Kaplica św. Katarzyny w Jekaterynburgu

Kaplica św. Katarzyny

Часовня во имя Святой великомученицы Екатерины

kaplica/czasownia
(c) Keith Ruffles, CC BY 3.0 Kaplica św. Katarzyny
Państwo	Rosja
Obwód	swierdłowski
Miejscowość	Jekaterynburg
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	jekaterynburska
Wezwanie	św. Katarzyny Męczennicy
Wspomnienie liturgiczne	24 listopada[a]; 7 grudnia[b]
Historia Data rozpoczęcia budowy 1997 Data zakończenia budowy 1998 Data poświęcenia 7 grudnia 1998 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni Styl bizantyjsko-rosyjski Architekt A. Dołgow Świątynia • materiał bud. • cegła Kopuła • liczba kopuł 5
Położenie na mapie Jekaterynburga Kaplica św. Katarzyny
Położenie na mapie Rosji Kaplica św. Katarzyny
Położenie na mapie obwodu swierdłowskiego Kaplica św. Katarzyny
56°50′18,0″N 60°36′27,0″E/56,838333 60,607500

Kaplica św. Katarzyny Aleksandryjskiej (ros. Часовня во имя Святой великомученицы Екатерины) – prawosławna kaplica (czasownia) znajdująca się w Jekaterynburgu. Wzniesiona w 1998 na placu Pracy, w miejscu ołtarza głównego dawnego soboru św. Katarzyny (zniszczonego w 1930).

Historia

W 1723 na miejscu dzisiejszej kaplicy rozpoczęto budowę cerkwi dedykowanej św. Katarzynie Aleksandryjskiej^[1][2]. W 1726 cerkiew została konsekrowana i rozpoczęły się w niej regularne nabożeństwa liturgiczne^[1][2]. W pierwszej połowie XVIII w. była to jedna z nielicznych prawosławnych świątyń znajdujących się na terenie Jekaterynburga^[1]. Lata zaniedbań i ciężkie warunki klimatyczne sprawiły, że wkrótce stan techniczny obiektu zaczął pozostawiać wiele do życzenia i parokrotnie musiał być on gruntownie remontowany^[3]. Ostatecznie w 1747 cerkiew spłonęła^[1][2]. Dziesięć lat później rozpoczęto wznoszenie na tym miejscu nowej świątyni^[2]. Budowa rozpoczęła się w 1758, a do konsekracji głównej świątyni nowego soboru św. Katarzyny doszło w 1768^[2]. W czasach Imperium Rosyjskiego był on jednym z głównych symboli architektonicznych miasta i zarazem jego największą świątynią^[4]. Sytuacja zmieniła się po przewrocie bolszewickim. W lutym 1930 sobór został zamknięty, a w dniach 5–8 kwietnia tegoż roku wysadzony w powietrze^[1][2].

Pustą przestrzeń, uzyskaną poprzez zniszczenie soboru, władze sowieckie zagospodarowały jako teren rekreacyjno-spacerowy^[5]. Powstał tu plac Pracy, przy którym swe siedziby znalazły najważniejsze urzędy partyjne miasta^[5]. W 1962 po jego środku umiejscowiona została fontanna Kamienny Kwiat^[6]. Aspekt religijny tej części miasta został przywrócony dopiero po rozpadzie Związku Radzieckiego i przemianach, jakie zaszły w Federacji Rosyjskiej. 18 sierpnia 1991 na terenie zajmowanym niegdyś przez zniszczony sobór umieszczono drewniany krzyż^[7]. Stanął on w miejscu dawnego ołtarza głównego świątyni^[2]. Miało to być upamiętnienie dawnego soboru oraz stanowić znak pamięci o dawnym religijnym przeznaczeniu obecnego placu Pracy^[7].

6 października 1997 mer Jekaterynburga, Arkadij Czerniecki, wydał zarządzenie, na mocy którego postanowiono, że drewniany krzyż stojący na placu Pracy zostanie zastąpiony prawosławną kaplicą^[8][9]. Z inicjatywą jej budowy wystąpiła grupa wiernych, a pomysł ten spotkał się z poparciem biskupa Nikona^[8]. Jeszcze tego samego roku teren ten pobłogosławił były ordynariusz diecezji, biskup Melchizedek^[10]. Administracja miejska zapowiedziała pełne wsparcie projektu^[9]. W 1998 władze Jekaterynburga i jego mieszkańcy obchodzili 275. rocznicę założenia miasta^[8]. Już rok wcześniej^[11] rozpoczęto wznoszenie wspomnianej kaplicy o charakterze czasowni^[8]. W 1998 kaplica została uroczyście oddana do użytku^[8]. W 2010 rozgorzał spór, gdy władze eparchii jekaterynburskiej reprezentowane przez arcybiskupa Wincentego wraz z władzami obwodu swierdłowskiego ogłosiły plany odbudowy soboru Jekatierińskiego^[12]. Pomysł ten doprowadził do wielkiego konfliktu wśród mieszkańców i elit miasta^[13] oraz do wielotysięcznej manifestacji przeciwników odbudowy^[14]. Wstępne projekty rekonstrukcji soboru zakładały włączenie istniejącej kaplicy w bryłę soboru^[15].

11 sierpnia w kaplicy św. Katarzyny odprawiona została Boska Liturgia, m.in. w intencji odbudowy soboru^[16]. Było to pierwsze nabożeństwo eucharystyczne, jakie zostało odprawione w kaplicy, gdyż z reguły w czasowniach nie dochodzi do tego typu celebracji^[16]. Była to też pierwsza liturgia odprawiona na terenie zniszczonego soboru Jekatierińskiego^[16].

Charakterystyka

Widok na kaplicę i jej otoczenie

Kaplica św. Katarzyny w Jekaterynburgu powstała przy współpracy przedstawicieli strony kościelnej, władz miasta oraz Katedry Historii Sztuki i Restauracji Uralskiej Państwowej Akademii Architektury i Sztuki^[8][11]. Czasownia zbudowana została w stylu bizantyjsko-rosyjskim, dolna część budowli ma formę czworoboku, każdemu z jego narożników nadano formę kolumny^[17]. Górna, zadaszona część budynku w formie oktagonu, z czterema oknami^[17]. Cztery złote kopuły wyrastają z kolumn, piąta umieszczona na szczycie dachu^[17]. Wszystkie pięć zwieńczone prawosławnymi krzyżami, także barwy złotej^[17]. Autorem projektu architektonicznego był A. Dołgow^[18]. Kaplica została wzniesiona przy finansowym wsparciu Jekaterynburskiego Społeczno-Charytatywnego Funduszu Historii i Archeologii^[19], a także wielu prywatnych i państwowych przedsiębiorstw działających na terenie Rosji^[18]. Kaplicę konsekrowano 7 grudnia 1998^[20].

Zobacz też

• Sobór św. Katarzyny w Jekaterynburgu
• Plac Pracy w Jekaterynburgu

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Budowa kaplicy na fotografiach ros.