Kazimierz Stronczyński

Kazimierz Stronczyński
Tablica pamiątkowa na domu Kazimierza Stronczyńskiego w Piotrkowie Trybunalskim

Kazimierz Jakub Stronczyński (ur. 24 lipca 1809 w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 10 listopada 1896[1] tamże, nazwisko pisane niekiedy również jako Strączyński z uwagi na różnice transliteracji z cyrylicy) – sfragistyk, paleograf, numizmatyk, badacz architektury, kolekcjoner, historyk, senator Królestwa Polskiego. Członek Akademii Umiejętności w Krakowie. Stworzył podstawy polskiej numizmatyki średniowiecza.

Życiorys

Kształcił się w Kolegium Pijarskim w Piotrkowie i na Uniwersytecie Warszawskim, był uczestnikiem powstania listopadowego. Był nauczycielem szkoły wojewódzkiej w Warszawie, a następnie urzędnikiem Banku Polskiego. Później był sekretarzem Heroldii Królestwa Polskiego (od jej powstania w 1836). Od 1842 referendarz stanu. W latach 18441855 stał na czele komisji rządowej, biorąc aktywny udział w pracach, również terenowych, przeprowadzającej inwentaryzację zabytków w Królestwie Polskim (Delegacja do opisywania zabytków starożytności w Królestwie Polskim). Efektem tych prac było dzieło Opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim. Tzw. Albumy Stronczyńskiego składają się 5 tomów tekstu, opisujących zabytki z podziałem na ówczesne gubernie i powiaty, oraz towarzyszących im 7 albumów z 417 akwarelami i gwaszami różnych rysowników m.in. Adama Lerue. Są one nieocenionym źródłem do historii architektury i zabytków polskich.

Od 1861 r. był dyrektorem komisji wyznań i oświaty oraz referendarzem w Radzie Stanu Królestwa Polskiego aż do jej likwidacji w 1867 r. Był również dyrektorem (od 1862) kancelarii Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Duchownych, od 1864 był członkiem Senatu. Popierał Aleksandra Wielkopolskiego, będąc jak on zwolennikiem współpracy z Rosją i uzyskania na tej drodze autonomii.

Jednocześnie z karierą urzędową zajmował się badaniem polskich starożytności stając się prekursorem kilku nauk pomocniczych historii w Polsce.

Pochowany na Starym Cmentarzu Rzymskokatolickim w Piotrkowie Trybunalskim: kwatera 47, grób nr 127.

Działalność wydawnicza

Jako emeryt przebywał w swoim majątku na ziemi sieradzkiej. W zakresie paleografii wydał:

W zakresie sfragistyki:

Szczególne zasługi położył dla rozwoju średniowiecznej numizmatyki polskiej, wydając fundamentalne w tym zakresie dzieła:

Przypisy

  1. Bartłomiej Czyżewski, Tajemnica narodzin i śmierci Kazimierza Stronczyńskiego rozwiązana, „Wiadomości Numizmatyczne”, 2019, s. 179–187.

Literatura

  • Kazimierz Stronczyński. Numizmatyk, sfragistyk i inwentaryzator zabytków. Materiały sesji naukowej – Piotrków Trybunalski 1983. Łódź 1986.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kazimierz Stronczyński.jpg
Kazimierz Stronczyński
Kazimierz Stronczyński 3.JPG
Autor: DustAndShadow, Licencja: CC BY 3.0
Tablica upamiętniająca Kazimierza Stronczyńskiego