusu miasta[13][14]
SIMCNazwaOd 2021
0382496Grabowy Lasczęść wsi Ciemno
0382504Kokoszczęść wsi Kierzkówka-Kolonia
0382510Krzywy Dąbczęść wsi Ciemno
0382527Laskiprzysiółek wsi Ciemno
0382533Nowy Skrobówczęść wsi Siedliska
0382540Ostrówczęść wsi Samoklęski
0382579Polny Młynczęść wsi Kierzkówka
0382585Stare Poleczęść wsi Kozłówka

Historia

Najstarsza zachowana wzmianka o mieście Camon’ka pochodzi z 1415 roku.

W 1450 r. Jan z Oleśnicy za zgodą króla Kazimierza IV Jagiellończyka przekształcił system prawny miasta z prawa polskiego na niemieckie, co bardzo poprawiło sytuację ekonomiczną i prawną mieszkańców.

W 1656 r. Kamionka została splądrowana i spalona przez wojska szwedzkie. Wtedy straciła m.in. dawne przywileje królewskie. Jacek Michałowski – ówczesny właściciel, starosta krzepicki, przywilejem Jana II Kazimierza z 1659 r. przywrócił miastu prawo magdeburskie. Nękające miasteczko epidemie zdziesiątkowały ludność, a pożary w 1806 i 1845 r. zniszczyły jego zabudowania. Powstanie styczniowe było dla miasta wielkim ciosem: wielu mieszkańców zginęło w bitwach i potyczkach, wielu innych aresztowano i wywieziono na Syberię.

13 stycznia 1870 r. pozbawiono Kamionkę praw miejskich[15]. Otrzymała status osady i stała się siedzibą gminy.

27 stycznia 2020 roku, Radni Rady Gminy Kamionka podjęli uchwałę w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych, w przedmiocie odzyskania praw miejskich przez Kamionkę, które zakończyły się 16 marca 2020. 72,04% głosujących opowiedziało się za odzyskaniem praw miejskich, 12,73% przeciw, 14,60% wstrzymało się od głosu, 0,63% głosów nieważnych[16]. Kamionka uzyskała ponownie status miasta 1 stycznia 2021 r.[7]

Zabytki

  • Kościół parafialny pod wezwaniem św. św. Piotra i Pawła – murowany kościół wzniesiony pod koniec XV w. lub początku XVI, najstarszy w powiecie lubartowskim, należy do najstarszych w województwie lubelskim. Zachował swoją gotycką bryłę, przez co na Lubelszczyźnie jest unikatem.
  • Kaplica grobowa rodziny Weyssenhoffów z 1848
  • Zabytkowe domy mieszkalne i budynki gospodarskie
  • Cmentarz rzymskokatolicki: kaplica grobowa rodziny Zamoyskich z lat 1890–1893 oraz zabytkowe nagrobki
  • Cmentarz żydowski

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku, Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 417 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. Księga sądowa miasta Kamionki w ziemi lubelskiej 1481-1559, oprac. Anna Sochacka i Grzegorz Jawor. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2009. ISBN 978-83-227-2924-3.
  4. Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 157.
  5. Województwo lubelskie w drugiej połowie XVI wieku, Warszawa 1966, mapa.
  6. Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13) stycznia 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 465).
  7. a b (Dz.U. z 2020 r. poz. 1332) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2020 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedziby władz gminy.
  8. Skorowidz Królestwa Polskiego, czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2.
  9. Powiat lubartowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 381.
  10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom IV – Województwo Lubelskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
  11. Uchwała Nr 11 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu lubartowskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 64).
  12. Uchwała Nr XXI/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 20 grudnia 1972, Nr 12, Poz. 239).
  13. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  14. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 sierpnia 2022
  15. Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471).
  16. Gmina Kamionka, Wyniki konsultacji społecznych w sprawie nadania praw miejskich dla miejscowości Kamionka, Gmina Kamionka [dostęp 2020-03-22] (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
POL województwo lubelskie COA.svg
herb województwa lubelskiego
Kamionka, kaplica grobowa Zamoyskich (02).jpg
Autor: LLEW, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kamionka - kaplica grobowa rodziny Zamoyskich, na cmentarzu parafialnym (1890-93)
POL Kamionka flag.svg
Flaga miasta i gminy Kamionka
POL Kamionka (pow lubartowski) COA.jpg
Dawny herb Kamionki (powiat lubartowski)
Kościół par. p.w. śś. Piotra i Pawła (poł. XVI-XIX) (luksus n)07.JPG
Autor: Luksus n, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kamionka - kościół par. p.w. śś. Piotra i Pawła (poł. XVI-XIX)
Kaplica grobowa Weyssenhoffa (1848)
Cmentarz kościelny
Ogrodzenie z dzwonnicą (zabytek nr rejestr. A/436)
A 436 Kaplica grobowa Weyssenhoffa (1848) Kamionka 2.jpg
Autor: Fotonews, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kamionka - kaplica grobowa rodziny Weyssenhoffów, 1848
POL Kamionka COA.svg
Herb miasta i gminy Kamionka
A 436 Kościół par. p.w. śś. Piotra i Pawła (poł. XVI-XIX) plebania.jpg
Autor: Fotonews, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kościół par. p.w. śś. Piotra i Pawła (poł. XVI-XIX) plebania (zabytek nr rejestr. A/436)