Kazimierz Szrajer

Kazimierz Szrajer

major
Data i miejsce urodzenia	29 grudnia 1919 Warszawa
Data i miejsce śmierci	18 sierpnia 2012 Barry’s Bay
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Jednostki	dywizjon 303 dywizjon 301 46 dywizjon RAF 51 dywizjon RAF 242 dywizjon RAF 40 dywizjon RAF
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Późniejsza praca	lotnictwo cywilne
Odznaczenia

Kazimierz Józef Szrajer (ur. 29 grudnia 1919 w Warszawie, zm. 18 sierpnia 2012 w Barry’s Bay (Kanada)^[1]) – major pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

Życiorys

Szkolenie lotnicze zaczynał w ośrodku szybowcowym w Bezmiechowej w 1936 roku. 7 listopada tego roku w czasie pokazowego lotu prototypu PZL-30BII śmiercią lotnika zginął jego starszy brat Jerzy Bolesław (ur. 30 października 1912), podporucznik rezerwy aeronautyki, student Politechniki Warszawskiej, zatrudniony w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa w charakterze technika^[2][3][4]. Po śmierci brata rodzice zakazali Kazimierzowi latania.

Po wybuchu wojny przedostał się przez Węgry do Francji, gdzie trafił do polskiej szkoły podchorążych w Coëtquidan, a następnie do szkoły lotniczej w Boudau. Szkolenia jednak nie zdążył rozpocząć, gdyż Francja skapitulowała po krótkiej walce. Szrajer został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie został mechanikiem (mechanik precyzyjny przyrządów pokładowych) w dywizjonie 303 od pierwszych dni istnienia jednostki.

Emblemat Dywizjonu 301

W kwietniu 1941 roku uzyskał przeniesienie do szkoły pilotów, po ukończeniu której został przydzielony do dywizjonu 301 jako pilot bombowca. Pierwszy lot bojowy wykonał w nocy 26/27 października 1941 r. 1 marca 1942 roku został awansowany na stopień podporucznika.

W maju 1942 r. Kazimierz Szrajer został przeniesiony do polskiej sekcji 138 dywizjonu RAF. Dywizjon ten zajmował się zaopatrywaniem ruchu oporu w krajach okupowanych przez III Rzeszę. W lutym następnego roku Szrajer rozpoczął roczną przerwę w lataniu (wykorzystał ją na uzupełnienie wykształcenia), a po przerwie powrócił do latania w 1586 Eskadrze Specjalnego Przeznaczenia, w którą przekształcono Dywizjon 301. W eskadrze specjalnej do 5 sierpnia 1944 r. wykonał 45 lotów ze zrzutami dla ruchu oporu. 16 z tych lotów prowadziło do Polski.

Pomnik upamiętniający operację Most III

W nocy 25/26 lipca 1944 roku Kazimierz Szrajer wziął udział jako II pilot Dakoty w operacji Most III, dostarczając do Polski kurierów i zabierając do Włoch części pocisku V2 zdobytego uprzednio przez AK.

Do sierpnia 1944 Kazimierz Szrajer wykonał 100 lotów bojowych. Następnie latał w 46 dywizjonie RAF, transportując samoloty na Daleki Wschód.

W końcu 1946 roku, po rozwiązaniu Polskich Sił Powietrznych, Szrajer wstąpił do RAF-u na dwa lata. Latał w dywizjonach: 51, 242 i 40.

Zdemobilizowany na początku 1949 roku rozpoczął pracę jako pilot cywilny w firmie Lancashire Aircraft Corporation, w czasie blokady Berlina wykonał jako pilot tej firmy około 150 lotów z zaopatrzeniem dla miasta. Następnie w firmie Eagle Aviation latał na długich liniach (do Johannesburga, Teheranu, Karaczi). W tym czasie otrzymał obywatelstwo brytyjskie.

W latach 1951–1954 Kazimierz Szrajer pracował w 412 Jednostce Badań Technicznych lotnictwa USA, a następnie w Air Charter. Oficjalnie prowadził loty doświadczalne, naprawdę jednak pracował dla CIA, latając ze zrzutami i skoczkami dla organizacji antykomunistycznych w Europie Wschodniej.

W 1955 r. Szrajer z rodziną wyemigrował do Kanady. Tam pracował jako pilot dla firm Maritime Central Airways, a później w Nordair. W tej drugiej, jako doświadczony pilot, szkolił innych i wykonywał najtrudniejsze zadania (jako pierwszy w firmie pilotował Boeinga 737 oraz jako pierwszy pilot cywilny lądował samolotem pasażerskim za kołem podbiegunowym). W październiku 1969 roku, w czasie wojny w Biafrze, wykonał 36 lotów z pomocą humanitarną, lądując w bardzo trudnych warunkach. Po powrocie do Kanady dalej pracował dla Nordair. Ostatni lot wykonał 12 maja 1981 roku na Boeingu 737.

Po przejściu na emeryturę działał w Skrzydle Warszawa Stowarzyszenia Lotników Polskich w Kanadzie. Był honorowym przewodniczącym tego ciała.

W ciągu życia wylatał ponad 25 tysięcy godzin. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, czterokrotnie Medalem Lotniczym oraz brytyjskim Distinguished Flying Cross.

Zmarł 18 sierpnia 2012 roku, a 28 sierpnia został awansowany pośmiertnie na stopień podpułkownika.

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Bogdan Cynk: Samolot bombowy PZL-37 Łoś. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990. ISBN 83-206-0836-8.
• Wojtek Matusiak. Zapomniany bohater wojen i mostów. „Skrzydlata Polska”. 12/2012, s. 48–52, 2012-12. AL Altair. ISSN 0137-866x. 
• Franciszek Grabowski: Transportował V2 do Londynu. Nasz Dziennik.pl, 2012-09-10. [dostęp 2013-01-31].
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Kazimierz ‘Paddy’ Szrajer (ang.). The Telegraph, 2012-11-05. [dostęp 2013-01-31].
• Nekrologi. „Polska Zbrojna”. 309, s. 7, 1936-11-10. Warszawa. 

Linki zewnętrzne

• Wspomnienia K. Szrajera z lotu na operację Most III
• Piotr Wieslaw Grajda: Rakieta V2 – „Operacja Trzeci Most”, lipiec 1944