Kaplica (Kurzacze)
| przysiółek wsi | |
 Kapliczka św. Katarzyny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Część miejscowości | |
| Liczba ludności | 0 |
| Strefa numeracyjna | 41 |
| Kod pocztowy | 27-415[2] |
| Tablice rejestracyjne | TOS |
| SIMC | 1018806[3] |
Położenie na mapie gminy Kunów _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Kunów") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostrowieckiego  | |
 51°01′54″N 21°20′32″E/51,031667 21,342222 | |
Kaplica – przysiółek wsi Kurzacze – niezaludniony przysiółek w Polsce, położony w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Kunów[4][3]. Znajduje się około 5 km na północny wschód od miasteczka Kunów. Nazwa miejscowości pochodzi od kaplicy Świętej Katarzyny z 1430 roku.
Przez Kaplicę przechodzi 
niebieski szlak turystyczny z Łysej Góry do Pętkowic i 
zielony szlak rowerowy im. Witolda Gombrowicza.
Historia
Początkowo Kaplica wyznaczała granicę między kluczami kunowskim i iłżeckim biskupów krakowskich. W Kaplicy około 1658 roku zmarł proboszcz kościoła szpitalnego w Kunowie, który ukrywał się tutaj przed Szwedami. Kapliczkę św. Katarzyny odnowił w 1703 pustelnik Jakub Nawoyski.
W XIX w. znajdowały się na tym terenie dwie osady: leśna należąca do zakładów starachowickich oraz włościańska z 1 domem i 5 mieszkańcami[5].
W czasie powstania styczniowego, 17 stycznia 1864 roku w okolicach Kaplicy oddział pułkownika Karola Kality stoczył zwycięską bitwę z Rosjanami (bitwa pod Lubienią). Wydarzenie to upamiętnia tablica umieszczona na ścianie kapliczki św. Katarzyny. O przebiegu bitwy pułkownik pisał w swoich wspomnieniach: Ze wspomnień krwawych walk.
W czasie II wojny światowej kapliczka św. Katarzyny służyła jako skrzynka kontaktowa partyzantów.
W XX w. wieś wyludniła się. W latach 70. wyprowadzili się ostatni mieszkańcy. Pozostałością po miejscowości jest kaplica św. Katarzyny. Znajdują się tu także zabezpieczone odwierty wody pitnej.
Kaplica św. Katarzyny
Gotycką kapliczkę św. Katarzyny ufundował w roku 1430 biskup Zbigniew Oleśnicki. Jest ona najstarszą wolno stojącą kaplicą w Polsce[6]. Poza swoją funkcją sakralną kaplica św. Katarzyny odgrywała rolę słupa granicznego, który rozdzielał klucze: kunowski i iłżecki. Kaplica zbudowana jest na planie ośmiokąta, wewnątrz okrągła. Nad wejściem znajduje się herb biskupa Oleśnickiego – Dębno. Herb fundatora umieszczono także na eliptycznym sklepieniu kaplicy. W kaplicy znajduje się ołtarzyk z figurą św. Katarzyny, pochodzący z przełomu XVII i XVIII wieku.
W 1979 roku na ścianie kaplicy umieszczono pamiątkową tablicę z napisem Miejsce walki powstańców 1863 r.
Kapliczka została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.608 z 27.04.1984 z 28.09.1989)[7].
Przypisy
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Kunów. Urząd Gminy Kunów. [dostęp 2015-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 636 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ Kaplica (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 824.
- ↑ Świętokrzyski Urząd Wojewódzki: Zabytki regionu – gmina Kunów
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 45 [dostęp 2015-12-21].
Bibliografia
- Ryszard Garus, Znakowane szlaki turystyczne woj. kieleckiego, Kielce 1990
- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880
- Magazyn Poznaj swój kraj, Nr 331 (1/1990) Nad Kamienną, str 18
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 51.4 N
- S: 50.1N
- W: 19.6 E
- E: 22 E
Niebieski szlak turystyczny.
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Ostrowiec County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 51.08 N
- S: 50.80 N
- W: 21.10 E
- E: 21.70 E
herb miasta i gminy Kunów
Zielony szlak rowerowy
Autor: Jakub Hałun, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kapliczka św. Katarzyny z 1430 r. w Kaplicy k. Kunowa