Kazimierz Serocki

Kazimierz Serocki

Data i miejsce urodzenia	3 marca 1922 Toruń
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	9 stycznia 1981 Warszawa
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna, muzyka filmowa
Zawód	kompozytor, pianista
Odznaczenia
Strona internetowa

Tablica upamiętniająca miejsce urodzin kompozytora w Toruniu

Grób Kazimierza Serockiego na cmentarzu Powązkowskim

Kazimierz Serocki (ur. 3 marca 1922 w Toruniu, zm. 9 stycznia 1981 w Warszawie)^[1] – polski kompozytor i pianista.

Życiorys

Urodził się 3 marca 1922 w Toruniu jako syn Franciszka. Od najmłodszych lat przejawiał zdolności i zainteresowania muzyczne. W wieku siedmiu lat rozpoczął naukę w Konserwatorium Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego w Toruniu w klasie fortepianu Marii Drzewieckiej, u której następnie kontynuował studia w Bydgoszczy. W czasie II wojny światowej Serocki mieszkał w Warszawie, pracując jako pianista kawiarniany. W tym okresie twórca podjął pierwsze młodzieńcze próby kompozytorskie (m.in. Etiuda, Preludium, dwa Mazurki). W wieku 22 lat Serocki rozpoczął naukę fortepianu u Zofii Buckiewiczowej i w zakresie kompozycji u Kazimierza Sikorskiego w konspiracyjnym Konserwatorium warszawskim^[1].

Od 1945 przez rok studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi, gdzie kształcił się pod kierunkiem Stanisława Szpinalskiego (dyplom z fortepianu) i Kazimierza Sikorskiego (dyplom z kompozycji). Po wojnie Serocki pełnił także przez krótki czas funkcję kierownika muzycznego Teatru Powszechnego w Warszawie. W 1946, po zawarciu związku małżeńskiego z Zofią Adamowską, wyjechał na roczne stypendium polskiego Ministerstwa Kultury i Sztuki do Paryża na uzupełniające studia u Nadii Boulanger i Lazare Levy. Dyscyplina formalno-techniczna wykształcona przez Serockiego w tym okresie będzie cechować niemal wszystkie jego późniejsze utwory. Równolegle kompozytor pogłębiał swoje pianistyczne umiejętności pod okiem Lazara Lévy'ego. W 1948 wrócił do Warszawy. W następnym roku otrzymał III nagrodę (I i II nie przyznano) za 4 tańce ludowe na małą orkiestrę oraz wyróżnienie za Sonatinę na fortepian na II Konkursie Kompozytorskim im. F. Chopina, organizowanym przez Związek Kompozytorów Polskich. W tym samym roku na zjeździe kompozytorów i muzykologów w Łagowie Lubuskim Serocki, Jan Krenz i Tadeusz Baird, połączeni postawą ideową wyrażającą się w dążeniu do umiarkowanej nowoczesności, zrzeszyli się w tzw. Grupę 49^[2].

W 1951 uzyskał III nagrodę na Festiwalu Muzyki Polskiej za kantatę Murarz Warszawski, rok później natomiast nagrodę państwową II stopnia za muzykę do filmu Młodość Chopina w reżyserii Aleksandra Forda. Nurt muzyki filmowej towarzyszył Serockiemu – równolegle do jego głównych zainteresowań artystycznych – niemal przez cały okres działalności kompozytorskiej^[3]. W tym okresie – po kilku wykonaniach swojego Koncertu romantycznego na fortepian i orkiestrę – Serocki zarzucił karierę pianistyczną poświęcając się kompozycji. W 1952 młody twórca podczas przygotowań do prawykonania jego I Symfonii poznał puzonistę Juliusza Pietrachowicza. Przyjaźń dwóch muzyków zaowocowała kreatywną współpracą i kilkoma utworami puzonowymi napisanymi przez Serockiego. Za jeden z nich – Koncert puzonowy, a także I Symfonię – kompozytor zdobył nagrodę Ministra Kultury i Sztuki w 1955. W 1956 wspólnie z Tadeuszem Bairdem przyczynił się do zorganizowania Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej, organizowanego następnie cyklicznie i znanego od 1958 pod nazwą „Warszawska Jesień”. W tym roku wygrał też – dzięki nadesłanej Sinfonietcie na 2 orkiestry smyczkowe – Konkurs Kompozytorski im. Grzegorza Fitelberga (za ten utwór otrzymał również III punktację na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu w 1959). W latach 1957–1958 Serocki uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadt.

W następnych latach kompozytor zdobywał kolejne nagrody w Konkursach Kompozytorskich im. Grzegorza Fitelberga, m.in. za utwory będące efektem oryginalnej polemiki artystycznej z pomysłami zasłyszanymi w kolebce drugiej awangardy – II nagrodę za cykl pieśni Oczy powietrza (1958), wyróżnienie za Musica concertante (1959), II nagrodę za Epizody na smyczki i 3 grupy perkusji (1960). W 1963 r. kompozytor uhonorowany został nagrodą Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości a 3 lata później nagrodą Związku Kompozytorów Polskich. Pośród licznych nagród i wyróżnień przyznanych Serockiemu znalazły się także: VII punktacja za Freski symfoniczne na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu, nagroda państwowa I stopnia za wybitne osiągnięcia w twórczości kompozytorskiej (1972), nagroda Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1975) czy Prix Italia za nagranie Pianophonie na fortepian, elektroniczne przetworzenie dźwięku i orkiestrę (1978).

Ponadto Serocki tworzył muzykę do przedstawień teatralnych^[4]. Zapisał się w kartach historii muzyki również jako juror konkursów kompozytorskich organizowanych przez Polskie oraz Międzynarodowe Towarzystwo Muzyki Współczesnej. Od 1984 Polskie Towarzystwo Muzyki Współczesnej ogłasza – adresowany do twórców wszelkich narodowości – Międzynarodowy Konkurs Kompozytorski im. Kazimierza Serockiego, którego przedmiotem jest utwór orkiestrowy. Konkurs dający utalentowanym kompozytorom szanse zaistnienia i propagujący nową muzykę, organizowany jest od 1996 co dwa lata (wcześniej w cyklu trzyletnim).

Zmarł po ciężkiej chorobie 9 stycznia 1981 w lecznicy Ministerstwa Zdrowia w Warszawie. Kompozytor został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 1-1-25)^[5].

Odznaczenia i wyróżnienia

• Order Sztandaru Pracy II klasy (1974)^[6]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)^[7]
• Honorowe członkostwo (pośmiertnie) Związku Kompozytorów Polskich (1981)

Ważniejsze kompozycje

Muzyka filmowa

Przypisy

Bibliografia

• Bogusław Maciejewski, Twelve Polish Composers, London 1976.
• Adrian Thomas, Polish music since Szymanowski, Cambridge University Press 2005, s. 61–65, 100–102, 147–158.
• Tadeusz A. Zieliński, O twórczości Kazimierza Serockiego, Kraków 1985.
• Tadeusz A. Zieliński, Postawa estetyczna Kazimierza Serockiego, w: Przemiany techniki dźwiękowej, stylu i estetyki w polskiej muzyce lat 70-tych, red. L. Polony, Kraków 1986, s. 137–46.
• Maciej Ziółkowski, Inedita Kazimierza Serockiego, „Forum Muzykologiczne" 2011.
• Iwona Lindstedt, Kazimierz Serocki, Kraków PWM 2020

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa kompozytora (POLMIC)
• Kazimierz Serocki w projekcie musicinmovement.eu (ang.)
• Kazimierz Serocki na zdjęciach w bibliotece Polona