Kazimierz Stojałowski

Kazimierz Stojałowski
Data i miejsce urodzenia

1 października 1903
Toruń

Data i miejsce śmierci

21 grudnia 1995
Szczecin

Miejsce spoczynku

Ryczywół (grobowiec rodziny Kosmowskich i Stojałowskich)

Zawód, zajęcie

lekarz-patomorfolog, nauczyciel akademicki

Miejsce zamieszkania

Poznań, Szczecin

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

profesor

Alma Mater

Uniwersytet Poznański

Uczelnia

Uniwersytetu Poznański
Pomorska Akademia Medyczna

Stanowisko

profesor zwyczajny, kierownik katedry, prorektor PAM

Rodzice

Ludwik Stojałowski; Weronika de domo Gembarska

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy I klasy Złoty Krzyż Zasługi

Kazimierz Stojałowski (ur. 1 października 1903 w Toruniu, zm. 21 grudnia 1995 w Szczecinie) – polski lekarz-patolog, profesor Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie[1][2][3][4].

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Był synem Ludwika Stojałowskiego (1868–1912), mistrza rzeźnickiego i właściciela zakładu w Toruniu-Mokrem, i Weroniki de domo Gembarskiej (1879–1931). Gimnazjum skończył w rodzinnym mieście; w tym czasie uczył też języka polskiego dzieci z rodzin robotniczych. W latach 1918–1920 należał do Towarzystwa Tomasza Zana – młodzieżowej organizacji patriotycznej – oraz uczestniczył w organizacji drużyny harcerskiej im. Zawiszy Czarnego[1], jednej z najstarszych drużyn w Polsce (zob. np. 16 Warszawska Drużyna Harcerzy). W wojnie polsko-bolszewickiej uczestniczył jako ochotnik, przydzielony do 18 pułku Ułanów Pomorskich (nie brał udziału w walkach)[1].

Egzamin maturalny zdał w roku 1922, po czym studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego (1922–1928). Jako student był członkiem korporacji akademickiej „Baltia[1] (zob. też hymn korporacji). W korporacji pełnił funkcje sekretarza (sem. let. 1925/1926) i wiceprezesa (sem. zim. 1926/1927), a po studiach – członka komitetu redakcyjnego „Rocznika Korporacyjnego” (1939); był też sekretarzem (1931/1932) i wiceprezesem (1936–1939) Koła Filistrów. W korporacji „Masovia” wygłaszał wykłady na temat polskości Prus Wschodnich (1939). „Masovia” przyznała mu tytuł filistra honorowego tej korporacji[5][6].

Dwudziestolecie międzywojenne

Po studiach, zakończonych otrzymaniem dyplomu doktora wszech nauk lekarskich, pracował w:

W roku 1935 uzyskał specjalizację II stopnia w dziedzinie patomorfologii, a w 1937 – w dziedzinie chorób wewnętrznych; publikował wyniki badań w „Nowinach Lekarskich” i był członkiem zespołu redakcyjnego tego czasopisma. W roku 1938 specjalizował się w zakresie anatomopatologii w Institut du Cancer w Villejuif i paryskim Instytucie Pasteura; odwiedził też ośrodki anatomii patologicznej w Bordeaux, Stuttgarcie, Tybindze, Tuluzie, Berlinie, Dreźnie, Lipsku, Frankfurcie nad Menem[1].

II wojna światowa

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej; był m.in. naczelnym lekarzem odcinka Warszawa-Zachód (Wola) w czasie obrony stolicy. Po kapitulacji wrócił do Poznania, skąd został wysiedlony. Zamieszkał i pracował w Gorlicach. Był kierownikiem Powiatowego Ośrodka Zdrowia, lekarzem Ubezpieczalni Społecznej[9] oraz kierownikiem powiatowego oddziału Polskiego Komitetu Opiekuńczego (który założył)[1].

Okres powojenny w Poznaniu

Po zakończeniu wojny był początkowo lekarzem Ubezpieczalni Społecznej w Toruniu, wkrótce jednak przeniósł się do Poznania. Wrócił do pracy w Zakładzie Anatomii Patologicznej UP; dodatkowo (do września tego roku) kierował Oddziałem Stomatologii Wydziału Lekarskiego. Już w kwietniu 1945 r. rozpoczął zajęcia dydaktyczne, a w lipcu uzyskał habilitację. Otrzymał stopień docenta na podstawie rozprawy nt. Morfologiczne badania porównawcze nad rolą układu mezenchymalnego, a w szczególności sercowo-naczyniowego, w zapaleniu hiperergicznym i gośćcowym (1947; praca nagrodzona przez PAU). W latach 1947–1948 pracował w Zakładzie Medycyny Sądowej UP[1].

Praca w Szczecinie

We wrześniu 1948 r. otrzymał stanowisko profesora nadzwyczajnego w nowo powstałej Akademii Lekarskiej w Szczecinie (później Pomorska Akademia Medyczna); otrzymał stanowisko kierownika Katedry Anatomii Patologicznej, a dodatkowo Zakładu Medycyny Sądowej PAM (1948–1951)[1]. Zorganizował Zakład Anatomii Patologicznej, jednostkę naukowo-dydaktyczną pełniącą również funkcje usługowe. W Zakładzie prowadził kompleksowe badania w zakresie patomorfologii i patogenezy w stawach i układzie sercowo-naczyniowym przy chorobie reumatycznej i reumatoidalnej[1]. W roku 1957 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego[1]. Stworzył w zakładzie znaną w świecie szkołę naukową; wielu spośród jego pracowników uzyskało później tytuły profesora[4].

Był promotorem 14 prac doktorskich i opiekunem naukowym 4 habilitacji. Pełnił funkcję prorektora PAM do spraw klinicznych (1964–1966) i do spraw naukowych (1966–1972)[1].

Po przejściu na emeryturę w roku 1974 pracował w Zakładzie Anatomii Patologicznej (po reorganizacji – Zakładzie Patomorfologii Klinicznej) jako profesor kontraktowy[1].

Publikacje (wybór)

Opublikował ponad 150 prac naukowych, m.in.[3]:

  • O uchyłkach nabytych pęcherza moczowego, Polski Przegląd Chirurgiczny 1931,
  • Recherches cliniques et experimentales sur l'action des rayons X sur les amygdales palatines, Rev. Otorhinolaryng 1939 (z A. Radzymińskim),
  • Morfologiczne badania porównawcze nad rolą układu mezenchymalnego, a w szczególności sercowo-naczyniowego w zapaleniu hyperergicznym i gośćcowym, Prace Komisji Lekarskiej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1947,
  • Anatomia patologiczna w zarysie, wyd. I 1962, wyd. II 1971,
  • Reactions of Dermal Connective Tissue in Rheumatoid Arthritis, I Congr. Europ. Soc. Pathol., Warszawa 1966.

Członkostwo w stowarzyszeniach i radach naukowych

W latach 1933–1937 oraz w roku 1947 był sekretarzem Wydziału IV Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, a w latach 1945–1948 – sekretarzem Poznańskiego Towarzystwa Lekarskiego. W roku 1947 został członkiem Komisji Antropologicznej Polskiej Akademii Umiejętności[1].

W Szczecinie w roku 1948 założył – wspólnie z Jakubem Węgierką – Towarzystwo Lekarsko-Naukowe (później – Oddział Szczeciński Polskiego Towarzystwa Lekarskiego). Był współzałożycielem Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego, Szczecińsko-Koszalińskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego i założycielem Szczecińsko-Koszalińskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Anatomopatologów; przez wiele lat kierował tymi stowarzyszeniami. Uczestniczył w organizacji Polskiego Towarzystwa Histochemików i Cytochemików (1956); w latach 1965–1968 był przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Zarządu Głównego. Należał do Rady Naukowej Instytutu Reumatologicznego w Warszawie (1966–1972 – członek, od 1966 – przewodniczący), Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej (1968–1970) i Rady Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN[1].

Należał do zespołu redakcyjnego czasopisma Nowiny Lekarskie (1938–1939 i 1947–1950), do redakcji czasopisma Patologia Polska (od jego powstania w 1950 r.) oraz zespołów redakcyjnych Przeglądu Lekarskiego (1952–1954) i Roczników Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie (1956–1957). Od 1959  wchodził w skład redakcji czasopisma Reumatologia Polska (później –Reumatologia), a od 1963  – redakcji Folia Histochemica et Cytochemica [1].

Odznaczenia, nagrody, wyróżnienia

Kazimierz Stojałowski został odznaczony[1][3]:

oraz otrzymał liczne inne nagrody i wyróżnienia, m.in.[3]:

  • 1948 – Nagroda PAU, Kraków,
  • 1955 – Dyplom Uznania na Zjeździe Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego, Kraków,
  • 1957 – Nagroda miasta Szczecina,
  • 1964 i 1966 – Nagrody resortowe I stopnia,
  • 1964 – I Nagroda Polskiego Towarzystwa Anatomicznego,
  • 1972 – Nagroda zespołowa ZG Polskiego Towarzystwa Anatomopatologów,
  • 1977 – Nagroda Wojewody Szczecińskiego

oraz Medale „Za zasługi w rozwoju nauki na Pomorzu Szczecińskim” i „Wielkiej Zasłudze – Ziemia Szczecińska”. Został wpisany do „Księgi zasłużonych województwa szczecińskiego”. Otrzymał stopień Doctor honoris causa PAM i tytuły członka honorowego Polskiego Towarzystwa Lekarskiego (1976) i Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego (1982)[1].

Życie prywatne

Był trzykrotnie żonaty. Pierwsze małżeństwo zostało unieważnione wkrótce po ślubie (lata 20.  XX w.). Z drugą żoną, poślubioną w roku 1944, rozwiódł się w latach 50. W 1965 r. zawarł związek małżeński ze swoją współpracownicą, Aleksandrą Krygier (później – profesor patologii i kierownik Zakładu Patologii Komórki i Katedry Patologii Wydziału Stomatologicznego PAM)[10]. Mieli syna, Stefana (ur. 1968; później – specjalista w dziedzinie genetyki i hodowli roślin w szczecińskiej Akademii Rolniczej[1][11].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r Stanisław T. Sroka: Polski Słownik Biograficzny. T. XLII (2003–2004): Stanisław ks. Mazowiecki – Stawiarski Seweryn; Stojałowski Kazimierz (1903–1995). Kraków: PAN (www.psb.pan.krakow), 2002, s. 311–314.
  2. prof. dr hab. Aleksandra Krygier-Stojałowska: Kazimierz Stojałowski. [w:] Życiorys nadesłany przez syna Stefana [on-line]. baltia.bloog.pl. [dostęp 2012-10-19]. (pol.).
  3. a b c d Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 2. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 2000, s. 412. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).Sprawdź autora:1.
  4. a b Tadeusz Brzeziński: Kazimierz Stojałowski; Sławny patomorfolog. W: Szczecinianie stulecia. Wyd. Piątek trzynastego, s. 116. OCLC Szczecinianie.
  5. Kazimierz Stojałowski. [w:] Historia Korporacji Baltia. Od powstania do II wojny światowej [on-line]. www.archiwumkorporacyjne.pl. [dostęp 2012-10-19]. (pol.).
  6. Kazimierz Stojałowski. [w:] Konwent Masovia. Korporacja Studentów Uczelni Poznańskich [on-line]. www.archiwumkorporacyjne.pl. [dostęp 2017-06-09]. (pol.).
  7. Ludwik Skubiszewski (1886–1957), anatomopatolog. wybitni.staszic.eu.org. [dostęp 2012-10-09]. (pol.).
  8. Prof. Ludwik Marcin Skubiszewski (1886–1957). ampat1.amu.edu.pl. [dostęp 2018-02-30]. (ang.).zły zapis daty dostępu (dostępna kopia z pamięci podręcznej Google)
  9. Ubezpieczalnia społeczna. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2012-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-21)]. (pol.).
  10. Prof. Aleksandra Krygier-Stojałowska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2012-10-12].
  11. Dr hab. Stefan Andrzej Stojałowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2012-10-12].

Media użyte na tej stronie

POL Order Sztandaru Pracy 1 klasy BAR.svg
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Pomeranian Medical Academy in Szczecin.jpg
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie