Katastrofy górnicze w Polsce

Tablica pamiątkowa poświęcona zmarłym ratownikom górniczym przy Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu
Tablica pamiątkowa upamiętniająca katastrofę górniczą w KWK „Wałbrzych”, znajdująca się na cmentarzu przy ulicy Moniuszki w Wałbrzychu

Lista katastrof górniczych w Polsce – obejmuje zdarzenia na terenie dzisiejszej Polski, w których zginęło co najmniej 5 osób.

W 2007 w polskich kopalniach zginęło 15 osób, a Wyższy Urząd Górniczy odnotował ponad 2500 wypadków, z których 18 sklasyfikowano jako ciężkie[1]. W 2008 zginęło 22 górników, a 20 odniosło ciężkie obrażenia[2]. Do końca lipca 2009 w kopalniach śmierć poniosło 15 osób, a do końca czerwca w całym polskim górnictwie zdarzyło się 1696 wypadków, z czego 1355 w kopalniach węgla kamiennego; 15 górników, w tym 10 z kopalń węgla kamiennego, zostało ciężko rannych[3].

Dane Wyższego Urzędu Górniczego wskazują na ludzkie błędy jako główne przyczyny wypadków[2]. Powstają one w większości podczas transportu oraz obsługi maszyn i urządzeń[2]. Najczęstsze naturalne przyczyny katastrof to wybuchy pyłu węglowego, wybuchy metanu oraz pożary powstałe od zapalonego metanu[4].

Do XX wieku

RokKopalniaLiczba ofiarOpisŹródła
1565Pole górnicze "Złoty Osioł"
Złoty Stok
59[5]
1875Kopalnia soli Bochnia
Bochnia
12Pożar spowodowany błędem człowieka - operatora maszyny wyciągowej przy szybie.[6]
1881Kopalnia Węgla Kamiennego Ludmiła
Sosnowiec
ok. 20Osobny artykuł: Katastrofa w kopalni Ludmiła w Sosnowcu.

Zalanie wyrobiska przez kurzawkę

1896KWK Kleofas
Cesarstwo Niemieckie Załęże
105Pożar i zatrucie trującymi gazami.[7]

XX wiek

Do lat 50.

DataKopalniaLiczba ofiarOpisŹródła
7 grudnia 1913KWK Emma
Radlin
17
Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Emma.
Zwarcie instalacji elektrycznej, pożar
[8]
3 sierpnia 1922KWK Artur
Siersza
28Wdarcie się wody z potoku Kozibród[9]
31 stycznia 1923KWK Heinitz
Rozbark
145

Wybuch pyłu węglowego na głębokości 600 m.

[7][10]
20 września 1923KWK Reden
Polska Dąbrowa Górnicza
39Pożar powstały na skutek zaniedbań bezpieczeństwa.[11][12]
29 lipca 1929KWK Victoria - Szyby Siostrzane
Sobięcin
33Obwał przodka, w wyniku tego wzrosło uwalnianie się metanu z odsłoniętej calizny.Zapalnikiem była niesprawna lampa z nieszczelną zewnętrzną siateczkę osłaniającą, w wyniku tego doszło do wybuchu metanu.[13]
16 sierpnia 1929KWK Wanda-Lech
Polska Nowy Bytom
16Wybuch pyłu węglowego.[11]
9 lipca 1930KWK Wenceslaus
Ludwikowice Kłodzkie
151Wstrząs spowodowany wyrzutem gazu na skutek którego nastąpiło wypchnięcie 35-metrowego bloku.[14][15]
10 maja 1941KWK Ruben
III Rzesza Nowa Ruda
187Wyrzut dwutlenku węgla[7][16]
10 czerwca 1945KWK Brzeszcze-Silesia
Brzeszcze
9Wybuch metanu[17]
14 marca 1946KWK Jan Kanty
Jaworzno
5Pożar[18]
24 czerwca 1946KWK Boże Dary
Kostuchna
7Tąpnięcie[18]
23 lipca 1946KWK Ludwik
Zabrze
5Tąpnięcie[18]
24 września 1946KWK Nowa Ruda
Nowa Ruda
5Wyrzut skał[18]
1947KWK Niwka-Modrzejów
Niwka
25Samozapłon węgla spowodowany wadliwą odbudową i niepodmuleniem wyrobisk.[11][19]
1947KWK Wieczorek
Nikiszowiec
12Pożar[11]
6 listopada 1947KWK Marcel
Radlin
5Wybuch metanu[18]

Lata 50. – lata 70.

DataKopalniaLiczba ofiarOpisŹródła
4 maja 1950KWK Jankowice
Jankowice
29Wybuch metanu[11][17]
22 maja 1951KWK Łagiewniki
Bytom
21Pożar[11]
24 grudnia 1951KWK Mysłowice
Mysłowice
7Wybuch metanu i pyłu[18]
4 marca 1952KWK Pstrowski
Zabrze
9Pożar i wybuch[18]
4 marca 1953KWK Bolesław Chrobry
Wałbrzych
5Wybuch metanu[18]
22 lutego 1954KWK Dębieńsko
Dębieńsko
21Pożar[11][20]
21 marca 1954KWK Barbara-Wyzwolenie
Chorzów
80–120Pożar wywołany awarią systemu energetycznego[11][21][18]
26 sierpnia 1954KWK Komuna Paryska
Jaworzno
18Wdarcie się wody.[11]
30 maja 1955KWK Sośnica
Gliwice
42Zaprószenie ognia karbidówką lub papierosem.[11][22]
17 lutego 1956KWK Rokitnica
Zabrze
15Pożar na głębokości 575 m.[11]
18 lipca 1956KWK Boże Dary
Kostuchna
23Wybuch gazów pożarowych.[7][11]
25 sierpnia 1956KWK Chorzów
Chorzów
30Pożar i odwrócenie prądu powietrza.[11][23]
9 czerwca 1956KWK Siemianowice
Siemianowice Śląskie
5Wybuch gazów[18]
28 sierpnia 1958KWK Makoszowy
Zabrze
72

Pożar spowodowany cięciem stalowej stropnicy palnikiem acetylenowym.

[11][23]
1 września 1958KWK Nowa Ruda
Nowa Ruda
14Wybuch metanu oraz pyłu węglowego[11]
8 kwietnia 1959KWK Moszczenica
Moszczenica
9Wybuch metanu[18]
15 marca 1961KWK Makoszowy
Zabrze
12Opary z zapalonej gumowej taśmy przenośnika.[11][17]
12 września 1961KWK Zabrze
Zabrze
14Zerwanie się klatki w szybie.[11]
24 listopada 1961KWK Polska
Świętochłowice
9Wybuch gazu i pyłu[18]
17 kwietnia 1962KWK Klimontów
Klimontów
5Powódź.[18]
23 lipca 1968KWK Niwka-Modrzejów
Sosnowiec
5Wybuch metanu i pyłu.[17]

lata 70.–2000

DataKopalniaLiczba ofiarOpisŹródła
23 marca 1971KWK Rokitnica
Zabrze
10
Zobacz też: Alojzy Piontek
Tąpnięcie.
[7][11]
21 lutego 1974KWK Szombierki
Bytom
8Tąpnięcie.[18]
28 czerwca 1974KWK Silesia
Czechowice-Dziedzice
34Wybuch metanu podczas rabowania ściany.[11][17]
8 listopada 1975KWK Mysłowice
Mysłowice
5Tąpnięcie.[18]
26 maja 1976KWK Miechowice
Bytom
7Pożar.[18]
7 września 1976KWK Nowa Ruda
Nowa Ruda
17-19Wyrzut skał i gazów.[11][24]
3 października 1979KWK Nowa Ruda
Nowa Ruda
7Wyrzut skał.[18]
10 października 1979KWK Dymitrow
Bytom
10Wybuch pyłu węglowego po źle wykonanych robotach strzałowych[25][23][26]
30 października 1979KWK Silesia
Czechowice-Dziedzice
21-22Pożar po zapaleniu się taśmy przenośnika.[11][23]
21 kwietnia 1980KWK Barbara-Chorzów
Chorzów
7Tąpnięcie.[18]
24 października 1981KWK Zabrze
Zabrze
8Wybuch metanu i pyłu.
28/29 listopada 1982KWK Dymitrow
Bytom
18Wybuch pyłu węglowego.[11][23]
8 listopada 1984KWK Powstańców Śląskich
Bytom
8Tąpnięcie.[27]
11 lutego 1985KWK Niwka-Modrzejów
Sosnowiec
5Wybuch metanu i pyłu.[18]
22 maja 1985KWK Siemianowice
Siemianowice Śląskie
6Tąpnięcie.[27]
11 września 1985KWK Thorez
Wałbrzych
5Wyrzut skał i dwutlenku węgla.[18]
22 grudnia 1985KWK Wałbrzych
Wałbrzych
18

Wybuch metanu.

[11][17]
25 czerwca 1986KWK Bobrek
Bytom
9Tąpnięcie.[27][28]
4 lutego 1987KWK Mysłowice
Mysłowice
17Wybuch metanu i pyłu węglowego.[18]
10 stycznia 1990KWK Halemba
Ruda Śląska
19

Wybuch metanu.

[7][11]
7 marca 1991KWK Halemba
Ruda Śląska
5Tąpnięcie.[27][29]
17 września 1993KWK Miechowice
Bytom
6Tąpnięcie na głębokości 720 m.[27][17][7]
11 września 1995KWK Nowy Wirek
Ruda Śląska
5Tąpnięcie. Po 5 dniach wydobyto 4 żywych górników.[27][17][29]
12 grudnia 1996KWK Bielszowice
Ruda Śląska
5Tąpnięcie i wybuch metanu.[27][7][17]
23/24 lutego 1998KWK Niwka-Modrzejów
Sosnowiec
6Penetracja nieużywanego i pozbawionego tlenu wyrobiska.[17][29]

XXI wiek

DataKopalniaLiczba ofiarOpisŹródła
6 lutego 2002KWK Jas-Mos
Jastrzębie-Zdrój
10

Wybuch pyłu węglowego na głębokości 700 m.

[7][11]
21 listopada 2006KWK Halemba
Ruda Śląska
23

Wybuch metanu i pyłu węglowego na głębokości 1030 m.

[7][11]
4 czerwca 2008KWK Borynia
Jastrzębie-Zdrój
6

Wybuch metanu.

[30][31]
18 września 2009KWK Wujek-Ruch Śląsk
Ruda Śląska
20

Zapłon i wybuch metanu na głębokości 1050 m.

[32][33][34]
6 października 2014KWK Mysłowice-Wesoła
Mysłowice
5Wybuch metanu[35]
29 listopada 2016Zakłady Górnicze „Rudna”
Polkowice
8Wstrząs naturalny[36]
5 maja 2018KWK Zofiówka
Jastrzębie-Zdrój
5

Tąpnięcie na głębokości 900 m pod ziemią.

[37][38][39][39]
20 kwietnia 2022KWK Pniówek
Pawłowice
9 + 7 zaginionych

Wybuchy metanu na głębokości 1000 m pod ziemią.

[40]
23 kwietnia 2022KWK Zofiówka
Jastrzębie-Zdrój
10

Wstrząs wysokoenergetyczny na głębokości 900 m i wyciek metanu.

Zobacz też

Przypisy

  1. PAP, IAR, TVN24: Ranni górnicy walczą o życie. tvn24.pl, 2008-06-05. [dostęp 2009-08-15].
  2. a b c Sławomir Cichy, Górnicy giną jak nigdy przez fikcyjne BHP, Dziennik.pl, 21 listopada 2008 [dostęp 2009-08-14] [zarchiwizowane z adresu 2009-06-07].
  3. PAP: Dwóch górników nie żyje. tvn24.pl, 2009-07-30. [dostęp 2009-08-15].
  4. PAP: Metan przyczyną górniczych katastrof. wp.pl, 2006-11-21. [dostęp 2009-08-14].
  5. Złota ścieżka – "Złoty Osioł". zlotystok.pl. [dostęp 2009-09-20].
  6. Janusz Paprota: Pożar w bocheńskiej kopalni. [dostęp 2020-09-21].
  7. a b c d e f g h i j kbac: Święta Barbara i górnicze wypadki. rp.pl, 2009-06-22. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-27)]. (pol.).
  8. H. Rojek: 120 lat kopalni Marcel. 2003.
  9. E. Pietraszek: Ośrodek górniczy Siersza. Kraków: Art.-Graf., 1961.
  10. Barbara Klich-Kluczewska: Śrebrym był zwany Bytomiem i tak wszędy słynął. gazeta.pl, 2006-10-02. [dostęp 2009-06-22]. (pol.).
  11. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Katastrofy górnicze w latach 1918–2007, które spowodowały śmierć co najmniej 10 osób. rp.pl. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  12. Lucyna Stępniewska: Zapomniana tragedia. naszemiasto.pl, 2001-05-15. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  13. mroczan: 80 rocznica katastrofy na kopalni „Szyby Siostrzane” /Schwesterschachte/ w Sobięcinie. Wratislaviae Amici, 2009-08-12 15:01:52. [dostęp 2015-01-05]. (pol.).
  14. Tablica poświęcona ofiarom katastrofy górniczej w kopalni „Wenceslaus”. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  15. Jerzy Jaros: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1984. ISBN 83-00-00648-6.
  16. gm: Górnicze tragedie. makbet.pl, 2009-04-08. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-10)]. (pol.).
  17. a b c d e f g h i j ef: Tragiczna statystyka. naszemiasto.pl, 2002-02-08. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  18. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Bogdan Ćwięk: Sukcesy i klęski w działaniach ratownictwa górniczego. Bytom: Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego, 2006. ISBN 83-924144-0-3.
  19. Marcin Rechłowicz: 10. rocznica tragedii w KWK „Niwka-Modrzejów”. sosnowiec.info.pl, 2008-02-22. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  20. Aleksander Żukowski: Pomniki kataklizmów. nowiny.rybnik.pl, 2003-07-16. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  21. Piotr Purzyński: 50-lecie tragedii w kopalni Barbara-Wyzwolenie w Chorzowie. gazeta.pl, 2004-03-26. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  22. Wielkie katastrofy w kopalniach „Sośnica” i „Makoszowy”. silnet.pl. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-12)]. (pol.).
  23. a b c d e PAP, pd: Górnicza tragedia. polskieradio.pl, 2009-03-21. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  24. Historia naszego miasta. um.nowaruda.pl, 2006-06-25. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-18)].
  25. www.teberia.pl: Trybuna Górnicza – W hołdzie poległym górnikom. Trybuna Górnicza. [dostęp 2009-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 stycznia 2012)]. (pol.).
  26. Inne źródła podają, że w 1979 roku w wyniku katastrofy na kopalni Dymitrow zginęło 34 górników Katastrofy górnicze w latach 1918–2007, które spowodowały śmierć co najmniej 10 osób. rp.pl. [dostęp 2009-10-28]. (pol.). i rp.pl: Święta Barbara i górnicze wypadki. [dostęp 2009-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 stycznia 2012)]. (pol.).
  27. a b c d e f g Zagrożenie tąpaniami. Wyższy Urząd Górniczy. s. 10. [dostęp 2018-05-15].
  28. Barbórka w Bytomiu, Gość Gliwicki, styczeń 2017 [dostęp 2018-05-15].
  29. a b c PAP: Katastrofy górnicze w polskich kopalniach węgla. wp.pl, 2006-11-21. [dostęp 2009-08-14].
  30. W „Boryni” nie zawinił człowiek. rmf.fm, 2008-07-08. [dostęp 2009-08-14].
  31. Tragedia w kopalni Borynia. kadra.org.pl, 2008-07-01. [dostęp 2009-08-14].
  32. PAP: „Wujek-Śląsk”: 12 górników nie żyje, 18 ciężko rannych. wp.pl, 2009-09-18. [dostęp 2009-09-18]. (pol.).
  33. dżek: Zmarł kolejny górnik z Rudy Śląskiej. Już 13 ofiar tragedii. gazeta.pl, 2009-09-19. [dostęp 2009-09-19].
  34. tan, IAR, TOK FM, PAP, Gazeta.pl: 14 ofiara wybuchu w „Wujku”. Dwóch w stanie krytycznym. gazeta.pl, 2009-09-21. [dostęp 2009-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-25)].
  35. Zmarło dwóch kolejnych górników leczonych po wypadku w kopalni Mysłowice-Wesoła. tvn24.pl, 21 października 2014.
  36. Koniec akcji w Polkowicach. Nie żyje ośmiu górników z kopalni Rudna. rmf24.pl, 30 listopada 2016. [dostęp 2016-11-30].
  37. Górnictwo: żałoba w spółkach Jastrzębskiej Spółki Węglowej - nettg.pl – portal górniczy [dostęp 2018-05-14].
  38. Zofiówka: ratownicy odnaleźli ciało drugiego górnika - nettg.pl – portal górniczy [dostęp 2018-05-14].
  39. a b Zofiówka: ciało górnika znaleziono w zalewisku - nettg.pl – portal górniczy [dostęp 2018-05-14].
  40. Rescue operation in KWK Pniówek: Under the best care, jsw.pl, 04.05.2022

Media użyte na tej stronie

Flag of the German Empire.svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (1867–1918).svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (3-2 aspect ratio).svg
Flaga Niemiec o proporcjach 3:2
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Bytom - Tablica pamiątkowa przy CSRG.jpg
Autor: Yarl, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica pamiątkowa poświęcona zmarłym ratownikom górniczym przy Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu.
Wałbrzych cmentarz Moniuszki tablica poległym górnikom 27.07.2011 p.jpg
Autor: Przykuta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica upamiętniająca śmierć 18 górników KWK "Wałbrzych" na cmentarzu komunalnym w Wałbrzychu, ul. Moniuszki