Katastrofa lotnicza w Dolinie Olczyskiej

Katastrofa lotnicza w Dolinie Olczyskiej
Śmigłowiec Sokół
Państwo	Polska
Miejsce	Dolina Olczyska
Data	11 sierpnia 1994
Godzina	13:17 czasu polskiego
Rodzaj	zderzenie śmigłowca z ziemią
Przyczyna	rozklejenie łopaty śmigłowca
Ofiary	4 osoby
Ocaleni	0 osób
Statek powietrzny
Typ	PZL W-3 Sokół
Użytkownik	Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
Numer	SP-SXT
Start	Zakopane
Cel lotu	lot ratunkowy
Położenie na mapie Polski w latach 1993–1998 miejsce zdarzenia
49°16′44″N 19°59′24″E/49,278889 19,990000

Tablice poświęcone osobom zmarłym w górach na Tatrzańskim Cmentarzu Symbolicznym. W lewym górnym rogu – tablica poświęcona ofiarom katastrofy w Dolinie Olczyskiej

Katastrofa lotnicza w Dolinie Olczyskiej – w Dolinie Olczyskiej w Tatrach, w dniu 11 sierpnia 1994 rozbił się śmigłowiec produkcji polskiej PZL W-3 Sokół o oznaczeniu SP-SXT, należący do Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, biorący udział w akcji ratunkowej.

Przebieg katastrofy

Śmigłowiec wystartował z Zakopanego kilka minut przed godziną 13:00 w kierunku Hali Gąsienicowej, na której znajdowały się dwie turystki ze Szwecji ze złamanymi nogami. Śmigłowcem lecieli: Bogusław Arendarczyk – ratownik-pilot, Robert Janik – ówczesny naczelnik TOPR, Janusz Kubica – ratownik (kierownik wyprawy), Roman Kubin – ratownik, Stanisław Mateja Torbiarz – ratownik, Rafał Mikiewicz – ratownik, Janusz Rybicki – ratownik-pilot i Mieczysław Ziach – ratownik.

Na Hali Gąsienicowej śmigłowiec utrzymywał się w zawisie na wysokości 1 metra nad ziemią. Z relacji Mieczysława Ziacha wynika, że w pewnym momencie usłyszał trzask, jakby ktoś strzelił z wiatrówki. W pobliżu śmigłowca znaleziono Janusza Kubicę, leżącego na wznak z podkurczonymi nogami, z raną z tyłu głowy o średnicy około 5 cm. Natychmiast podjęto decyzję o odtransportowaniu Janusza Kubicy do szpitala w Zakopanem.

Z Hali Gąsienicowej śmigłowiec odleciał z 4 osobami na pokładzie, wykonując swój lot w sposób typowy. Osiągnął w krótkim czasie prędkość 248 km/h. Po przejściu nad Wielką Kopą Królową obniżył lot w stosunku do poziomu morza, zachowując jednak dość dużą odległość od ziemi. Na wysokości Doliny Olczyskiej w powietrzu doszło do katastrofy. Nastąpiło rozwarstwienie łopaty wirnika głównego na krawędzi spływu. W wyniku tego rozwarstwienia łopata wirnika straciła siłę nośną, wychodząc ze stożka wirowania w dół. Doprowadziło to do uderzania krawędzią natarcia uszkodzonej łopaty w belkę ogonową śmigłowca do momentu, gdy doszło do jej obcięcia. Maszyna w locie niesterowanym spadła na zalesione podnóże w okolicach Wielkiego Kopieńca. Zginęli wszyscy znajdujący się na pokładzie.

W akcji ratunkowej brali udział ratownicy TOPR, pracownicy Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz strażacy. Szczątki śmigłowca rozrzucone były na obszarze około 1000 metrów. Do godziny 17:00 wydobyto z wraku ciała ofiar katastrofy.

Ofiary śmiertelne

W katastrofie zginęły 4 osoby:

• Bogusław Arendarczyk – ratownik-pilot
• Janusz Rybicki – ratownik-pilot
• Stanisław Mateja Torbiarz – ratownik
• Janusz Kubica – ratownik.

Pogrzeb ofiar

Uroczystości pogrzebowe odbyły się 14 sierpnia 1994 r. w Zakopanem na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku, na którym spoczęli Stanisław Mateja Torbiarz i Janusz Kubica. Nazwiska ofiar (tablica pamiątkowa) są na Tatrzańskim Cmentarzu Symbolicznym pod Osterwą. Bogusław Arendarczyk został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, natomiast Janusz Rybicki na cmentarzu w Skarżysku-Kamiennej.

Badanie przyczyn katastrofy

Przyczyny wypadku badała Główna Komisja Badania Katastrof Lotniczych. Z jej ustaleń wynika, że przyczyną katastrofy była awaria jednej łopaty nośnej wirnika głównego. Komisja uznała, że awaria płata nastąpiła w wyniku uderzenia o głowę Janusza Kubicy. Zdaniem niezależnych ekspertów m.in. Ryszarda Witkowskiego, pilota doświadczalnego i inżyniera lotnictwa, wysoce nieprawdopodobne jest, że uderzenie łopaty w głowę ratownika spowodowało awarię płata. Według tej hipotezy rozwarstwienie płata zaczęło się długo przed wypadkiem na Hali Gąsienicowej i Janusz Kubica był jego ofiarą.

Bibliografia

• Jurecki J.: Tragedia Sokoła – 15 lat później. „Tygodnik Podhalański”, nr 32/1019, 13 sierpnia 2009, s. 1 i 13.

Linki zewnętrzne

• Tragedia Sokoła – 15 lat później – „Tygodnik Podhalański”
• Amatorski film pokazujący katastrofę