Ketos

Ketos
Ketos (z lewej), Perseusz i Andromeda, malowidło na korynckim naczyniu czarnofigurowym, Stare Muzeum, Berlin
Raoul Lefèvre: Herakles i Hesjone, XV w.

Ketos (lp gr. Κῆτος Kētos ‘morski potwór’, ‘olbrzymia ryba’, ‘wieloryb’, łac. Cetus ‘wieloryb’, lm gr. Κήτεα Kḗtea, łac. Cetea) – w mitologii greckiej potwór morski[1].

Do najbardziej znanych potworów należeli: Ketos Aithiopios (łac. Cetus Aethiopius ‘potwór etiopski’; pustoszył Etiopię) i Ketos Troias (łac. Cetus Trojas ‘potwór trojański’; pustoszył Troję). Pierwszy, zabity przez Perseusza i przemieniony w gwiazdozbiór równikowy, uchodził za potomka Forkosa i Keto[2]. Drugi, uśmiercony przez Heraklesa, był również potomkiem Forkosa[3].

W starożytnej Grecji ketosem nazywano każde duże zwierzę wodne, np. wieloryby[1]. Mityczny Ketos, którego zgładził Perseusz, jest identyfikowany z gwiazdozbiorem Wieloryba (Cetus)[4]. Widnieje na niebie niedaleko konstelacji, Andromedy (Andromeda), Kasjopei (Cassiopeia), Cefeusza (Cepheus), Perseusza (Perseus), Pegaza (Pegasus), które są z nim mitologicznie powiązane[5][6].

Przypisy

  1. ↑ a b Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 235. ISBN 80-8046-098-1. (słow.); polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  2. ↑ Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 31. ISBN 83-04-04673-3.
  3. ↑ Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Jerzy Łanowski (red.), Maria Bronarska (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2008, s. 143, ISBN 978-83-04-04673-3, OCLC 297685612.
  4. ↑ Anton Hajduk, Ján Štohl (red.): Encyklopédia astronómie. Bratislava: Obzor, 1987, s. 640–641. (słow.)
  5. ↑ Carlos Parada: Andromeda (All are constellations) (ang.). maicar.com. [dostęp 2010-03-24].
  6. ↑ Carlos Parada: Constellations and Stars (ang.). maicar.com. [dostęp 2011-08-02].

Bibliografia

  • Aaron J. Atsma: Ketea (ang.). theoi.com. [dostęp 2010-03-22].
  • Aaron J. Atsma: Ketos Aithiopios (ang.). theoi.com. [dostęp 2010-03-15].
  • Aaron J. Atsma: Ketos Troias (ang.). theoi.com. [dostęp 2010-03-15].
  • Dzieje heroiczne. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 438–439, 456. ISBN 83-7391-077-8.
  • Henry George Liddell, Robert Scott: A Greek-English Lexicon, 1940: κῆτος (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2011-07-31].
  • Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 47, 319, 372. ISBN 83-01-03529-3.
  • Carlos Parada: Bestiary (Sea-Monster) (ang.). maicar.com. [dostęp 2010-03-28].
  • Marie Benediktová, Petra Písařová: Hvězdy – Názvosloví – Velryba (cz.). astronomia.zcu.cz. [dostęp 2010-03-29].

Media użyte na tej stronie

Corinthian Vase depicting Perseus, Andromeda and Ketos.jpg
Autor: BishkekRocks, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ancient Corinthian vase depicting Perseus, Andromeda and Ketos. The inscriptions denoting the depicted persons are written in an archaic form of the Greek alphabet and show some peculiarities such as the left-running direction in ΠΕΡΣΕΥΣ and ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ, usage of Epsilon instead of Eta in ΚΕΤΟΣ, the employment of the letter San instead of Sigma in ΠΕΡΣΕΥΣ and ΚΕΤΟΣ and different shapes of the letters such as B for Ε or V for Υ.
HerculesHesione.jpg
Hercules and Hesione, Raoul Lefèvre, Histoires de Troyes, 15 century