Karta tytułowa

Karta tytułowa dzieła Kartezjusza: Principia philosophiae, Lodewijk Elzevier, Amsterdam, 1644

Karta tytułowakarta umieszczona na początku książki, zawierająca podstawowe informacje o tytule, autorze, wydawcy i dacie wydania danej publikacji

Opis

Karta tytułowa zawiera zazwyczaj: imiona i nazwiska autorów, głównych współtwórców publikacji (np. tłumaczy lub ilustratorów), tytuł, podtytuł, drukarza w drukach pochodzących z XVI-XVIII w. (starodruki), nazwę wydawcy lub tzw. sygnet wydawniczy, miejsce i rok wydania[1].

Na karcie tytułowej najmocniej powinien być wyeksponowany tytuł publikacji, słabiej autor, a jeszcze słabiej pozostałe elementy. Nazwiska autorów podaje się zasadniczo w kolejności alfabetycznej, chyba że sami ustalą inną kolejność (m.in. w zależności od wkładu pracy lub autorytetu w danej dziedzinie).

Zgodnie z normą PN-N-01222:1978 Kompozycja wydawnicza książki mogą książka może posiadać główną stronę tytułową, substytut strony tytułowej, która zastępuje główną i jest na niej podany tytuł oraz preliminaria którymi są karty tytułowe lub substytut strony tytułowej oraz wszystkie karty ją poprzedzające[1].

Historia

Pierwsze druki nie posiadały kart tytułowych. Tytuł znajdował się na początku lub na końcu tekstu, bardzo często w formule „incipit” lub „explicit”, bądź też w tzw. kolofonie. W 1464 r. Ulrich Zell drukarz z Kolonii zapoczątkował umieszczanie tytułu na odwrocie pierwszej karty. Z biegiem czasu na pierwszej stronie zaczęto dawać również krótki tytuł składający się z dwóch, bądź trzech wyrazów[2]. Wszystkie elementy do karty tytułowej wprowadził już w „Calendarium” Regimontana z 1476 drukarz wenecki Erhard Ratdolt[2].

Pierwszą kartę tytułową w układzie najbardziej zbliżonym do współczesnego złożył w 1500 r. drukarz lipski Wolfgang Stöckel w wydanym dla Jana Hallera dziele Jana z Głogowa Exercitium super omnes tractatus Parvorum logicalium Petri Hispani[3][2]. W starodrukach na karcie tytułowej bardzo często występują drzeworytowe bądź miedziorytowe reprodukcje. W czasach nowożytnych na karcie tytułowej umieszczano także: nazwisko tłumacza, redaktora, kolejność wydania, bardzo często liczbę rycin i map, numer tomu.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Małgorzata Stanula, Polskie normy w zakresie opisu bibliograficznego dokumentów, „FIDES - Biuletyn Bibliotek Kościelnych” (1), 1998, s. 103–105.
  2. a b c Graficzne wyposażenie druków piętnastowiecznych, [w:] Beata Gryzio, Drukowane piękno, Gdańsk: Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska, 2019, s. 11–23, ISBN 978-83-948655-0-4.
  3. Jerzy Samuel Bandtkie, Historya drukarń krakowskich od zaprowadzenia druków do tego miasta aż do czasów naszych: wiadomością o wynalezieniu sztuki drukarskiey poprzedzona, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1815, s. 219 [dostęp 2021-01-15] (pol.).

Bibliografia

  • Karta tytułowa, [w:] Encyklopedia Wiedzy o Książce, pod red. A. Birkenmajera, B. Kocowskiego, J. Trzynadlowskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, k. 1112-1113.

Media użyte na tej stronie

René Descartes 1644 Principia philosophiae.jpg
Title page of Renati Des-Cartes Principia philosophiae. Amstelodami : Apud Ludovicum Elzevirium, MDCXLIV [1644] Descartes was arguably the most influential natural philosopher of the Scientific Revolution. His work was central to the mechanical turn in science in which contact forces replaced Aristotelian causes as the basis for explanation.
Open book 01.svg
Autor: Template:F.P., Licencja: CC0
Open book icon from the Open Clip Art Library.